مکیدن انگشت در کودکان و راهکارهایی برای رفع آن

مهم ترین دلیل مکیدن انگشت نوزاد، آرامش بخش و تسکین دهنده بودن این کار برای اوست. انگشت مکیدن کودک کاری است که احتمالا از دوران جنینی و داخل رحم نیز آن را انجام می داده است. در چند ماه نخست پس از تولد نیز نوزادان برای آرام شدن، خوابیدن، و یا حتی برای لذت بردن شروع به مکیدن انگشت می کنند. مهم تر از این موارد در رابطه با انگشت مکیدن کودک این است که مکیدن انگشت توسط نوزادان یک رفلکس غریزی بوده و روش تغذیه آنها نیز است.

دلایل مکیدن انگشت در کودکان

مکیدن انگشت در سنین نوپایی و مکیدن انگشت در کودکان می تواند دلایل مختلف داشته باشد. خستگی، ترس، کسل یا کلافه بودن، و بیماری می تواند علت انگشت خوردن کودک سه ساله یا علت انگشت خوردن کودک چهار سال شما باشد. علاوه بر اینها، تلاش برای کنار آمدن با شرایط جدید مانند رفتن به مهد یا مراقبت توسط پرستار می تواند کودک را وادار به مکیدن انگشت کند. همچنین، مکیدن انگشت در کودکان می تواند به آنها برای خوابیدن کمک کند و وقتی نیمه شب از خواب بیدار می شوند، با کمک آن دوباره بخوابند.

عوارض مکیدن انگشت

عوارض مکیدن انگشت نوزاد نباید والدین را هنگام مشاهده مکیدن انگشت نوزاد نگران کند. مکیدن انگشت توسط نوزادان در سنین بالاتر (۲ الی ۴ سالگی) کاملا رفع می شود. ضمنا، انگشت مکیدن کودک تا پیش از ۵ سالگی آسیب جدی ای را به ساختار فک و دندان او وارد نمی کند. اگر کودک شما بالای ۵ سال است و عادت مکیدن انگشت را ترک نکرده، احتمال دارد با مشکلات زیر رو به رو شود:

• قرار گرفتن در معرض عفونت: در وهله اول، خطر ابتلا به عفونت و بیماری های مسری یکی از عوارض مکیدن انگشت است. در بسیاری از موارد هنگام انگشت مکیدن کودک، دست تمیز نبوده و مکیدن انگشت باعث ورود عفونت به دهان می شود.
• اوربایت دندان (overbite): در حالت عادی، دندان های بالا و پایین به طور منظم بر روی هم قرار گرفته و جفت یا هم تراز می شوند. اوربایت دندان به معنای به وجود آمدن هم پوشانی قابل توجه دندان های بالا و پایین بوده و علاوه بر تغییر چهره ممکن است برخی مشکلات دیگر را نیز به همراه داشته باشد.
• تغییر شکل دندان ها: مکیدن شدید و طولانی مدت انگشت ممکن است باعث تغییر شکل، کج شدن و جابه جایی دندان های جلو شود. این امر، فرآیند غذا خوردن و جویدن را به شدت دچار مشکل کرده و ظاهر ناخوشایندی را هم برای کودک ایجاد می کند. در عین حال، بروز این آسیب می تواند از بسته شدن کامل دهان جلوگیری کرده و مشکلات متعددی را به همراه داشته باشد.
• تغییر شکل فک: تغییر شکل فک از شایع ترین عوارض مکیدن انگشت به حساب می آید. این امر، علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن ظاهر افراد و ایجاد مشکلاتی در زمینه غذا خوردن می تواند با ایجاد اختلال در الگوی گفتاری توأم باشد.
• مکیدن انگشت در کودکان و آثار روانی: یکی دیگر از عوارض مکیدن انگشت نوزاد نوک زبانی صحبت کردن کودک است که ممکن است به درمان پیوسته و حتی دراز مدت نیاز داشته باشد. در این شرایط ممکن است کودک توسط همسن و سالان خود دچار استرس روانی و از گروه طرد شود.

روش های مؤثر برای ترک عادت مکیدن انگشت کودکان

در اغلب مواقع، انگشت مکیدن کودک قبل از ورود به کودکستان یا مدرسه به صورت خودکار متوقف می شود. با این حال، در مواردی ممکن است توقف این رفتار به مداخله والدین نیازمند باشد. برای انجام این کار، راه کارها و ابزارهای مختلفی وجود دارند که از آن میان می توان نمونه های زیر را برشمرد:

گفت گوی صمیمانه

به جای دعوا کردن و محکوم کردن کودک لازم است دوستانه با او صحبت کرده و مشکلات احتمالی ناشی از انجام این کار را برای کودک توضیح دهید. از او بپرسید به چه دلیلی انگشت خود را می مکد؟ یا چه احساسی دارد؟ در این میان، ممکن است متوجه شوید مکیدن انگشت کودک از ترس یا اضطراب ناشی می شود. در این صورت، به جای تمرکز بر این رفتار می توانید برای آرام کردن او تلاش کنید. ارتباط کلامی و چشمی و در آغوش گرفتن کودک از مهم ترین رفتارهایی است که در آرامش او مؤثر خواهد بود. از طرف دیگر، بازی و وقت گذرانی با وی و همچنین، کارهایی نظیر تمرین تنفس شکمی در مقابله با استرس و اضطراب تأثیرگذار است.

آموزش غیرمستقیم

استفاده از ابزارهایی نظیر فیلم های عروسکی، کارتون، برنامه های تلویزیونی محبوب یا کتاب های مخصوص کودکان به آموزش غیرمستقیم آن ها کمک می کند. به این ترتیب، کودکان می توانند با عوارض عادات ناپسند خود آشنا شده و درباره توقف آن ها تصمیم گیری کنند. در حین تماشای این برنامه ها، می توانید گفت و گوی دوستانه ای را پایه ریزی کرده و مشکلات احتمالی این کار را به شکلی دوستانه برای کودک تشریح کنید.

استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت

استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت یکی از رایج ترین روش های مقابله با این عادت است. با این حال، بسیاری از پزشکان به کارگیری این روش را توصیه نمی کنند. این تکنیک، معمولاً برای کودکانی کاربرد دارد که برای توقف این رفتار از انگیزه کافی برخوردار نبوده و تنها به یک یادآور فوری نیاز دارند.

توجه به الگوی مکیدن انگشت

ممکن است کودک شما فقط قبل از خواب انگشت خود را بمکد. در این صورت، می توان دریافت که برای خوابیدن به روشی آرامش بخش نیاز دارد؛ بنابراین، می توانید جایگزین های آرامش بخشی را برای او پیدا کنید. به عنوان مثال، پیش از مسواک زدن برای او یک فنجان شیر گرم آماده کرده و در هنگام خواب برای مدتی هم که شده او را در آغوش بگیرید.

اگر متوجه شدید این رفتار در مواقع اضطراب یا ناراحتی بروز می کند. می توانید تکنیک ها و مکانیزم های دیگری را به او پیشنهاد کنید. از این جمله، می توان به شنیدن موسیقی آرامش بخش یا تمرین های مدیتیشن و یوگای مخصوص کودکان اشاره کرد.

توجه به روش انگشت مکیدن کودک

اگر مکیدن انگشت به قرار دادن انگشت در دهان ختم می شود، نگران عوارض مکیدن انگشت نوزاد نباشید. اما اگر کودک این کار را به شدت انجام دهد، ممکن است به عوارض مکیدن انگشت نوزاد دچار شود. در این حالت با استفاده از نکات بعدی جلوی این کار را بگیرید.

توجه به سن کودک

مکیدن انگشت نوزاد می تواند نشان دهنده گرسنگی او باشد. اگر علت انگشت خوردن کودک سه ساله یا علت انگشت خوردن کودک چهار سال نیز همین باشد، با یک یادآوری کوچک توسط والدین می تواند غذا بخورد یا خود والدین به او غذا بدهند.

تمرین خودآگاهی

به کودک کمک کنید خودآگاهی را تمرین کند. وقتی می بینید کودک انگشتش را می مکد از او بپرسید «حواست هست داری انگشتتو می مکی؟!» اگر پاسخ منفی بود، او را متوجه کارش کنید و روشی جایگزین برای آرام کردن او پیدا کنید. می توانید پتویی دور او بپیچید یا عروسکی برایش بیاورید.

استفاده از مشوق ها

با ایجاد یک نمودار پیشرفت و استفاده از برچسب، ستاره یا هر روش امتیازدهی دیگری کودک را برای کنار گذاشتن عادات ناپسند خود تشویق کنید. یعنی، به ازاء هر بار صرف نظر کردن از مکیدن انگشت یک امتیاز برای او در نظر گرفته و با بالا رفتن امتیازها به کودک جایزه بدهید.

استفاده از گارد یا محافظ انگشت

این روزها، انواع گاردها و ابزارهای محافظ برای جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان وجود دارند که برخی از آن ها از جنس پلاستیک سخت و بعضی شبیه دستکش هستند. ابزارهای ارتودنسی مخصوصی هم وجود دارند که در داخل دهان نصب شده و از مکیدن انگشت جلوگیری می کنند. برای انتخاب بهترین گزینه، لازم است با پزشک اطفال یا متخصص دندانپزشک مشورت کنید. به خاطر داشته باشید، محافظ های انگشت فاقد مواد شیمیایی زیان آور بوده و به طور اختصاصی برای کودکان طراحی شده اند.

به استفاده از دستکش به عنوان راهی سریع و دم دستی روی نیاورید چون باعث کلافگی کودکان و افزایش اضطراب شان می شود. به هرحال آنها بزرگ می شوند، می توانند خودشان را از دستکش رها کنند و به کارشان ادامه بدهند.

به جای دعوا، تنبیه، و یا استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت، نسبت به این کار او بی تفاوت باشید. در بسیاری از موارد کودک مکیدن انگشت را ناخودآکاه انجام داده و فشار آوردن به او می تواند نتیجه عکس داشته باشد. پس نسبت به این کار بی توجه باشید.

وضع قوانین و مقررات

برای جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان بزرگ تر می توانید با صمیمیت و در عین حال، به شکلی قاطعانه با آن ها صحبت کرده و قوانین و مقررات ویژه ای وضع کنید. به عنوان مثال، به او بگویید تنها در هنگام تماشای تلویزیون یا موقع خواب می تواند این کار را انجام دهد. سپس، به تدریج می توانید برای توقف این کار برنامه ریزی کنید.

شبیه سازی موقعیت

با استفاده از اسباب بازی های محبوب کودک و در حین بازی می توانید شرایط و موقعیت موردبحث را شبیه سازی کرده و برای ارائه راه حل از او کمک بخواهید. در حین بازی، عوارض انگشت مکیدن کودک را برای او شرح دهید. این کار ممکن است به طور غیر مستقیم کودک را با خطراتی که در اثر مکیدن انگشت می تواند به وجود بیاید آشنا کند.

مشورت با پزشک

برای مقابله با عادت مکیدن انگشت کودک خود می توانید به پزشک یا متخصص دندانپزشک مراجعه کرده و از او کمک بخواهید. پزشکان از طریق صحبت و تشریح زیان های احتمالی انگشت مکیدن ممکن است بتوانند کودکان را برای ترک عادت خود مجاب کنند.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

همه کودکان از سن یک سالگی باید تحت نظر دندانپزشک بوده و به طور منظم ویزیت شوند. اگر کودک شما تا بعد از چهار سالگی هنوز هم مرتباً انگشت شست خود را می خورد یا در صورت مشاهده هرگونه تغییر شکل در ناحیه دندان ها و فک یا وجود مشکل در نحوه غذا خوردن، جویدن یا صحبت کردن کودک لازم است به پزشک مراجعه کرده یا از طریق خدمات مشاوره آنلاین پذیرش ۲۴ با بهترین متخصصان ایران در تماس باشید. پزشکان برای مقابله با این عادت روش های درمانی و استراتژی های مختلفی را به شما پیشنهاد خواهند کرد.

راهکارهای فوق العاده برای تقویت و سلامت استخوان کودکان