به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از مهر، می گوید اصلاح ساختار بودجه بحثی گسترده و طولانی مدت است و اینگونه نیست که روزی به پایان برسد و باید همیشه در این راه گام برداریم. همراهی دولت با مجلس را از عوامل ضروری تحقق اصلاح ساختار بودجه می داند و تاکید می کند که مردم هم باید ظرفیت پذیرش جراحی های بزرگ اقتصادی را داشته باشند.
اقدام مجلس در رد کلیات بودجه جهت اعمال اصلاحات از سوی دولت را امری مثبت تلقی می کند و می گوید اگر این اصلاحات در بودجه انجام نمی شد، در سال آینده تورم افسارگسیخته ای در کشور به وجود می آمد.
برخلاف صحبت های رئیس جمهور که مدام به مجلس توصیه می کند تا در جریان بررسی بودجه شاکله آن را تغییر ندهند، می گوید مجلس دنبال این نیست که شاکله بودجه را به هم بریزد و ما می خواهیم کاملاً حساب شده بودجه را بررسی و تصویب کنیم تا مشکلات کشور حل شود.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را به صلاح کشور نمی داند و می گوید که الان وقت این کار نیست و مردم طاقت تورم و فشار اقتصادی بیشتر را ندارند.
از وضعیت تدوین برنامه هفتم توسعه و تلاش دولت برای محول کردن این کار به دولت آینده سخن می گوید و احتمال می دهد که برنامه ششم توسعه یک سال دیگر تمدید شود.
بخش هایی از صحبت های «حمیدرضا حاجی بابایی» نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس را از نظر گذراندیم.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
رئیس مجلس شورای اسلامی در اولین جلسه رسیدگی به جزئیات لایحه ۱۴۰۰ گفت که این بودجه مطلوب مجلس نیست. نظر شما به عنوان رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره بودجه سال ۱۴۰۰ چیست؟
در صورتی بودجه تمام عیار خواهد بود که حتماً ساختار فعلی بودجه به هم بریزد و به عبارت دقیق تر اصلاح ساختار بودجه محقق شود. نه تنها بودجه سال ۱۴۰۰ بلکه بودجه سال های اخیر، از حیز انتفاع افتاده است و اعداد و ارقام بودجه چه در بخش منابع و چه در هزینه ها بسیار آشفته، بهم ریخته و انفعالی است. طی سال های اخیر هر چقدر جلوتر آمدیم، مشکلات بودجه ای کم و بیش وجود داشته است.
یعنی ایرادات بودجه سال ۱۴۰۰ به اندازه سال های قبل است؟
دولت به دلیل مسائلی چون تحریم، کسری بودجه، عدم شفافیت و سیاست های نامعلوم مجبور است بودجه ای را بنویسد که با اما و اگر رو به رو است. در واقع در کنار مشکلات بودجه ای، تحریم و وضعیت غیرقابل پیش بینی هم باعث شده است که بودجه شکل واقعی خودش را نداشته باشد و مشکلاتش نسبت به بودجه سال های قبل بیشتر باشد.
در سال ۹۹ پول کم نداشتیم و بیشترین هزینه ها در همین سال انجام شد
شما می گوئید که مسائلی چون کسری بودجه باعث شده است که بودجه سال آینده تا این حد ایراد داشته باشد، در حالی که چندی پیش گفته بودید دولت نه تنها یک ریال کسری بودجه ندارد، بلکه درآمد مازاد هم دارد.
حرف بنده این بود که ما در بودجه پول و درآمد کم نداریم اما مشکل مان این است که نظام بودجه ریزی خوبی نداریم. در شرایطی که گفته می شد سال ۹۹ از حیث درآمد بدترین سال است، اما جالب است که بدانید امسال بیشترین خرج را هم داشتیم. آیا اقداماتی چون افزایش حقوق، افزایش اعتبارات تملک دارایی ها و کارهای دیگری از این دست، با بی پولی شدنی است؟ قطعاً بدون پول نمی توان این کار را کرد و می توان گفت که در سال ۹۹ پول کم نداشتیم.
پس به نظر شما علت گرانی های شدید و وضعیت بد معیشتی مردم چیست؟
مشکل ما این است که دولت بودجه را به درستی اجرا نمی کند.
آنقدر بودجه درز دارد و به حدی در تصویب بودجه به دولت مجوز داده می شود که آنان از این روزنه نهایت استفاده را می برند
منظور شما این است که دولت از اجرای قانون مصوب مجلس استنکاف می کند؟
نمی خواهم بگویم که دولت کار غیرقانونی می کند بلکه حرفم این است که آنقدر بودجه درز دارد و به حدی در جریان تصویب بودجه به دولت مجوز داده می شود که این مشکلات به وجود می آید. زمانی که در قانون نویسی به دولت مجوز می دهیم، آنان هم از این مجوزها و روزنه های بودجه نهایت استفاده را می برند و تغییرات زیادی را در قانون مصوب مجلس بر اساس اختیاراتی که دارند، اعمال می کنند.
برای حل این مشکل بزرگ بودجه ای باید چه کاری انجام داد؟
مجلس باید در قانون نویسی این موضوع را مورد توجه قرار دهد و به جای آنکه مدام به دولت مجوز و اختیار دهد، در برخی از بخش ها دولت را مکلف به انجام امور کند.
بهترین کار مجلس، رد لایحه بودجه جهت اصلاح آن از سوی دولت بود چرا که در غیر این صورت، تورم در سال آینده غیرقابل کنترل می شد
نمایندگان مجلس در ابتدا کلیات لایحه بودجه ارائه شده از سوی دولت برای سال ۱۴۰۰ را رد کردند. تحلیل شما در این باره چیست؟
مجلس بهترین کار را انجام داد چرا که اگر لایحه بودجه دولت بدون اصلاح را مصوب می کرد، تورم در سال آینده غیرقابل کنترل می شد. البته نمی توان گفت که با این اصلاحات، مشکلات بودجه به صورت کامل حل شد اما حداقل می توان گفت که این بودجه قابل تحمل شد. اگر هدف ما این است که بودجه در سال های آینده وضعیت بهتری داشته باشد، باید به طور جدی کار کنیم و دولت هم با مجلس همراهی کند تا به سمت واقعی کردن درآمدها و هزینه ها و عدالت محور کردن بودجه برویم.
از نظر شما الان هزینه ها هم مانند درآمدها غیرواقعی است؟
ما آنقدر هزینه ها را غیرواقعی کرده ایم که به هزینه هر بخشی اضافه می شود، بقیه هم اعتراض می کنند و می گویند که ما هم بودجه می خواهیم. البته بخشی از این مطالبات به حق است و آنان مشکلات مالی هم دارند اما نباید این واقعیت را نادیده گرفت که الان بسیاری از بخش ها به بودجه هم نگاه می کنند و حرفشان آن است که اگر پول داریم، باید به آنان هم داده شود و اگر نداریم، پس هیچ جا نباید پول و بودجه بیشتری از دیگری دریافت کند.
بهتر است که به جای اینکه نفت خام را بشکه ای ۴۰ دلار بفروشیم، با فرآوری، محصولات نفتی را به ۱۰ برابر قیمت یعنی ۴۰۰ دلار به خارج از کشور صادر کنیم
یکی از انتقادات جدی به بودجه دولت برای سال ۱۴۰۰ این بود که به شدت وابسته به درآمدهای نفتی است. به نظر شما آیا می توان پیش بینی کرد که سال آینده بتوانیم روزانه دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت بفروشیم؟
مجلس باید به سمت واقعی کردن بودجه حرکت کند. در حال حاضر، نفت مهم ترین درآمد ماست و دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت تولیدی را به داخل کشور و دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه را به خارج صادر می کنیم. البته الان در تحریم هستیم و توان صادر کردن این مقدار تولیدی نفت به خارج از کشور را نداریم. باید به این مسئله توجه کرد که مقام معظم رهبری همواره تاکیدشان بر این است که خام فروشی نکنیم.
در این شرایط، بهتر آن است که دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت در نظر گرفته شده برای صادرات را به پتروشیمی ها و پالایشگاه های خودمان بفروشیم که با این کار می توان پالایشگاه و پتروپالایشگاه های جدید احداث و چند میلیون شغل ایجاد کرد. نتیجه این کار باعث می شود که به جای اینکه نفت خام را بشکه ای ۴۰ دلار بفروشیم، با فرآوری، محصولات نفتی را به ۱۰ برابر قیمت یعنی ۴۰۰ دلار به خارج از کشور صادر کنیم.
این بحث همواره مطرح می شود اما چرا در عمل اتفاق نمی افتد؟
متأسفانه تفکراتی در کشور وجود دارد که با این کار موافق نیستند و ما باید این موضوع مهم و حیاتی یعنی جلوگیری از خام فروشی و فروش فرآورده های نفتی را تبدیل به قانون کنیم تا عملیاتی شود.
مجلس دنبال این نیست که شاکله بودجه را به هم بریزد و معتقدیم که باید کاملاً حساب شده بودجه را بررسی و تصویب کرد
مجلس در جریان بررسی جزئیات بودجه، تا چه حد به دنبال اعمال اصلاحات در لایحه دولت است؟
مجلس دنبال این نیست که شاکله بودجه را به هم بریزد و ما معتقد هستیم که مجلس باید کاملاً حساب شده بودجه را بررسی و تصویب کند تا مشکلات کشور حل شود نه اینکه مشکل دیگری به وجود آید.
اصلاح ساختار بودجه به کجا رسید و آیا در بودجه سال ۱۴۰۰ به اصلاح ساختار بودجه به خوبی توجه شده است؟
اگر ما بخواهیم که اصلاح ساختاری بودجه را محقق کنیم، باید شرایط آن مناسب باشد و دولت هم باید نهایت همکاری را با مجلس برای اصلاح ساختار بودجه داشته باشد و از سوی دیگر، مردم هم ظرفیت پذیرش آن را داشته باشند. در واقع، جراحی های بزرگی که در اقتصاد کشور انجام می شود، باید به گونه ای باشد که مردم بتوانند آن را بپذیرند.
یعنی شما فکر می کنید که در شرایط فعلی امکان اصلاح ساختار بودجه وجود ندارد؟
حرف بنده این است که باید شرایط این کار را هم در نظر گرفت. برای مثال، در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در کمیسیون تلفیق بودجه بحث حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مطرح شد و بنده از روز اول با آن مخالفت کردم.
اگر روزی بتوانیم ارز ۴۲۰۰ تومانی را برداریم و ارز تک نرخی شود، باید جشن بگیریم اما شرایط فعلی این اجازه را نمی دهد
علت مخالفت شما با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی چه بود؟
مهم ترین دلیل موافقان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی این بود که می گفتند عده ای ارز دولتی را می دزدند. حرف من این است که در این شرایط ما باید دزد را دستگیر و مجازات کنیم، نه اینکه با این تصمیم خود مردم را زندانی کنیم. البته این کار آرزوی ما است و اگر روزی ارز ۴۲۰۰ تومانی را برداریم و ارز تک نرخی شود، باید جشن بگیریم چرا که این کار بسیار مفید و خوب است اما شرایط فعلی این اجازه را نمی دهد.
مگر می توان کالاهای اساسی و یا نهاده های کشاورزی را که با ارز ۴۲۰۰ وارد می شد، یک باره ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان کرد؟ این کار قطعاً در جامعه اثرگذار است و اگر بستر آن فراهم نشود، تورم به دنبال دارد. مردم در حال حاضر شرایط پذیرش تورم و فشارهای معیشتی و اقتصادی بیشتر از این را ندارند.
اصلاح ساختاری بودجه، بحث بسیار گسترده ای است و اصلاح ساختار به این معناست که ما باید این کار را از همین حالا آغاز کنیم اما هیچ گاه تمام نمی شود و باید هر روز در این زمینه گام برداریم. مجلس در این باره، طرح اصلاح ساختار بوجه را به تصویب رساند و در آن آمده بود که باید به سمت واقعی شدن بودجه شرکت های دولتی حرکت کنیم که ما بخشی از رابطه مالی دولت با شرکت نفت را شفاف کردیم. در واقع، بودجه شرکت های دولتی حدود هزار و ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است که حدود ۷۰ درصد آن مربوط به شرکت های ملی نفت و شرکت های وابسته آن است که ما بخشی از رابطه دولت و شرکت نفت را برای بودجه سال ۱۴۰۰ شفاف کردیم و برخی دیگر از بخش های شرکت های دولتی را هم در قالب احکام شفاف کردیم.
مجلس و دیوان محاسبات باید بر نحوه اجرای قانون تأمین کالاهای اساسی نظارت کنند تا تخلفی در این باره صورت نگیرد
آیا از نحوه اجرای قانون تأمین کالاهای اساسی راضی هستید؟
ما این قانون را با مصیبت در مجلس تصویب کردیم و در همان مقطع هم گفتیم که منابع را در این طرح به شکلی تعریف کرده ایم که بخشی از آن به صورت نقدی و بخشی دیگر منابع حاصل از فروش اموال دولت و ETF باشد. از سوی دیگر، منابع مالی تعیین شده برای این کار منجر به افزایش سقف بودجه نشده و تغییری در آن ایجاد نمی کند. این طرح همچنین هیچ ارتباطی به بحث یارانه ها و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نداشته و احکام بودجه را دستخوش تغییر نمی کند.
ما یک قانون را مصوب کردیم و چندین بار بین مجلس و شورای نگهبان در رفت و آمد بود تا تبدیل به قانون شد و در این شرایط باید خودمان هم از قانون حمایت کنیم. درخواست ما از دیوان محاسبات هم این است که به خوبی بر نحوه اجرای این قانون در کنار مجلس، نظارت کند تا دولت تخلفی در این باره انجام ندهد.
مباحثی از سوی برخی از نمایندگان مطرح می شود مبنی بر اینکه ممکن است یارانه ماهانه و یارانه کمک معیشتی ادغام شود. نظر شما درباره این کار چیست؟
آنقدر هزینه حمل بر این بودجه شده است که این بودجه دیگر توان این کار یعنی ادغام یارانه ها را ندارد و بعید است که امسال این اتفاق بیفتد.
آیا قانون تأمین کالاهای اساسی در سال آینده هم ادامه می یابد؟
مصوبه یارانه کالاهای اساسی برای شش ماه دوم امسال بود و تاکنون مصوبه ای در این زمینه برای سال آینده نداریم و باید ببینیم که دولت چه نظری در این باره دارد و آیا می خواهد آن را ادامه دهد یا خیر.
به احتمال زیاد برنامه ششم توسعه یک سال تمدید خواهد شد تا دولت بعد آماده تدوین برنامه هفتم توسعه شود
برنامه هفتم توسعه در چه مرحله ای است؟
تدوین برنامه هفتم توسعه بر عهده دولت است که بعید می دانم دولت برنامه هفتم را به مجلس ارائه دهد چرا که دولت به دنبال آن است که تدوین این برنامه را بر عهده دولت بعدی بگذارد. بر این اساس، به احتمال زیاد برنامه ششم توسعه یک سال تمدید خواهد شد تا دولت بعد آماده تدوین برنامه هفتم توسعه شود.
آیا برنامه ای دارید که اصلاحات ساختاری در برنامه هفتم توسعه هم لحاظ شود؟
مهم ترین رکن اصلاح ساختار بودجه باید در برنامه هفتم توسعه خودش را نشان دهد و ما به دنبال آن هستیم که این کار را انجام دهیم. قطعاً برنامه هفتم توسعه جایگاه مهمی برای اصلاح ساختار بودجه است و باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
کمی هم به مشکلات بازار بورس بپردازیم. شما در جایی گفته بودید که ما در مدیریت بازار بورس و عبور از قوانین بازار حرف های زیادی داریم اما به دلایلی که بورس دچار تحریک نشود این موارد را مطرح نمی کنیم. آیا الان وقت آن نرسیده است که بگویید چه عواملی منجر به سقوط بازار بورس شد؟
مشکلات بازار بورس عدیده است. اولین مشکل بورس بحث مدیریتی است و مشاهده کردیم که اظهارات برخی از افراد، تأثیر منفی خود را در بازار بورس گذاشت. برای مثال، گفته شد که قرار است ۲۰۰ میلیون بشکه نفت پیش فروش شود. این اظهارات چه تأثیری در بورس گذاشت؟ چه کسانی پول های خود را از بورس خارج کردند تا نفت بخرند؟ قطعاً مردم عادی نبودند و صاحبان شرکت های بزرگ و افرادی که مدعی بودند زیرساخت بورس در دست آنان است، به میدان آمدند. آنان به خوبی از این موضوع اطلاع داشتند و زودتر سرمایه های خود در بورس را فروختند که این کار تأثیر زیادی بر این بازار گذاشت.
از سوی دیگر، زمانی که شرکت های وابسته به بانک ها را بازارگردان می کنیم، مشخص است که عمده سهام متعلق به آنان است و هر گاه اراده کنند، شاخص بورس رشد و هر گاه هم که بخواهند، سقوط می کند. علاوه بر این، آنان به این مسئله هم بسنده نکردند و بانک ها را هم وارد بازار بورس کردند که این اقدامات تأثیرات منفی خود را در بازار بورس گذاشت.
علی لاریجانی مدل ۱۴۰۰ اصولگراست یا اصلاح طلب؟
