پایگاه اسکوپوس چیست؟
اسکوپوس پایگاهی است که زیر مجموعه الزویر محسوب می شود. الزویر نشریه ای هلندی است که بسیار پر سابقه بوده و از سال 1880 میلادی مشغول به فعالیت در زمینه های علمی است و دارای اعتبار بالایی در مجامع علمی جهان است. مرکز بنیاد الزویر در آمستردام واقع شده است ولی در کشورهای دیگری مانند آمریکا و انگلستان نیز فعالیت می کند.
اما پایگاه اسکوپوس امروزه یکی از نمایه های استنادی معتبر و معروف محسوب می شود که اطلاعات کتابی بیش از 60 میلیون سند را جمع آوری و ذخیره کرده است. این پایگاه اطلاعات بیش از شانزده هزار مجله علمی پژوهشی و همچنین اطلاعات حدود 5 هزار ناشر علمی را را در خود جای داده است. اهمیت و جایگاه این پایگاه در مجامع علمی به حدی است که در برخی از موارد از آن برای رتبه بندی رشد علمی کشور و یا رتبه بندی علمی دانشگاه ها استفاده می شود.
پایگاه اسکوپوس معیارها و استانداردهای دقیق علمی را برای خود تعریف کرده است که به وسیله آن مجلات علمی منتشر شده در دنیا را بررسی می کند و میزان علمی بودن و اعتبار آن ها را سنجش می کند. به این وسیله لیستی را منتشر می کند که در آن مجلاتی را که نمایه کرده است با رتبه بندی علمی آن ها در این پایگاه معرفی می کند. به مجله ای که در این پایگاه نمایه شده باشد مجله SCOPUS می گویند و همانطور که قبلا نیز اشاره شد این نوع از مجلات به دلیل سنجش های علمی بالایی که از طرف این پایگاه شده اند از درجه و اعتبار بالای علمی برخوردار هستند.
مقاله SCOPUS چیست؟
اما مقاله ای که در یکی از مجلات اسکوپوس به چاپ می رسد را مقاله SCOPUS می گویند. اما روند چاپ این نوع از مقالات ممکن است سخت باشد. دلیل آن نیز مشخص است. مجلاتی که در پایگاه اسکوپوس معرفی و ایندکس می شوند باید معیارهای بالای علمی این موسسه را داشته باشند. بر این اساس تمامی مجلات به صورت مداوم رصد می شوند و مقالات به چاپ رسیده و شکل چاپ مقالات به دقت مورد بررسی قرار می گیرند و اگر با استاندارده های اسکوپوس منطبق باشند مجلات در این پایگاه نمایه می شوند. به همین دلیل مجلات اسکوپوس نیز برای پذیرش و چاپ مقاله داوری های علمی و ادبی دارند و مقالات برای چاپ شدن نیاز دارند تا به تایید داورانی متخصص و آگاه برسند. به این سبب تمامی مقالات اسکوپوس باید از نظر ساختاری و موضعی کاملا علمی باشند و استاندارد های بالای این نوع از مجلات را رعایت کنند.
ساختار کلی یک مقاله SCOPUS همان ساختار مقاله علمی را دنبال می کند. یک مقاله اسکوپوس از نظر ساختاری باید شامل بخش های مختلف عنوان پژوهش، نام نویسندگان، چکیده، مقدمه، روش تحقیق، بحث و نتیجه گیری و در انتها منابع و مآخذ باشد. از طرفی دیگر مقالات SCOPUS از نوع مقالات علمی پژوهشی است که در هر کدام از آن ها دست آوردهای نو علمی ارایه می شوند. همانطور که اشاره شد معمولا زمان چاپ این نوع از مقالات کمی طولانی است و دلیل ان نیز همان داوری شدنشان می باشد.
نحوه اعتبار سنجی مجلات اسکوپوس
با توجه به اینکه سالانه مجلات پایگاه اسکوپوس به روزرسانی می شوند ممکن است در طول یکسال مجلاتی به این لیست اضافه یا کم شوند و به همین جهت می بایست قبل از سابمیت مقاله به یک ژورنال ابتدا به فکر اعتبار سنجی آن باشیم اعتبار سنجی مجلات علمی اسکوپوس با مراجعه به سایت رسمی آن می باشد که می توانید با مراجعه به سایت رسمی پایگاه اسکوپوس و یا سایت اعتبار سنجی ژورنال به نشانی http://journalchecker.ir عنوان یا issn مجله خود را جستجو کنید و مناسبترین مجله ای که مد نظر دارید را انتخاب کنید. سعی کنید قبل از سابمیت مقاله حتما مجله مورد نظرتان را اعتبار سنجی کنید اگر ژورنالی که مقاله را سابمیت کرده اید جز مجلات بی اعتبار موسسه اسکوپوس باشد در این صورت چاپ مقاله حائز اعتبار و امتیاز نخواهد بود.
مقیاس Quartile در رتبه بندی مجلات اسکوپوس
ضریب کیفیت مجله علمی پژوهشی و مقاله، تحت عنوان Quartile (به اختصار Q) می باشد و همانطور که از نامش هم بر می آید شاخصی است جهت تقسیم بندی جامعه آماری به چهار بخش یا چارک ( Q1 ،Q2 ،Q3 ،Q4).
نمره Q یا Quartile Score در حقیقت برای رتبه بندی مجلات اسکوپوس استفاده می شود که در آن بر اساس هر طبقه ای که مجلات در آن قرار دارند، امتیازی بین Q1 تا Q4 به آنها تعلق می گیرد. بنابر این:
- Q1: نشان دهنده آن است که مجله از لحاظ رتبه جزء ۲۵ درصد بالای یک مقوله موضوعی قرار دارد.
- Q2: نشان دهنده این است که مجله از لحاظ رتبه، جزء طبقه میانی یعنی ۲۵ تا ۵۰ درصد یک مقوله موضوعی قرار دارد.
- Q3: نشان دهنده این است که مجله از لحاظ رتبه، جزء طبقه میانی به سمت پایین یعنی ۵۰ تا ۷۵ درصد یک مقوله موضوعی قرار دارد.
- Q4: نشان دهنده این است که مجله از لحاظ رتبه، جزء طبقه پایین یعنی ۲۵ درصد انتهایی یک مقوله موضوعی قرار دارد.
با توجه به این نکته که در محاسبه ضریب تاثیر، رتبه و جایگاه ژورنال در گروه تخصصی اش بطور مستقیم بیان نمی شود. شاخص Quartile بدین منظور کاربرد پیدا خواهد کرد و معرف جایگاه ژورنال در حیطه تخصصی اش (Category ) می باشد. درنتیجه بهترین ژورنال ها در یک حوزه تخصصی مشخص، جزو 52 درصد اول رتبه بندی خواهند شد و رتبه Q1 به آنها تعلق می گیرد. بدین شیوه می توان ذهنیت دقیق تری نسب به جایگاه ضریب تاثیر یک ژورنال پیدا کرد.
هر دو نمایه JCR و Scopus منطبق با ضرائب اختصاص داده شده برای ژورنال ها، دارای تقسیم بندی Quartile متعلق به خود هستند.
پذیرش مقاله در مجلات اسکوپوس چه امتیازی دارد؟
به طور کلي مقالات چاپ شده در اين پايگاه در داخل کشور از اهمیت فراوانی برخوردارد است. چاپ مقاله در این مجلات 5/1 نمره از 2 نمره پایان نامه در دوره کارشناسی ارشد را برای دانشجویان در پی دارد. برای دوره دکتری نیز مجوز دفاع برای دانشجو را شکل خواهد داد. برای اساتید و اعضای هیئت علمی نیز چاپ کردن مقاله در مجلات اسکوپوس برای هر مقاله امتیازی بین 6 تا 8 امتیاز در نظر می گیرند. اما برای مصاحبه ورودی دوره دکتری نیز امتیازی بین 5 تا 7 را برای دانشجویان در پی خواهد داشت.
نحوه چاپ مقاله در مجلات اسکوپوس
مقاله باید کیفیت بسیار زیادی داشته باشد تا از مرحله داوری این ژورنالها عبور کند. یک مقاله اسکوپوس استاندارد و چهارچوب مشخصی همانند سایر مقالات علمی و معتبر در دنیا دارد. و ساختار منسجم و یکپارچه ای دارد. برای اینکه مقالات علمی قابل پذیرش و چاپ در ژورنالهای معتبر باشند باید به بهترین نحو ویرایش و ترجمه شوند. مراحل چاپ مقاله در ژورنالهای معتبر به ترتیب زیر می باشد:
- ترجمه تخصصی مقاله
- ویرایش تخصصی مقالات
- پارافریز مقالات تخصصی
- انتخاب ژورنال مناسب
- فرمت بندی صحیح
- سابمیت مقاله
- چاپ مقاله
مراحل کلی چاپ مقاله در مجلات بین المللی
