Tenet یک فیلم هیجان-اکشن و جاسوسی سال 2020 است. فیلمساز مطرح دنیا، کریستوفر نولال (Christopher Nolan) نویسندگی و کارگردانی فیلم تنت را برعهده گرفته است. داستان کلی فیلم روایتگر مامور سابق سیا (CIA) است که وارد یک ماموریت سری می شود تا با دستکاری کردن زمان، جلوی جنگ جهانی بعدی را بگیرد.
داستان فیلم Tenet
قبل از اینکه به سراغ داستان تنت برویم، بهتر است به سه نکته ی بسیار مهم اشاره شود: اولا، اتفاقات فیلم در دنیایی رخ می دهد که آیندگان علیه گذشتگان اعلام جنگ کرده اند زیرا تغییرات اقلیمی شرایط نامساعدی را برایشان به وجود آورده است. آیندگان به منظور نابودی گذشتگان از یک تکنولوژی به نام وارونگی بهره می برند که روی آنتروپی تاثیر می گذارد. با استفاده از این تکنولوژی، انسان ها و اشیا می توانند در زمان به عقب سفر کنند؛ دوما، فیلمنامه بر اساس تئوری حلقه ی بسته نوشته شده است. این تئوری می گوید هر اتفاقی که در گذشته رخ داده، رخ داده است؛ سوما، مک گافین، اصطلاحی است که در داستان نویسی به کار می رود. از این اصطلاح برای اشاره به فرد یا شی خاصی اشاره می شود که شخصیت های داستان به دنبال هستند. در این مطلب و به منظور از تکرار «شی خاص» از مک گافین استفاده می شود.
جان دیوید واشنگتن یک مامور سازمان سیا است که وظیفه دارد در جریان حمله ی تروریست ها به خانه ی ملی اپرا در شهر کی یف یک شی خاص را بیابد. در جریان ماموریت، فردی که لباس نیروهای امنیتی را به تن داشته و چهره اش مشخص نیست، او را نجات می دهد. این فرد مرموز برای نجات شخصیت اصلی از گلوله ای استفاده می کند که به جای حرکت رو به جلو در خط زمان، به سمت عقب حرکت می کند. شخصیت اصلی تنها به انجام دادن ماموریتش فکر می کند. در نتیجه، پس از نجات داده شدن توسط فرد مرموز هیچ تلاشی برای فهمیدن هویت یا انگیزه اش نمی کند. در ادامه، هویت واقعی او لو رفته و توسط گروهی از تروریست ها دستگیر می شود. پروتاگونیست در ادامه کپسول سیانور را می بلعد تا بدین ترتیب، تروریست ها نتوانند به اطلاعات مورد نظرشان دست یابند.
کپسول سیانور یک تست بوده تا افرادی که شخصیت اصلی را زیر نظر گرفته اند، از توانایی ها و تعهدش نسبت به سازمانی که برایش کار می کند مطمئن شوند. او با گذشت مدتی از حالت بی هوشی درآمده و به گفتگو با فردی می پردازد. مرد کت و شلوارپوش می گوید شخصیت اصلی یک ماموریت مهم در پیش دارد. شخصیت اصلی داستان سپس به یک نیروگاه بادی در وسط اقیانوس برده می شود تا مدتی را آنجا بگذراند. در طول داستان اشاره ای به دلیل این کار نمی شود اما طبق اطلاعاتی که در ادامه ی داستان در اختیار مخاطب قرار می گیرد، می توان حدس هایی زد. احتمالا او مدتی را نیروگاه بادی می گذراند تا نسخه ی آینده ی او که به گذشته آمده بدون هیچ چالشی قادر به انجام ماموریت باشد. همان طور که می دانید، نسخه های گذشته و آینده ی یک شخص نباید هیچ تماس فیزیکی با یکدیگر داشته باشند.
بازیگران فیلم Tenet
جان دیوید واشنگتن (John David Washington)، رابرت پتینسون (Robert Pattinson)، کنت برانا (Kenneth Branagh)، الیزابت دبیکی (Elizabeth Debicki)، دیمپل کاپادیا (Dimple Kapadia)، آرون تایلر-جانسون (Aaron Taylor-Johnson) و مایکل کین (Michael Caine) از ستارگان محبوب و شناخته شده فیلم جاسوسی تنت هستند.
نقد فیلم Tenet
نوع تدوین فیلم به اقتضای فیلم نامه ی غیرخطی، به شدت قابل تحسین است اما سرعت روایت به اندازه ای در نیمه ی اول فیلم و حتی نیمه ی دوم زیاد است که برخی از مفاهیم و قواعد فیزیک که نقش بسیار مهمی در فهمیدن قصه دارند، سرسری توضیح داده می شوند. مفاهیم فیزیک نیز از آنجایی که هضمشان به شدت سنگین است، بهتر بود طی برداشت های طولانی تری به بیننده توضیح داده می شد. جدا از این موارد، تنت ساخته شده تا آن را حس کنید. در همان سکانس های ابتدایی فیلم نیز از زبان یکی از شخصیت ها می شنویم که نیازی نیست همه چیز را بفهمید؛ فقط نیاز است تا آن را حس کنی. هر از گاهی، چنین جملاتی را از شخصیت ها می شنویم که در واقع حرف و صحبت نولان با مخاطبینِ سرسختی است که همچنان به پیچیدگی های داستان های نولان معترض هستند. ضمن این که نولان هیچ فردی را مجبور به تماشای فیلم هایش نکرده، وجود دیالوگ های هدفمندی از این قبیل که نوعی گفتمان مستقیم نولان با منتقدان است، رویه ای قابل تحسین به شمار می رود.
فیلم تنت احتمالا دردسرسازترین پروژه ای بوده که نولان تا به امسال پذیرفته. این کارگردان خوش ذوق اعتقاد دارد که باید تا حد امکان از استفاده ی جلوه های کامپیوتری جلوگیری شود تا حس واقع گرایانه ی فیلم به بیننده انتقال یابد. در حقیقت جادوی سینما، صرفا خلق جلوه های ویژه و بصری نیست و نولان برای این منظور تا جایی که می توانست در کارگردانی فیلم تنت به سمت استفاده از راهکارهای دیگری به جز استفاده از جلوه های ویژه روی می آورد. نولان حتی برای یک سکانس بسیار مهم حاضر شد یک هواپیمای واقعی را خریداری کرده و آن را منفجر کند تا از جلوه های ویژه ی پرخرج استفاده نشود. نولان توانست تیم تولید را قانع کند که خرید یک هواپیما از لحاظ اقتصادی به صرفه تر از رویکردهای کامپیوتری بود.
از سایر دردسرهای ساخت و تولید فیلم تنت می توان به نوع بازیگری هنرمندها جلوی دوربین اشاره کرد؛ چراکه معکوس شدن زمانی را باید بیننده به چشم می دید و بازیگرها و بدلکاران مجبور شدند برخی از سکانس ها را به شکلی معکوس جلوی دوربین بازی کنند. این موارد را گفتیم تا به تولید بسیار سخت فیلم تنت اشاره کنیم. کریستوفر نولان و تیمش با چالش های بسیار زیادی روبه رو شدند و بسته به سبک علمی-تخیلی فیلم و عدم استفاده ی معمول از جلوه های ویژه، ساخت فیلم تنت رسما یکی از چالش برانگیزترین کارهای نولان بود که این کارگردان با تمام این داستان ها توانست از جنبه های فنی، یک اثر قابل قبول بسازد.
نکات جالب فیلم Tenet
- جلوه های ویژه کمی در فیلم تنت استفاده شده است. فیلم Tenet با 280 جلوه های ویژه در مقایسه با 650 جلوه ویژه فیلم The Dark Knight، 500 جلوه ویژه فیلم Inception و 429 جلوه ویژه فیلم Dunkirk، جلوه های ویژگی کمتری دارد. حتی صحنه انفجار هواپیما در فرودگاه هم به جای استفاده از مینیاتور یا گرافیک رایانه ای (CG)، فقط فیلمبرداری شده است.
- درصد رازداری فیلم تنت بسیار بالا بود تا حدی که واشنگتن و پتینسون فقط اجازه داشتند فیلمنامه را پشت درهای بسته در دفتر Warner Bros بخوانند. حتی مایکل کین (Michael Caine) که دوست و همکار دیرینه نولان بود، فقط می توانست بخش های مرتبط با نقش خود از فیلمنامه را بخواند. او بعدها هم اعتراف کرد که نمی دانست فیلم تنت تا کجا پیش می رود.
- نوشتن فیلمنامه فیلم نولان شش سال طول کشید. او همچنین از استاد فیزیک، کیپ ترون (Kip Throne) مشاوره می گرفت. جالب است بدانید که این استاد فیزیک در فیلم Insterstellar هم با نولان همکاری داشته بود. همکاری او اینگونه بود که او فیلمنامه فیلم را می خواند و به نولان می گفت که کدام از مفهوم های فیلم مبنی بر علم و واقعیت هستند و به او در برخی از آن مفاهیم کمک می کرد.
- فیلم تنت، پنجمین فیلم از فیلم های کریستفور نولان است که بخشی از آن با آی مکس 70 میلی متری فیلمبرداری و اکران شده است. او از 1.6 میلیون فیلم خام استفاده کرده و این یعنی بیشترین فیلم خامی که او تا به حال استفاده کرده است. طبق گفته فیلمبرداری به نام هویته ون هویتما (Hoyte Van Hoytema)، این مقداراحتمالاً بیشترین مقداری است که در تاریخ استفاده شده است.
در این فیلم به جای پرسیدن «چرا»، باید پرسید «چگونه». به این خاطر که اگر بخواهیم حوادث علت و معلولی فیلم را کنار هم قرار دهیم، همه چیز قابل پیش بینی است. در همین راستا نیازی نیست که شما حتما ضریب هوشی بسیار بالایی داشته باشید یا تمامی آثار نولان را تماشا کرده باشید تا برخی از حوادث را در تنت حدس بزنید. برای مثال می توان به صحنه ی درگیری داخل هواپیما اشاره کرد که دو مرد سیاه پوش، هویتشان مثل روز، روشن است و حتی زمانی که نولان یک صحنه ی مربوط به رابرت پتینسون را در میانه ی درگیری کات می زند، کاملا مشخص است که چرا نولان عجله کرده و صحنه را کات زد. با این حال نمی توانیم بفهمیم که چگونه این صحنه طرح ریزی شده چون از آن سویِ داستان بی خبر هستیم. با این اوصاف جالب است که نولان در پایان می تواند همچنان ما را غافل گیر کند. نکته ای را در برداشت های پایانی متوجه می شویم که رسما تا ابدالدهر نمی توانیم بفهمیم «چگونه». نولان گره ای را به ما نشان می دهد که حتی با دندان نیز نمی توان باز کرد و حتما باید خودش با فیلم تنت ۲ برگردد تا چگونگی اش را توضیح دهد. با این حال فیلم تنت، حتی در لحظاتِ قبل از تیتراژ پایانی اش نیز مخاطب را هیجان زده کرده و به وجد می آورد.
فیلم TENET را باید هر نوع مخاطبی تماشا کند؛ چراکه این اثر، منحصربه فردترین تجربه ی سینمایی را برای یک فیلم باز رقم می زند. البته قبل از تماشای فیلم، باید نگاه خطی به مقوله ی زمان را کنار بگذارید. به قول خودِ فیلم، «تلاش نکن بفهمیش؛ حسش کن».
معرفی فیلم پیشی میشی
