معرفی کتاب بر استخوان های مردگان اثر اولگا توکارچوک

درباره اولگا توکارچوک

اولگا تُوکارچُوک (لهستانی: Olga Nawoja Tokarczuk؛ زادهٔ ۲۹ ژانویهٔ ۱۹۶۲) نویسنده، شاعر، فیلم نامه نویس و روان شناس اهل لهستان است که در سال ۲۰۱۹، جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۸ را از آن خود کرده است. در دانشگاه ورشو روان شناسی خواند و پیش از اشتغال تمام وقت به نویسندگی، به مدت چندین سال به روان درمانی پرداخت. اولین کتابش را در سال 1989 منتشر کرد؛ مجموعه شعری با عنوان شهرها در آینه ها. پس از آن به ادبیات داستانی روی آورد. اولین رمانش داستانی تمثیلی بود درباره ی دو عاشق در قرن هفدهم فرانسه که به دنبال کسب معنای زندگی می روند. دومین رمانش، با عنوان ای.ای درباره ی زنی است از خانواده ای متشخص و بورژوا در دهه ی 1920 که از مشکلات روانی رنج می برد. روند موفقیت اولگا با سومین اثرش آغاز شد: رمانی با عنوان دوران کهن و زمان های دیگر. این کتاب درباره ی روستایی خیالی در لهستان است. چهار فرشته از این روستا محافظت می کنند و همین چهار موجود، راویان سرگذشت اهالی این روستا در بازه ای هشتاد ساله، از 1914 تا زمان حال، هستند. توکارچوک، در این رمان نیز مانند اثر اول خود از عناصر مربوط به داستان های عامیانه و افسانه ای استفاده کرده است و اکثر شخصیت های داستان، به کهن الگوها نزدیک هستند.

درباره کتاب بر استخوان های مردگان

اولگا توکارچوکِ لهستانی، نه فقط یکی از نویسندگان بزرگ ادبیات معاصر اروپا، بلکه به جرئت، یکی از غول های ادبیات داستانی جهان در سالیان اخیر است. علاقه به کاربرد زبان شاعرانه، توانایی خلق پیرنگ های داستانیِ پیچیده و نامتعارف با پایان بندی های تکان دهنده، و توجه به دغدغه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعیِ روز، بارزترین خصائص توکارچوک در مقام یک رمان نویس اند. خوشبختانه اغلب آثار رواییِ این نویسنده ی خلاق و پرآوازه به زبان فارسی ترجمه شده و در دسترسِ شیفتگان ادبیاتِ ناب قرار گرفته اند. از میان این آثار می توان به عناوینی چون بچه های سبز، کمد، و البته، بر استخوان های مردگان (Drive Your Plow Over the Bones of the Dead) اشاره کرد؛ رمانی درخشان که به زعم اغلب منتقدان، تا به امروز مهم ترین دستاورد ادبی در کارنامه ی اولگا توکارچوک به شمار می رود. نسخه ی زبان اصلی کتاب بر استخوان های مردگان نخستین بار در سال 2009 به انتشار رسید. اولگا توکارچوک در این رمان جناییِ پیچیده که تاکنون خوانش های فلسفی و روانشناختیِ گوناگونی را برانگیخته، به روایتِ سرگذشت کاراکتری به نام «یانینا دوشیکو» پرداخته است. یانینا زنی میان سال با منشی غریب و رفتاری دافعه برانگیز است که زندگی خود را در جزیره ای واقع در غرب لهستان سپری می کند. مطالعه ی آثار ادبیات بریتانیا، طالع بینی و سیاحت در طبیعت بکر، اصلی ترین علایق این زن نیمه دیوانه را تشکیل می دهند. ماجراهای هول انگیزِ زندگیِ این شخصیت جذاب و مرموز در کتاب پیش رو، هنگامی آغاز می شود که روزی از روزها، با جنازه ی یکی از همسایگان خویش، موسوم به «پاگنده» مواجه می شود. پاگنده هرگز نزد یانینایِ طبیعت دوست فردی محبوب و مورد احترام نبوده؛ چرا که پیش از مرگ، به کارِ شنیعِ شکارِ حیوانات اشتغال داشته! با این همه، مرگ دلخراش و ناگهانی او، بر یانینا تأثیری ناخوشایند می گذارد و اندکی بعد، تئوری ای عجیب را به ذهن او متبادر می سازد؛ تئوری ای که بر مبنای آن، پاگنده به مرگی عادی از دنیا نرفته، بلکه به واسطه ی عمل انتقام جویانه ی حیوانات جنگل به قتل رسیده است! ناگفته پیداست که اطرافیان یانینا، در ابتدا وقعی به فرضیه ی جنون آمیز و بیمارگونه ی وی در باب مرگ پاگنده نمی نهند. اما اندکی بعد، به واسطه ی حوادثِ خونباری که یکی پس از دیگری به وقوع می پیوندند، ناگزیر از تأمل در تئوری غریب یانینا می گردند. چنان که از خلاصه ی فوق پیداست، در کتاب بر استخوان های مردگان با داستانی جنایی از نوعِ مرسوم و متداولِ آن رودررو نیستیم. بلکه با اثری چندبُعدی مواجهیم که آمیزه ای ست از مؤلفه های ژانرهای گوناگون روایی؛ از جمله سه ژانر فانتزی، کارآگاهی و روانشناختی. البته ساختار و پیرنگ پیچیده، تنها عامل در جذابیت اثرِ پیش رو به شمار نمی رود؛ در این رمان ضمن همراهی با روایتی پرکشش و تودرتو، با پاره ای از پرسش های اخلاقی و فلسفی نیز مواجه می شویم که جملگی به عمق و غنای این شاهکار بی بدیل، می افزایند. از رمان بر استخوان های مردگان سه ترجمه ی فارسی قابل قبول در بازار کتاب موجود است. نسخه ای که هم اینک در دستان شماست، به قلم کاوه میرعباسی ترجمه شده و به همت نشر چشمه به انتشار رسیده است.

اقتباس سینمایی از کتاب بر استخوان های مردگان

آگنیشکا هولاند در سال 2017، با الهام از رمان بر استخوان های مردگان، فیلم سینمایی درخشانِ «غنایم شکار» را کارگردانی کرد؛ اثر مذکور که در ایران با عنوان «ردّ پا» نیز شناخته می شود، پس از اکران عمومی، جایزه ی آلفرد بانوئر را برای سازنده ی خود به ارمغان آورد.

افتخارات کتاب بر استخوان های مردگان

• کتاب شایسته ی تقدیرِ BookRiot
• نامزد جایزه ی بین المللی ادبیات دوبلین
• بهترین کتاب سال 2019 از نگاهِ نشریه ی تایم
• بهترین کتاب سال 2019 از نگاهِ نشریه ی Publishers Weekly
• برنده ی جایزه ی PEN America در بخش بهترین کتابِ ترجمه شده به زبان انگلیسی

و...

نکوداشت های کتاب بر استخوان های مردگان

• کتاب بر استخوان های مردگان، در عین برخورداری از ساختارِ اثری جنایی، واجد طنزی محسوس و گیرا و البته، تأملاتی فلسفی نیز، هست. شکی نیست که اولگا توکارچوک نویسنده ای بسیار مستعد و تواناست. به همین سبب، باید ترجمه ی آثار وی به زبان انگلیسی را به فال نیک گرفت. (The Wall Street Journal)
• کتاب بر استخوان های مردگان داستانی گیرا و خشن، با روایتی هیجان انگیز و توصیف ناپذیر است... یکی از طراوت برانگیزترین رمان هایی که در این سالیان خوانده ام. (The New Yorker)
• یک داستانِ معماییِ رازآلود و درخشان. (Chicago Tribune)
• کتاب بر استخوان های مردگان یک رمان جنایی متعارف و عادی نیست؛ همان طور که خالق آن به هیچ وجه نویسنده ای متعارف و عادی نیست! اولگا توکارچوک در این اثر، به سان دیگر نوشته های داستانی خود، ضمن نقل ماجرایی جذاب و پرکشش، به مسائل و دغدغه های مهمِ زیست محیطی، سیاسی، فلسفی و ... نیز پرداخته است. (HuffPost)
• رمان بر استخوان های مردگان یکی از توجه برانگیزترین کتاب های سال است. (The Guardian)

در بخشی از کتاب بر استخوان های مردگان می خوانیم

به خانه که برگشتم دیگر آفتاب زده بود و هوش وحواسم اصلاً به جا نبود، چون به نظرم رسید دوباره صدای قدم های «دخترکان» را بر کف دالان می شنوم، نگاه پرسشگرشان را می بینم، چین های پیشانی شان را، لبخندشان را. تمام وجودم مهیای مراسم خوشامدگویی شد، مشتاقِ مهربانی. ولی افسوس که خانه کاملاً خالی بود. سرمای سفیدپوش، ملایم و موج موج، از پنجره ها به درون می خزید و پهنه ی فراخ و بی کران فلات با سماجتی سرسختانه به داخل دامن می گسترد. سرِ آهو را توی گاراژ قایم کردم، دیدم آن جا سرد است و آتش بخاری هیزم سوز را تیز کردم. با همان لباس هایی که تنم بود به بستر رفتم و فوری خوابم برد. «خانوم یانینا دوشیکو!» سپس دوباره، و این دفعه کمی بلندتر. «خانوم یانینا!» صدای مردانه ای بم و خجالتی بیدارم کرد. یک نفر در دالان بود و مرا به اسمی که از آن بیزار بودم صدا می زد. غضبم مضاعف بود: نه فقط مانع خوابم می شدند، به اسمی هم صدایم می کردند که ازش خوشم نمی آمد و ابداً آن را نمی پذیرفتم. همین طور الله بختکی و بدون ذره ای فکر این نام را برایم انتخاب کرده بودند. وقتی مردم به مفهوم واژه ها بی توجه اند چه برسد به معنای اسم ها و آن ها را سرسری استفاده می کنند، نتیجه همین می شود. محال است اجازه بدهم کسی مرا «خانوم یانینا» خطاب کند. برخاستم و دستی به لباس هایم کشیدم چون چروک بودند (جای تعجب هم نداشت!) و نگاهی به بیرون اتاق انداختم. در دالان، وسط چالابی از برف آب شده، دو مرد روستایی ایستاده بودند. جفت شان بلندقد و چهارشانه و سبیلو بودند. وارد شده بودند زیرا فراموش کرده بودم در را ببندم و، احتمالاً، به همین دلیل احساس تقصیر می کردند، که آن هم موجه بود. یکی شان با لحنی جدی و گرفته گفت «می خواستیم ازتون خواهش کنیم باهامون بیاین تا اون جا.» به نشانه ی عذرخواهی لبخند زدند و دیدم دندان های شان لنگه ی هم اند. چهره های شان برایم آشنا بود، در کارگاه چوب بُری کار می کردند. اغلب آن ها را در فروشگاه آبادی می دیدم.

نقد و بررسی کتاب بر اُستخوان های مردگان

بر استخوان های مردگان شاهکار ادبی الگا توکارچوک به زبان اصلی سال 2009 منتشر شد. بعد از انتشار برگردان انگلیسی کتاب در سال 2018 موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شد. توکارچوک اولین زن لهستانی ست که جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرده است. همچنین در سال 2019 به عنوان بهترین اثر داستانی از نظر نشریه تایم انتخاب شد. بر استخوان های مردگان، در یک دهکده ی کوچک لهستانی در نزدیکی مرز جمهوری چک رخ می دهد. شخصیت اصلی داستان یعنی یانینا دوشئیکو معلم مدرسه و سرایدار خانه های تابستانی ست. او ستاره شناسی می داند و خواندن و ترجمه ی اشعار ویلیام بلیک را دوست دارد. حیوانات برای یانینا عزیزند و همه تلاشش را می کند تا از آنها در برابر شکارچیان محافظت کند. این داستان جنایی و اسرارآمیز در دهکده ای به ظاهر آرام و بی اتفاق آغاز می شود. پاگنده، همسایه ی خانم دوشئیکو در کابینش مرده پیدا می شود، در حالی که به نظر می رسد استخوانی در گلویش گیر کرده است. اما آیا این یک مرگ تصادفی ست یا پاگنده به قتل رسیده است؟ یانینا در خانه ی او یک عکسی پیدا می کند و آن را برمی دارد.

فهرست مطالب کتاب

• درباره ی نویسنده
• سخنی کوتاه از مترجم
• یک. حالا توجه کنید!
• دو. آئوتیسم تستوسترونی
• سه. نور ابدی
• چهار. 999 مرگ
• پنج. نوری در باران
• شش. ناچیز و پیش پاافتاده
• هفت. خطابه ای برای یک سگ
• هشت. اورانوس در برج اسد
• نُه. بزرگ ترین در بطنِ کوچک ترین
• ده. کوکوجوس هماتود
• یازده. نغمه ی خفاش ها
• دوازده. جانور کینه توز
• سیزده. کمان گیر شب
• چهارده. هبوط
• پانزده. قدیس هوبرت
• شانزده. عکس
• هفده. ناهید
• یادداشت نویسنده
• نام نامه

شناسنامه کتاب بر استخوان های مردگان

• نویسنده: اولگا توکارچوک
• مترجم: کاوه میرعباسی
• زبان: فارسی
• ناشر چاپی: نشر چشمه
• تعداد صفحات: 294
• موضوع کتاب: کتاب داستان و رمان خارجی
• نسخه الکترونیکی: دارد
• نسخه صوتی ندارد

بنابراین علاقه مندان به رمان های جنایی - معمایی و دنبال کنندگان ادبیات روز دنیا، بیش از همه از مطالعه ی کتاب بر استخوان های مردگان، نوشته ی اولگا توکارچوک، لذت خواهند برد. امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

معرفی کتاب بررسی فقهی و کیفری جرم سرقت اثر مصطفی صالحی