مفهوم فواصل در موسیقی و جزئیات آن را یاد بگیرید

فواصل ( Intervals ) :

به مقدار دور یا نزدیک بودن دو نت (زیر یا بم) از یکدیگر در موسیقی فاصله گویند. فاصله همیشه از دو نت تشکیل شده است و می تواند در جهت بالا و یا پایین خطوط حامل حرکت کند. برای شمارش فاصله دو نت از یکدیگر کافی است نت های مابین نت اول تا نت دوم را بشماریم.توجه داشته باشید که به فواصل بزرگتراز فاصله هشتم ، فواصل ترکیبی و به فواصل کوچکتر یا مساوی با هشتم ، فواصل ساده می گویند.

مفهوم فاصله در موسیقی قدیم چه بوده است؟

در گذشته های بسیار دور، کلمه ای نظیر فرکانس وجود نداشت تا افراد بدانند آن چیست و چه کمکی به تعیین فواصل موسیقی می کند. از همین رو، برای تعیین موقعیت، مجبور بودند تا نغمه ها را از روی وتر یا سیم شناسایی کنند. اگر به پیشینه پیدایش موسیقی در جهان توجه کرده باشید، به خوبی می دانید که حنجره و حلق انسان اولین آلت موسیقی بوده است که می شده تا تمامی نغمه ها را با ان اجرا کرد. پس از حنجره، عود در سازهای زهی بود که انسان ها می توانستند با آن فاصله یا محل هر نغمه را مشخص کنند. در آن زمان، هر بعد با نسبتی که در همان نسبت طولی بود، تعیین می شد. ابعاد یا فواصل موسیقی در گذشته دارای تقسیم بندی هایی بودند. بزرگ یا کبری، کوچک یا صغری، ملایم یا مطبوع و ناملایم یا نامطبوع از انواع تقسیم بندی های فواصل موسیقی در گذشته بودند.
برای درک بهتر معنای ابعاد یا فواصل موسیقی در گذشته، به سخن های ابونصر فارابی که در کتاب موسیقی کبیر آمده است، توجه کنید:
” اگر دو نغمه مقترن در طبقه (درجه صوتی) یگانه ای قرار گیرند، مطلقاً یک نغمه به شمار آیند، اما گاه دو نغمه در دو طبقه (درجه) قرار گیرند و میان مرتبه نغمه زیر و مرتبه نغمه بم فاصله ای از حیث زیری و بمی (حدث و ثقل) پدید آید که مقدار آن، فزونی نخستین نغمه بر نغمه دوم یا کاستی دومین از نخستین (از نظر حدت) است. ما این فاصله را که میان این دو از نظر حدت (زیری) یا از نظر ثقل (بمی) موجود است «بعد صوتی» خوانیم.

چرا فواصل موسیقی در موسیقی ایرانی اهمیت دارند؟

اهمیت فواصل موسیقی به آن جایی باز می گردد که در احساس شما از استماع متوالی آهنگ تاثیرگذار هستند. همچنین فواصل موسیقی در احساس شما از گوش کردن همزمان آهنگ تاثیر خواهند گذاشت. برای مثال، اگر بسامد بین دو فاصله موسیقی تغییر نکند و نسبت آن ها ثابت بماند، مسلما این احساس شما تغییر نمی کند.

چگونه گوش خود را به منظور شناخت فاصله های موسیقایی تقویت کنیم؟

گوش شما فاصله ها را نخواهد شناخت مگر با تمرین و تمرین. شما می توانید با نصب اپلیکشن های مربوطه و تمرین با کیبورد و یا پیانو، توانایی تشخیص فاصله ها در خود را تقویت کنید. زمانی که گوش شما به طور کامل پرورش یابد، کوک و تنظیم خرک بدون تیونر، بسیار برای شما آسان خواهد شد

فواصل موسیقی ایرانی را بشناسید!

فواصل موسیقی ایرانی نوعی از فاصله بین نت های موسیقی ایرانی است که بر اساس ریزپرده شناخته و تعیین می شود. علامت های عَرَضی و سرکلید برای نمایش فواصل موسیقی ایرانی به کار می روند. این علامت ها به نام های سُری و کُرُن شناخته می شوند. جالب است بدانید که فواصل در موسیقی از قرن ها پیش از میلاد وجود داشته است و با گذشت زمان، تکامل پیدا کرد. اما تاریخ موسیقی ایرانی از زمان فارابی ثبت شد. هم اکنون فاصله در موسیقی ایرانی به صورت کیفی و کمی بررسی می شود. استفاده از اعداد ترکیبی در بررسی فاصله بصورت کمی صورت می گیرد.

فاصله های کوچکتر از یک پرده

فاصله ی بمل و دیز که هم در موسیقی ایرانی و هم در موسیقی کلاسیک غربی وجود دارد، به ترتیب برابر نیم پرده بم تر و نیم پرده زیرتر است. اما موضوعی دیگر فواصل کوچکتر از نیم پرده است. در اصطلاح بین المللی، به کرن و سری و تمام فواصل کوچک تر از 0.5 و یا 4/3 پرده میکروتونز (microtones) یا ریز پرده می گویند و موسیقی ای که دارای ریزپرده باشد را میکروتونال (microtonal) می گویند. ممکن است کرن و سری در دستگاه های مختلف و یا حتی یک دستگاه با هم متفاوت باشد.

فواصل ملودیک و هارمونیک:

هرگاه دو نت تشکیل دهنده یک فاصله به صورت هم زمان اجرا شوند ، به آن فاصله هارمونیک و هرگاه به صورت غیر هم زمان اجرا شوند ، به آن فاصله ملودیک گویند.

فواصل آنارمونیک (Enharmonic Intervals) :

فواصل آنارمونیک فواصلی هستند که از نت های آنارمونیک ساخته شده اند. نت های آنارمونیک ، نت هایی هستند که اسامی متفاوت ولی صدای مشابه دارند مانند نت “دو” دیز و نت “ر” بمل .

فواصل بزرگ و کوچک (Major & Minor intervals) :

فواصل دوم ،سوم ، ششم و هفتم فواصلی هستند که هم می توانند یک فاصله بزرگ باشند و هم می توانند یک فاصله کوچک باشند. برای مثال فاصله نت “می” تا “فا” یک فاصله دوم کوچک است زیرا از یک فاصله نیم پرده ای ساخته شده است و فاصله نت “فا” تا “سل” یک فاصله دوم بزرگ است زیرا از یک فاصله یک پرده ای ساخته شده است ، بنابراین:

اگر در فاصله دوم ، فاصله تشکیل دهنده نت اول تا دوم 1 پرده باشد آن را دوم بزرگ و اگر 0/5 پرده باشد دوم کوچک می نامیم.

اگر در فاصله سوم ، فاصله تشکیل دهنده نت اول تا دوم 2 پرده باشد آن را سوم بزرگ و اگر 1/5 پرده باشد سوم کوچک می نامیم.

اگر در فاصله ششم ، فاصله تشکیل دهنده نت اول تا دوم 4/5 پرده باشد آن را ششم بزرگ و اگر 4 پرده باشد ششم کوچک می نامیم.

اگر در فاصله هفتم ، فاصله تشکیل دهنده نت اول تا دوم 5/5 پرده باشد آن را هفتم بزرگ و اگر 5 پرده باشد هفتم کوچک می نامیم.

فواصل درست (Perfect Intervals) :

فواصل اول ،چهارم ،پنجم و هشتم را فواصلی هستند که می توانند فاصله درست باشند. فاصله اول درست یا یونیسون (Unison) وجود فیزیکی ندارد و فقط در تئوری کاربرد دارد. فاصله چهارم درست 2.5 پرده است.

فواصل افزوده (Augmented Intervals) :

هرگاه به فواصل درست و یا بزرگ نیم پرده اضافه کنیم ، فاصله حاصله یک فاصله افزوده است. اضافه کردن نیم پرده می تواند با دیز کردن نت بالایی فاصله و یا بمل کردن نت پایینی فاصله انجام شود.

فواصل کاسته (Diminished Intervals) :

هرگاه از فواصل درست یا کوچک نیم پرده کم کنیم ،فاصله حاصله یک فاصله کاسته است.

همه چیز درباره مهم ترین اصطلاحات موسیقی