موارد قانونی توقیف گواهینامه رانندگی در ایران 

تخلفات راهنمایی و رانندگی از رایج ترین تخلفاتی هستند که در جامعه ی ایرانی واقع می شود. رایج بودن این تخلفات با احتمال ایجاد خطرات جانی شدید همراه است. از این رو قانون گذار سعی نموده که با روش های مختلفی با این تخلفات برخورد کند. توقیف گواهینامه رانندگی از جمله این روش ها می باشد. تخلفات راهنمایی و رانندگی درجات مختلفی دارد و به همین جهت، واکنش پلیس در برابر این تخلفات همیشه یکسان نیست. برای برخی از تخلفات فقط جریمه تعیین می شود اما تخلفاتی هم هست که علاوه بر جریمه، به توقیف گواهینامه نیز منجر می گردد. در این مطلب با تخلفاتی که منتهی به توقیف گواهینامه نیز می شوند، آشنا خواهیم شد.

مصادیق قانونی توقیف و ضبط گواهینامه رانندگی

اخذ گواهینامه رانندگی توسط پلیس در قانون تعریف شده است و چنانچه راننده ای به موجب این قوانین گواهینامه رانندگی اش توقیف شود در صورت اقدام به رانندگی در حکم راننده بدون گواهینامه تلقی خواهد شد.

مطابق قانون پلیس فقط در صورت بروز تخلفات زیر می توانند گواهینامه فرد متخلف را توقیف کند:

1. چنانجه متخلف دارای 30 نمره منفی باشد گواهینامه وی برای مدت 3 ماه ضبط می گردد. (بند 1 ماده 7 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی)
2. پس از اعمال مقررات ذکر شده در بند اول چنانچه در اثر ارتکاب تخلف جدید 25 نمره منفی به متخلف تعلق گیرد گواهینامه فرد متخلف به مدت 6 ماه ضبط می شود. (بند 2 ماده 7 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی)
3. هر گاه بعد از اعمال مقررات بند 2 در اثر ارتکاب تخلف جدید 20 نمره منفی به متخلف تعلق گیرد گواهینامه فرد متخلف ابطال می شود. ( بند 3 ماده 7 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی)
4. هر گاه ظرف مدت 4 ماه از تاریخ ابلاغ قبض جریمه، متخلف جریمه مربوطه را پرداخت نکند از سوی راهنمایی و رانندگی اخطاریه کتبی با مهلت یکماه مبنی بر پرداخت جریمه به وی ابلاغ می گردد در صورت پایان مهلت و عدم پرداخت ضمن ضبط گواهینامه پلاک وسیله نقلیه تا زمان پرداخت جریمه در سامانه راهور توقیف خواهد شد. (ماده 8 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی)
5. در مواردی که شواهد حاکی از مستی و یا استفاده راننده از مواد مخدر و یا روان گردان باشد ماموران پلیس با استفاده از تجهیزات لازم نسبت به تشخیص این حالت اقدام می نمایند در اینگونه موارد از رانندگی فرد مورد نظر جلوگیری و ضمن صدور قبض جریمه به مبلغ 2 میلیون ریال و ضبط گواهینامه به مدت 6 ماه توسط نیروی انتظامی جهت اقدام قانونی فرد متخلف به مراجع قضایی نیز معرفی می شود. (تبصره ب ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی)
6. در صورتی که به موجب گزارش کارشناس تصادفات راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه علت اصلی وقوع تصادف یکی از تخلفات حادثه ساز باشد گواهینامه راننده مسبب حادثه از یک تا سه ماه توقیف می شود و رانندگی در این حالت ممنوع و در حکم رانندگی بدون گواهینامه است. (ماده 5 قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث)

اگر افسران پلیس غیر از موارد ذکر شده اقدام به ضبط گواهینامه رانندگی کنند شهروندان برای گزارش تخلف چه اقدامی می توانند انجام دهند؟

در صورت بروز تخلف از سوی ماموران پلیس شهروندان می توانند موضوع را از طریق تلفن 197 گزارش نمایند. علاوه بر این نیز بازرسی یگان ها مکلف هستند تا به شکایات در این زمینه رسیدگی نماید. موارد قانونی ضبط گواهینامه توسط پلیس به تمامی مراکز پلیس استان ها ابلاغ شده و تمامی ماموران موظف به اجرای دقیق آن هستند.

موارد اخذ یا ابطال گواهینامه

1. برای کسانی که گواهینامه رانندگی آنان توقیف شده، نباید مجددا گواهینامه صادر شود و به فرض صدور از درجه اعتبار ساقط است و بوسیله نیروی انتظامی اخذ و ابطال خواهند شد .
2. نیروی انتظامی می تواند در صورتی که گواهینامه رانندگی اشتباها یا ناقص صادر شده باشد آن را مسترد و پس از رفع اشتباه یا نقص گواهینامه صحیح صادر و تسلیم کند.
3. هرگاه گواهینامه های متعدد جهت رانندگی یک نوع وسیله نقلیه به نام یک نفر صادر شود نیروی انتظامی می تواند یکی از آنها را به انتخاب دارنده آن به وی تسلیم و بقیه را اخذ و ابطال نماید.
4. هر گاه صاحب گواهینامه به تخلفاتی از جمله مستی حین رانندگی، سرعت غیرمجاز، سبقت غیر مجاز، عبور از چراغ قرمز ،عبور از مسیر ممنوعه، عدم رعایت حق تقدم، تجاوز به چپ ،عدم توجه به فرمان پلیس راهنما ،دور زدن در نقاط غیر مجاز، رانندگی با وسائط نقلیه دارای عیب و نقص فنی مبادرت ورزد تمام محکومیت های و تخلفات فوق الذکر در سابقه وی ثبت شده و در گواهینامه ای که به وی تسلیم می شود لحاظ خواهد شد.
5. هر گاه دارنده گواهینامه یکی از شرایط پزشکی ذکر شده در آیین نامه راهنمایی و رانندگی را از دست بدهد نیروی انتظامی می تواند از او دعوت نماید که ظرف یک ماه برای انجام آزمایش های ضروری حاضر شود در صورتی که فقدان شرط و صلاحیت رانندگی ضمن آزمایش مجدد محرز گردد گواهینامه از وی اخذ و ابطال خواهد شد و اگر نقصی در شرایط مذکور وجود داشته باشد گواهینامه تا تکمیل شرایط توقیف و پس از رفع نقص به صاحب آن مسترد خواهد شد.

ماده 10ـ مأموران راهنمایی و رانندگی موضوع ماده(2) این قانون موظفند در صورت مشاهده تخلفات زیر به شرح مقرر اقدام نمایند:
الف ـ چنانچه وسیله نقلیه دارای عیب و نقص فنی مؤثر بوده و احتمال ایجاد خطر یا وقوع تصادف وجود داشته باشد، وسیله نقلیه مذکور به تعمیرگاه اعزام می گردد.
ب ـ در مواردی که قرائن و شواهد حاکی از حالت مستی یا استفاده راننده از مواد مخدر و روانگردان باشد مأموران موضوع ماده(2) این قانون با استفاده از تجهیزات لازم نسبت به تشخیص این حالت اقدام می نمایند و در صورت اثبات حالت مستی و بی ارادگی حاصل از مصرف مسکرات و مواد مخدر و روانگردان از رانندگی فرد موردنظر جلوگیری و ضمن صدور قبض جریمه به مبلغ دومیلیون(2.000.000)ریال و ضبط گواهینامه به مدت شش ماه توسط نیروی انتظامی جهت اقدام قانونی به مرجع صالح قضائی معرفی می شود.
ج ـ در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضائی معرفی می گردد.
د ـ هرگاه راننده به صورت همزمان مرتکب دو تخلف از تخلفات موضوع بندهای (1)، (2)، (3)، (4)، (5) و (10) جدول ماده (7) این قانون گردد، وسیله نقلیه برای مدت حداکثر هفتاد و دو ساعت توقیف می شود. آئین نامه اجرائی بندهای « الف» و « ب» این ماده ظرف مدت شش ماه توسط وزارت کشور با همکاری وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.