دربارۀ کتاب سرکوب ماورا
یوجین سابوتسکی (E. V. Subbotskiĭ) کتاب سرکوب ماوراء (Magic and the Mind) را با ارائه ی تحلیلی از دنیای شگفت انگیز خیالی کودکان آغاز می کند. کودکان همیشه به وجود جادو در جهان باور دارند. آن ها در خیالاتشان توانایی های خود را بیش از حد زیاد می دانند و به محدودیت های دنیا بی توجه هستند. کودکان در خیالات خود به راحتی با برداشتن یک قدم از اقیانوس ها رد می شوند و با یک ضربه تخته سنگ بزرگی را نصف می کنند. در واقع آن ها اعتماد عجیبی به نیروی طبیعت دارند، طبیعیتی که مهربانانه وجودشان را پذیرفته است. اما این تفکر جادویی دوران کودکی تا همیشه ادامه ندارد و انسان به تدریج از محدودیت های دنیای واقعی مطلع می شود و درک می کند که طبیعت آنقدر هم مهربان نیست و گاهی حتی به دشمن او برای رسیدن به اهدافش تبدیل می شود.
این دنیای وهم آلود کودکانه درواقع جلوه ای از تاریخ بشریت است. انسان تا مدت های زیادی بر این باور بود که طبیعت، جهان پیرامون و اجرام آسمانی علاوه بر زنده بودن، به انسان آگاهی دارند و بر درخواست هایش نظارت می کنند. رفته رفته جادو شکل گرفت و اسطوره ها به رابط بین انسان و کائنات بدل شدند. اما حالا با گذشتن زمان های بسیار، علم جای جادو و اسطوره را گرفته و ما زندگی در آرامش را مدیون آن هستیم. اما هزینۀ این آرامش، نبود ارتباط میان انسان و طبیعت است؛ علم مرگ را پایان جهان می داند و حیات بعد از مرگ را کنار می گذارد. در مقایسه با علم، مذهب آیندۀ روشن تری را برای جهان پس از مرگ نمایش داده است.
اگر باور کنیم در اطراف ما کسانی هستند که قدرت جادویی دارند، به باور ماورایی دست پیدا کرده ایم، اما روانشناسی دوباره وارد می شود و ادعا می کند که این نوع نگاه از گذشته باقی مانده و خرافاتی بیش نیست. علم، جادو را تا حد خرافه و باور نامعمول تقلیل می دهد و می گوید که این ها ترس انسان را هدف قرار می دهند. در واقع اکنون فرض این است که علم توانایی توضیح همه چیز را دارد. اما علم برای توضیح قوانین فیزیکی طبیعت است، در صورتی که جادو از قوانین طبیعت بسیار فراتر می رود. بنابراین علم و جادو نباید با هم مقایسه شوند. صحبت از باورهایی ماورایی نیست؛ بلکه از نوعی تفکر به نام «تفکر ماورایی» سخن می گوییم که امکان خیال پردازی و غوطه ور شدن در رویا را برای ما فراهم می کند.
به گمان سابوتسکی شفا پیدا کردن که از کنش های جادویی مذهبی در طول تاریخ بود، با استفاده از تلقین شکل می گرفت. با پیشرفت علم بسیاری از کنش های جادوگری کنار گذاشته شد اما تلقین جزو روش های اثرگذار درمان باقی ماند. این ایده برای نویسنده یک کنجکاوی بود تا وارد پژوهش و طراحی آزمایش شود که بتواند ارتباطی بین روش های درمانی فعلی و جادو در گذشته برقرار کند.
اگر تلقین های جادویی بر اساس قوانین علم روانشناسی هستند، بنابراین قواعد سیاسی و فریب تبلیغات هم، که ترفندهایی بر اساس همین علم هستند، می توانند ریشۀ جادویی داشته باشند. سابوتسکی به ما کمک می کند تا رابطه ی بین علم و جادو و دین و جادو را بهتر درک کنیم و نشان می دهد که پیشرفت ذهنی بخاطر پیشرفت در دو جریان واقعیت است؛ هم واقعیت عادی که حوزۀ عقل و علم است و هم واقعیت جادویی که حوزۀ جادو و دین است
تفکر و باور ماورایی توأم با باورهای دینی در زندگی انسان امروزی نقشی مهم مانند کاهش اضطراب، ایجاد خلاقیت و معنابخشی به زندگی ایفا می کنند. آن ها متمم رشد تفکر منطقی و علمی هستند و عناوین تحقیقات روان شناسی را تسهیل می کنند.
نویسنده این کتاب را به اندیشمندانی تقدیم کرده که ذهنشان را به دنیای مادی محدود نمی کنند و به وجود جادو و نیروهای فراطبیعی باور دارند.
نکوداشت های کتاب سرکوب ماوراء
- این کتابی مبتکرانه در مورد یکی از شگفت انگیزترین ویژگی های طبیعت انسان است: تفکر جادویی. سابوتسکی گزارشی روشن و جذاب از مطالعۀ گستردۀ خود در مورد این جنبۀ جذاب از روانشناسی ما که در کودکان و بزرگسالان دیده می شود، نوشته است. اثر او در توضیح این موضوع نقش مهمی دارد. (استوارت وایس، دکترای دانشکده کانکتیکات، نویسنده کتاب باور به سحر و جادو: روانشناسی خرافات)
- کتاب سرکوب ماوراء سهم بسیار مهمی در درک ما از جادو دارد. [...] کار سابوتسکی به عنوان یک چالش مهم در برابر این سنت [تفکر عقلانی] است، سنتی که باید به ما کمک کند رویکردی التقاطی تر به دانش بشری ایجاد کنیم، که ماهیت اکتشافی آن را می پذیرد و منابع و اشکال متعدد آن را در بر می گیرد.(ادوارد بور، متفکر پروژه)
- در این اثر جسورانه و نوآورانه، یوجین سابوتسکی پایه و اساس علم شناختی-توسعه ای-فرهنگی جادو را بنا می کند. این کتاب بر اساس دهه ها کار تجربی، یک بررسی جامع از ادبیات، یک چارچوب نظری کاملاً جدید، و یک گزارش توسعۀ مفصل را با هدف درک نقش غیرمنطقی، خلاقانه و معنادار جادو در متن زندگی مدرن ارائه می کند. (کارل ان. جانسون، دکترای دانشگاه پتسبورگ)
در بخشی از کتاب سرکوب ماورا می خوانیم
کودکان بزرگ تر و بزرگسالان تمایل دارند تا اشیای ملموس و اشیای خیالی از پیش دیده شده را پایدارتر تلقی کنند. این مسئله با یافته های ما دربارۀ افزایش سن و کاهش باورهای ماورایی شفاهی مطابقت دارد. شرکت کنندگان تمام رده های سنی اشیای تخیلی را ناپایدار می دانستند. افزون بر این در آزمایش دوم و سوم بزرگسالان اشیای تخیلی را بسیار ناپایدارتر از اشیای خیالی از پیش دیده شده در نظر می گرفتند، اما کودکان این گونه نبودند.
نمی توانیم فرض را بر این بگذاریم که بزرگسالان هیچ درکی از پایداری اشیای تخیلی ندارند. درواقع به احتمال زیاد آن ها اشیای تخیلی را از اساس ناپایدار می دانند. اما مرز میان حوزه های خیال پردازانه و حوزۀ مادی واقعیت ماورایی در ذهن کودکان مبهم است. اما بزرگسالان می دانند که در قلمروی تخیلات اشیا از محدودیت های مادی مانند ثبات و پایداری و علت و معلول فیزیکی رها هستند.
نتایج نشان می دهند که علت و معلول ماورایی معنای متفاوتی برای کودکان و بزرگسالان دارد. کودکان صرفاً علت و معلول ماورایی را به اشیای تخیلی نسبت نمی دهند، بلکه عقیده دارند جادو می تواند به یک اندازه بر اشیای ملموس، اشیای خیالی از پیش دیده شده و شرایط خیلی اثر بگذارد، اما بزرگسالان چنین نظری ندارند. آن ها قبول نمی کنند که جادو بر اشیای ملموس یا اشیای خیالی از پیش دیده شده اثر بگذارد، اما شاید بر اشیای تخیلی و منافع شخصی آن ها تأثیر داشته باشد.
شناسنامه کتاب سرکوب ماوراء
- نویسنده: یوجین سابوتسکی
- مترجم: افسانه مقدم
- زبان: فارسی
- ناشر چاپی: نشر نسل نو اندیش
- تعداد صفحات: 280
- موضوع کتاب:کتاب روانشناسی
- نسخه الکترونیکی:ندارد
- نسخه صوتی : ندارد
جمع بندی
اگر ارتباط بین علم، جادو و دین برای شما جالب است و قصد دارید از مزایای تفکر جادویی بیشتر بدانید، این کتاب خواندنی را از دست ندهید. امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
معرفی کتاب روانشناسی پول اثر مورگان هاوزل
