درباره کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا
اثر حاضر، سفرنامه ای خواندنی به قلم عالیه خانم شیرازی ست. این کتاب که چادر کردیم رفتیم تماشا نام دارد، در زمان ناصرالدین شاه قاجار به رشته ی تحریر درآمده و شرح سفر عالیه خانم به کرمان و بمبئی و خانه ی خداست. عالیه خانم از آشنایان دور خانواده ی شاه بود و از آنجایی که در کرمان زندگی می کرد، ارتباط و مراوده ی چندانی با آن ها نداشت. مردی به نام ولی خان نیز در این سفرها عالیه خانم را همراهی می کرده و ابتدا قرار بوده تا او این سفرنامه را به رشته ی تحریر درآورد. این اتفاق نیز رخ می دهد؛ چرا که در نسخه ی خطی مشاهده می کنیم سفرنامه با دست خط او آغاز می شود. اما بی حوصلگی گریبان گیر ولی خان می شود و دیگر حوصله نمی کند به باقی سفرنامه بپردازد. همین می شود که عالیه خانم شیرازی خود به نوشتن ادامه می دهد. او در بخشی از سفرنامه اش در این باره چنین می گوید: «مجبور شدم لابد به این خط نحس نجس خودم شرح حالی بنویسم که یادگار بماند.» مطالعه ی کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا می تواند برای علاقه مندان به مباحث فمینیستی قابل توجه باشد. چرا که در این اثر با زنی روبه رو هستیم که عازم سفری سخت و طولانی شده و در این مسیر نه همسرش با اوست و نه فرزندی همراهی اش می کند. گفتنی ست رسول جعفریان به همراه زهره ترابی به جمع آوری و انتشار این کتاب پرداخته است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده؛ بخش اول شرح سفر عالیه خانم به عتبات عالیات است و سختی هایی که در این مسیر تجربه کرده؛ بخش دوم کتاب نیز روایت سفر نویسنده به پایتخت است و مرداوداتش با بزرگان در مجالس ناصرالدین شاه. جالب است بدانید نسخه ی خطی سفرنامه ی عالیه خانم شیرازی در کتابخانه ی دانشگاه تهران موجود است و به مجموعه ی امام جمعه ی کرمان تعلق دارد. همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم، اثر حاضر یکی از عناوین مجموعه ی «سفرنامه های قدیمی زنان» است که توسط انتشارات اطراف جمع آوری ومنتشر شده. چادر کردیم رفتیم تماشا اولین جلد این مجموعه است. جلد دوم و سوم این سفرنامه با عناوین «خانم! فردا کوچ است» و «سه روز به آخر دریا» نیز به چاپ رسیده اند.
در بخشی از کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا می خوانیم
روز که روز سه شنبه غرۀ جمادی الثانی است صبح سر و وضع ما را درست کردند. کالسکه درست کردند، ما را بردند اندرون. مثل نقل هایی که بچه ها می گویند از هفت دربند رفتند، بنده را هم بردند. دیگر نمی دانم چقدر محبت و التفات نواب علیه کردند، آنچه بنویسم کم است. به این نشان پونزده روز مرا نگاه داشتند. روزها هی هی زن های شاه می آمدند، تماشا می کردم. عصرها می رفتیم حیاط شاه، هشتاد زن شاه همه بزک می کنند، زرد، سرخ، سبز، همه رنگ، چارقدها کارس نازک، مثل ملائکه های تعزیه. شاه خودش جلو می افتد، زن ها دنبالش. دور حیاط می گردد، با تعجیل مثل این که کسی دنبالش کرده باشد. گاهی با غلام بچه ها گوی بازی می کند. گاهی با زن ها شوخی می کند. حیاط شاه هم خیلی بزرگ است. در وسط حیاط نردۀ آهنی ساخته اند،دو ذرع قدش. سرهای این ها را مثل سرنیزه تیز کردند که کسی نتواند بالا برود. بزرگی صحن آن نرده هر طرفی چهل و پنج قدم من است. وسط این، عمارتی بلند ساختند سه طبقه که خوابگاه شاه آن جاست. شب ها آن جا می خوابد و زیرزمین این عمارت خزینه است که هر چه پول می آورند، آن جا می آورند. دورۀ این حیاط شاه هم همه پایین و بالا دو طبقه عمارت، حوض خیلی بزرگی که هفده فواره دارد که یک ذرع و نیم، دو ذرع می جهد. باغچه های فرنگی مآبی بزرگ و همه جور درخت ها و همه چیز. زن ها هم همه توی این اتاق ها پایین و بالا منزل دارند. بعضی ها حیاط خارج دارند. خلاصه تا یک ساعت به غروب مانده شاه می گردد. آن وقت می رود حیاط امین اقدس، هست تا یک ساعت از شب، اگر دیوان خانه شام می خورد، می رود دیوان خانه، شام می خورد، سه ساعتی می آید و اگر اندرون شام می خورد که می رود در همان خوابگاه که قصر هم می گویند. یک ساعت از شب رفته سر شام می نشیند، سه ساعتی برمی خیزد. وقتی می رود سر شام، همۀ زن ها مرخص می شوند، می روند منزل هاشان، نماز می کنند و شام می خورند.
فهرست مطالب کتاب
- یادداشت یک
- یادداشت دو
- مقدمه
- فصل اول: جای همۀ عزیزان خالی
- فصل دوم: دنیا تا دنیا آب
- فصل سوم: قطار قطار همه جمع می شوند
- فصل چهارم: مالامال آفتاب گرم
- فصل پنجم: شمر و یزید بسیار است
- فصل ششم: هر طور بگیری می گذرد
- فصل هفتم: هشتاد زن شاه بزک می کنند
- فصل هشتم: گرما و مگس و زنگ قاطرها
- اصطلاحات و کلمات دشوار
شناسنامه کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا
- نویسنده: عالیه خانم شیرازی
- زبان: فارسی
- ناشر چاپی: نشر اطراف
- تعداد صفحات: 251
- موضوع کتاب: سفرنامه
- نسخه الکترونیکی: دارد
- نسخه صوتی : دارد
بنابراین علاقه مندان به ژانر سفرنامه از مطالعه ی کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا لذت می برند. امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.