میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر داروی اکسناتید 

معرفی داروی اکسناتید

انسولین هورمونی است که به طور طبیعی در بدن، توسط لوزالمعده ساخته می شود. این به کنترل سطح قند خون کمک می کند. اگر بدن شما به اندازه کافی انسولین را برای رفع نیازهایش نسازد و یا اگر از انسولینی که می سازد، به طور موثر استفاده نکند، درنتیجه بیماری به نام دیابت ملیتوس (دیابت شیرین) ایجاد می شود.

اکسناتید یکی از داروهایی است که برای افراد مبتلابه دیابت نوع 2 تجویز می شود.

افراد مبتلا به دیابت برای کنترل مقدار گلوکز (قند) در خون نیاز به درمان دارند؛ زیرا که کنترل خوب میزان قند خون، خطر ابتلا به عوارض بعدی را کاهش می دهد. برخی افراد می توانند قند خون خود را با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی شان کنترل کنند، اما برای برخی دیگر، داروهایی در کنار تغییر رژیم غذایی تجویز می شود.

اکسناتید در سه راه کار می کند. این دارو مقدار انسولین تولید شده توسط بدن را افزایش می دهد تا سطح قند خون را پایین بیاورد. همچنین مقدار ماده ای به نام گلوکاگون را که توسط لوزالمعده تولید می شود را کاهش می دهد. گلوکاگون کبد را به تولید قند بیشتر تشویق می کند، بنابراین با کاهش میزان گلوکاگون در بدن، سطح قند خون نیز کاهش می یابد.

اکسناتید در معده نیز اثر می کند، به طوری که غذا آهسته تر از معده عبور می کند. این بدان خاطر است که قند دریافتی از وعده های غذایی دیرتر به خون شما وارد شود.

اکسناتید در زیر سطح پوست تزریق می شود. این تزریق با استفاده از یک سرنگ و یا یک قلم از پیش پر شده صورت می گیرد. داروی اکسناتید به همراه دیگر داروهای ضد قند خون استفاده می شود. اکسناتید در دو نوع تزریقی موجود می باشد.

یک نوع تزریقی به صورت انتشار استاندارد (با نام تجاری ®Byetta) که دو بار در روز تجویز می شود و نوع دوم تزریقی به صورت انتشار طولانی مدت (با نام تجاری ®Bydureon) که یک بار در هفته تجویز می شود.

اکسناتید (Exenatide) با نام تجاری بایدوریان (Bydureon) یک داروی تزریقی برای درمان دیابت است که به کنترل میزان قندخون در بدن کمک می کند. این دارو، به لوزالمعده (پانکراس) کمک می کند تا بتواند انسولین را به طور موثرتری تولید کند.

مصرف این دارو باید با رژیم غذایی و تمرینات مناسب بدنی همراه شود تا کنترل قند خون در بزرگسالانی که از دیابت نوع ۲ رنج می برند را بهبود بخشد.داروی اکسناتید یا بایدوریان، برای درمان دیابت نوع اول به کار نمی رود. سطح قند خون بدن، می تواند متاثر از استرس، بیماری، جراحی، تمرینات جسمی، مصرف الکل، یا وعده های غذایی باشد. قبل از ایجاد تغییر در میزان مصرف خود از داروی مورد نظر و یا تغییر برنامه ی زمانی مصرف دارو، با دکتر مشورت کنید.

استفاده از اکسناتید تنها بخشی از روند درمانی شما است و باید با تمرینات جسمانی، رژیم غذایی مناسب، کنترل وزن، آزمایشات تعیین میزان قند خون و مراقبت های پزشکی ویژه نیز همراه باشد. به دقت از دستورالعملی که دکتر برای شما در نظر گرفته است، پیروی نمائید.

اکسناتید در زیر سطح پوست تزریق می شود. این تزریق با استفاده از یک سرنگ و یا یک قلم از پیش پر شده صورت می گیرد. داروی اکسناتید به همراه دیگر داروهای ضد قند خون استفاده می شود. اکسناتید در دو نوع تزریقی موجود می باشد. یک نوع تزریقی به صورت انتشار استاندارد (با نام تجاری ®Byetta) که دو بار در روز تجویز می شود و نوع دوم تزریقی به صورت انتشار طولانی مدت (با نام تجاری ®Bydureon) که یک بار در هفته تجویز می شود.

نکات مهمی که قبل از مصرف اکسناتید باید رعایت کرد

چنانچه نسبت به اکسناتید حساسیت داشته یا موارد زیر را دارید، از بایدوریان نباید استفاده کنید:

• بیماری کلیوی مزمن (یا اگر تحت دیالیز شدن قرار دارید)؛
• یک اختلال معده ی شدید، به طوری که به هضم آهسته منجر گردد؛
• کتواسیدوز دیابتی (برای درمان با انسولین، به دکتر مراجعه نمائید).

در صورتی که سابقه ی شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان تیروئید یا نوعی از سرطان که multiple endocrine neoplasia type 2 یا MEN 2 نامیده می شود (نوعی از سرطان که بر روی تیروئید یا غدد فوق کلیوی تاثیر می گذارد)، دارید، نباید از بایدوریان یا اکسناتید استفاده کنید.

برای اطمینان از اینکه مصرف این دارو برای شما خطراتی در پی نخواهد داشت، در صورتی که موارد زیر را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید:

• بیماری کلیوی یا سابقه ی پیوند کلیه؛
• مشکلات و اختلالات هضم؛
• سابقه ی اعتیاد به نوشیدن الکل؛
• سابقه ی تیریگلیسیرید بالا (تیریگلیسیرید، نوعی چربی در خون است).

طبق آزمایشاتی که بر روی حیوانات انجام شده، بایدوریان باعث ایجاد تورمورهای تیروئیدی در آن ها شده است. البته، در مورد حیوانات، دوز مصرفی که به آن ها داده شد بسیار زیاد بود و هنوز این موضوع که آیا همان تاثیری که مصرف زیاد این دارو بر روی حیوانات داشت، در مورد مصرف دوز معمولی در انسانها نیز صدق می کند یا خیر، در هاله ای از ابهام قرار دارد. از دکتر، در مورد خطراتی که با مصرف این دارو برای شما ممکن است اتاق بیفتد، صحبت کنید.

هنوز مشخص نشده است که آیا مصرف داروی بایدوریان یا اکسناتید برای جنین خطرزا است یا خیر. در دوره ی مصرف این دارو چنانچه باردار هستید و یا قصد باردار شدن را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.

همچنین هنوز مشخص نیست که آیا این دارو در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث ایجاد آسیب در نوزاد می شود یا خیر. اگر در دوران شیردهی قرار دارید، به دکتر اطلاع دهید.

مصرف داروی بایدوریان برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.

مکانیسم اثر اکسناتید

اکسناتید به 3 روش عمل می کند. این دارو مقدار انسولین تولید شده توسط بدن را افزایش می دهد تا سطح قند خون را پایین بیاورد. همچنین مقدار ماده ای به نام گلوکاگون را که توسط لوزالمعده تولید می شود را کاهش می دهد. گلوکاگون کبد را به تولید قند بیشتر تشویق می کند، بنابراین با کاهش میزان گلوکاگون در بدن، سطح قند خون نیز کاهش می یابد. اکسناتید در معده نیز اثر می کند، به طوری که غذا آهسته تر از معده عبور می کند. این بدان خاطر است که قند دریافتی از وعده های غذایی دیرتر به خون شما وارد شود.

نحوه مصرف

اکسناتید را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید.

بایدوریان، در زیر پوست تزریق می گردد. ممکن است به شما آموزش داده شود که چگونه تزریق را در خانه انجام دهید. اگر نمی دانید که دقیقاً باید چگونه عمل تزریق را خودتان انجام دهید و یا از سوزن و سرنگ به خوبی نمی توانید استفاده کنید، خودتان این دارو را در منزل تزریق نکنید.

داروی بایدوریان، معمولاً هر هفت روز یکبار تزریق می شود. این دارو می تواند با غذا یا بدون آن استفاده شود و همچنین می توانید در هر زمانی از روز، تزریق را انجام دهید. از دستورالعمل پزشک متخصص در این زمینه تبعیت نمائید.

شما می توانید روزی را که در هر هفته این دارو را در آن روز مصرف می کنید، تغییر دهید؛ اما توجه داشته باشید که نباید از آخرین باری که تزریق این دارو را انجام داده اید، کمتر از ۳ روز، گذشته باشد.

بایدوریان، یک دارو به صورت پودری است که باید قبل از استفاده، با یک مایع مخلوط گردد و بلافاصله بعد از مخلوط کردن، تزریق شود. اگر شما عملیات تزریق را در منزل انجام می دهید، مطمئن شوید که مخلوط کردن را به صورت درست انجام داده و به درستی تزریق می نمائید.

مسئول مربوطه باید به شما آموزش دهد که کدام قسمتهایی از بدنتان برای تزریق این دارو مناسب تر است. پس از هر بار تزریق، محل مورد نظر را تغییر دهید و دوبار تزریق پیاپی را در یک محل انجام ندهید.

همچنین مراقب میزان بالای قند خون نیز باشید که علائم آن عبارتند از: افزایش تشنگی یا ادرار، تاری دید، سردرد و خستگی.

سطح قند خون بدن، می تواند متاثر از استرس، بیماری، جراحی، تمرینات جسمی، مصرف الکل، یا وعده های غذایی باشد. قبل از ایجاد تغییر در میزان مصرف خود از داروی مورد نظر و یا تغییر برنامه ی زمانی مصرف دارو، با دکتر مشورت کنید.

استفاده از بایدوریان، تنها بخشی از روند درمانی شما است و باید با تمرینات جسمانی، رژیم غذایی مناسب، کنترل وزن، آزمایشات تعیین میزان قند خون و مراقبت های پزشکی ویژه نیز همراه باشد. به دقت از دستورالعملی که دکتر برای شما در نظر گرفته است، پیروی نمائید.

داروی مورد نظر را در یخچال نگهداری کنید و تا قبل از تاریخ انقضا، مصرف کنید. همچنین از قرار دادن آن در معرض نور خودداری کنید. اجازه ندهید دارو یخ بزند و اگر دچار یخ زدگی شد، فوراً آن را دور بیندازید.

البته این دارو را می توانید به مدت ۴ هفته در دمای اتاق نیز نگهداری کنید.

همه ی دستوراتی را که در مورد نحوه مصرف این دارو در دسترس شما قرار دارد و یا روی دارو نوشته شده، به دقت مطالعه کنید و در صورتی که سوالی داشتید، از مسئول داروخانه یا پزشک خود بپرسید.

نحوه نگهداری داروی اکسناتید

• دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• اکسناتید را می توانید برای ۴ هفته، در دمای اتاق نگه دارید، البته باید دما زیر ۲۵ درجه و به دور از نور مستقیم باشد. اما بهترین نحوه نگهداری اکسناتید ، داخل یخچال است. اکسناتید را فریز نکنید.
• بهتر از پس از گذشت ۳۰ روز از اولین استفاده، قلم اکسناتید را دور بیندازید.