امروزه پرورش مرغ تخمگذار از پر درآمدترین کسب و کارها محسوب میشود به طوری که سود پرورش مرغ تخمگذار بیشتر از پرورش مرغ گوشتی میباشد. در پرورش مرغ تخمگذار، پرورش دهنده بصورت روزانه به سوددهی خواهد رسید ولی در پرورش مرغ گوشتی، باید 60 روز وقت و هزینه صرف شود تا پرورش دهنده به سود کامل برسد. تخم مرغ علاوه بر قیمت مناسب سرشار از پروتئین های مختلف بوده، همچنین تعدد غذاهایی که میتوان با تخم مرغ درست کرد، یکی از عواملی است که روزانه خریداران زیادی را به سمت خرید تخم مرغ جذب میکند. سالهای زیادی است که از صنعت تولید تخم مرغ میگذرد، در این مدت محققان آمریکایی سعی بر این داشته اند که راهکار بهتر و نوینی ابداع نمایند تا بتوانند با افزایش راندمان تولید تخم مرغ و همچنین کاهش هزینه ها به بالاترین سوددهی دست یابند.
یکی از مزیت های اصلی و بسیار مهم پرورش مرغ بومی مقاوم بودن آنها در برابر بیماری بوده و آنها خوراک کمتری مصرف میکنند. همچنین هدف اصلی پرورش مرغ بومی تولید تخم مرغ های محلی بوده و در واقع درامد اصلی پرورش دهنده از طریق فروش تخم مرغ محلی به دست می آید. با توجه به اینکه قیمت تخم مرغ محلی بیش تر از تخم مرغ های سفید می باشد و خواهان زیادی دارد، پرورش مرغ تخمگذار سود بالایی دارد.
ویژگی های ظاهری مرغ های تخم گذار
به طور معمول مرغ های تخمگذار دارای گردن باریک و بلند، پاهای ظریف، بدن کشیده، تاج و ریش قرمز می باشند. مرغ های تخم گذار جثه کوچکتری نسبت به مرغ های گوشتی دارند و مرغ های تخمگذار زودتر به بلوغ جنسی میرسند، بعضی از نژادها در سال حدود 300 تخم میگذارند. مرغ های تخمگذار به دلیل داشتن جثه کوچک غذای کمتری مصرف میکنند و این خود برای پرورش دهنده از نظر اقتصادی به صرفه میباشد همچنین دوره پرریزی کوتاهی دارند و دیر کرچ میشوند.
معروفترین نژادهای مرغ تخم گذار در جهان
نژادهای متعددی از مرغ در جهان وجود دارد که برخی از آنها استعداد بالایی در تخم گذاری دارند. برخی از نژادها نیز صرفا به دلیل صفت برتر تخم گذاری در ژن ها آنها اصلاح نژاد شده اند تا بیشترین بازدهی تولید تخم در طول سال را داشته باشند. برای پرورش مرغ تخم گذار این گزینه ها مناسبترین انتخاب می باشند.به طور کلی تقسیم بندی های مرغ تخم گذار بیشتر بر اساس منطقه آب و هوایی صورت میگیرد و هر منطقه نژاد بومی خاص خود را دارد. برای پرورش مرغ تخم گذار گزینه های زیر مناسبترین انتخاب میباشند :
نژاد مرغ تخم گذار لگهورن
مرغ لگهورن یکی از شناخته شده ترین نژادهای تخم گذار می باشد که در طول سال نزدیک به 280 عدد تخم میگذارد. منشا و تبار این مرغ کشور ایتالیا می باشد. این مرغ با رنگ های مختلفی در جهان یافت میشود ولی رنگ سفید آن استعداد بیشتری در تخم گذاری دارد. این مرغ با آب و هوای معتدل و سرد سازگار است.
نژاد مرغ تخم گذار استرالورپ Australorp
این نژاد بومی استرلیا بوده و در سال 1920 شناخته شد. مرغ استرالورپ ریشه های عمیقی در نژاد Orpington دارد. این نژاد توانایی بالایی در تخم گذاری دارد، به طوریکه در طول سال حتی می تواند تا 250 عدد تخم بگذارد. این نژاد در سه رنگ های مختلف آبی، سیاه و سفید یافت میشوند. مرغ استرالورپ بسیار فعال بوده و سریع رشد میکنند.تخم گذاری در این نژاد از 5 ماهگی شروع می شود. این نژاد هم در قفس و هم در محوطه باز قابل پرورش است. همچنین مرغ نژاد استرالورپ در برابر هوای سرد زمستان مفاوم بوده و به راحتی می تواند سرمای این فصل را پشت سر بگذارند، بدون اینکه بر تخم گذاری آنها تأثیر منفی وارد شود.
نژاد مرغ تخم گذار لوهمن
این نژاد یکی از گسترده ترین مرغ های تخم گذار بوده که تقریبا در بیشتر نقاط جهان یافت میشود. این نژاد نسبت به سایر مرغ ها جثه کوچکتری دارند، به طوریکه وزن انها معمولا از 2 کیلوگرم بیشتر افزایش پیدا نمیکند. تخم گذاری حداقل 300 الی 310 عدد تخم در سال از ویژگی های این مرغ بوده که او را به یک مرغ تخم گذار ایده آل تبدیل نموده است. همچنین این مرغ خوراک بسیار کمتری در طول روز مصرف میکند. یک مرغ لوهمن بالغ در طول روز حدودا 110 گرم دان مصرف میکند. این مرغ نیز بیشتر به رنگ فهوه ای یافت میشود.
نژاد مرغ تخم گذار رد آیلند
این نژاد بومی آمریکا بوده و یک مرغ تجاری دو گانه می باشد. زیرا علاوه بر تخم گذاری خوب، از لحاظ وزنی نیز گوشت مطلوبی دارد. این مرغ ها با مزارع و حیاط خلوط های کوچک سازگاری بالایی دارند و به راحت می توان آنها را پرورش داد. مرغ رد آیلند در برابر بیماری ها نیز مقاوم بوده و در سال تا 260 عدد تخم گذاری می تواند داشته باشد. برخلاف نام آنها، رنگ پرهای این نژاد، قهوه ای و سیاه است که ظاهری تیره رنگ به آنها بخشیده است.
نژاد مرغ تخم گذار Sussex
این نژاد نیز شبیه به مرغ رد آیلند بوده و یک مرغ دو منظوره ای است. مرغ ساسکس در رنگ های مختلفی یافت میشود اما متداول ترین آنها مرغ هایی با پرهای سفید هستند که فقط در قسمت گردن و دم ، پرهای سیاه رنگ دارند. این نژاد بسیار آرام و اهلی بوده و برای رشد در حیاط های کوچک نیز مناسب هستند. این مرغ قادر به تولید سالانه 250 عدد تخم می باشد.
نژاد مرغ تخم گذار Golden Comet (دم طلایی)
این نژاد در واقع یک هیبرید گسترده است که به دلیل توانایی بالای تولید تخم سالانه بین 250 الی 300 عدد یک مرغ تخم گذار ایده آل شناخته میشود. به طور کلی نژادهای هیبریدی تخم گذاری بالایی در طول سال را تجربه میکنند. این نژادها معمولا به رنگ طلایی و قهوه با دم سفید و یا طلایی یافت میشوند. مرغ دم طلایی نیز بسیار آرام بوده و در فضاهای باز و یا محیط های کوچک قابل پرورش می باشد. این مرغ تخم هایی با پوسته قهوه ای تولید میکند.
نژاد مرغ تخم گذار پلیموت راک
این مرغ نیز از جمله نژادهایی است که تخم گذاری مناسبی در طول سال دارد. به طوریکه هر مرغ سالم پلموث راک هر دو روز حداقل یک عدد تخم میگذارد. در واقع می توان گفت که این نژاد در طول سال حدودا 200 عدد تخم با سایز متوسط و کمی کوچک و با رنگ قهوه ای روشن میگذارد. مرغ های نژاد پلموت راک عمدتا خاکستری رنگ هستند که پرهای سفید رنگ به شکل یک نوار در بدنشان پیچیده است.
نژاد مرغ تخم گذار بلک استار
این نژاد حاصل ترکیب نژاد رد آیلند با پلیموت راک می باشد که توانایی تخم گذاری حداقل 250 عدد تخم در طول سال از خود نشان میدهد. ایننژاد نیز مقاومت بالایی در برابر آب و هوای سرد و گرم دارد و تقریبا در هر منطقه ای قابل پرورش است. مرغ نزاد بلک استار جثه تقریبا درشتی دارد و تخم های آن نیز به رنگ قهوه ای می باشد.
نژاد مرغ تخم گذار آنکونا (Ancona)
مرغ آنکونا جثه کوچکی دارد و بومی کشور ایتالیا می باشد. این مرغ در ایالات متحده و اروپا به طور وسیع پرورش داده میشود.یک مرغ انکونا در طول 365 روز تا 200 عدد تخم می تواند تولید کند. تخم های این نژاد به رنگ سفید و کمی کوچک می باشند. مرغ نژاد آنکونا شباهت زیادی به نژاد راک پلموت دارد ولی جثه آن کوچکتر از این نزاد می باشد.چندین نژاد خارجی دیگر نیز وجود دارد که به طور متوسط سالیانه 200 عدد تخم تولید میکنند. از جمله این نژادها می توان به مرغ نژاد مارانز (marans) بومی فرانسه، مرغ نژاد هامبورگ (Hamburg ) بومی آلمانی، مرغ بوف ارپینگیتون (Buff Orpington) بومی انگلیس و مرغ بارنویلدر (Barnevelder ) بومی هلند اشاره کرد.
انواع نژاد مرغ تخم گذار در ایران
بسیاری از مرغ های نژاد خارجی با اینکه استعداد بالایی در تخم گذاری دارند، اما برای مصارف تجاری در ایران به صرفه نمی باشند. همچنین تخم های آنها نیز در بازار مشتریان چندانی ندارد. از طرفی هزینه تولید تخم در برخی از این نژادها بسیار بیشتر از نژادهای محلی و بومی ایران تمام میشود که سود حاصل از تجارت آنها را کاهش می دهد. در ایران به منظور دستیابی به یک نژاد تخم گذار، بر روی نژادهای مختلفی اصلاح نژاد صورت گرفته است. مرغ تخمگذار در ایران به سه دسته تقسیم میشود که شامل مرغ تخمگذار بومی، صنعتی و تخمگذار رنگی میباشد. برای معرفی بهترین نژاد مرغ تخمگذار در ابتدا توضیحاتی در مورد این نژادها میدهیم.
مرغ محلی یا بومی
نوع سازگار شده با شرایط اقلیمی ایرانی میباشد، که از جمله مرغ های اصیل به شمار می آید و به آن مرغ جهادی نیز می گویند. دومین گونه، مرغ تخمگذار صنعتی میباشد، که بعد از اتمام دوره تولید، این مرغ ها به قیمت بسیار پایینی نسبت به هزینه ابتدایی فروخته میشوند. مرغ های بومی، جزء مرغهای پر تولید هستند. نژاد این مرغ ها شامل گروه های مختلفی میشود.بلک استار، پلیموت راک، ساسکس و نیوهمشایر، معروف ترین نژادهای مرغ تخم گذار در جهان هستند که راندمان بالایی دارند.
مرغ تخمگذار رنگی
مرغ تخمگذار رنگی، از جمله مرغ های اصلاح شده میباشد، که بومی کشورهای دیگری بوده و از انواع مناسب برای پرورش میباشند. بهترین نژاد مرغ تخمگذار را میتوان مرغ سیاه مرندی معرفی کرد، که بومی شهر مرند بوده و ویژگی های آن باعث شده این گونه طرفداران بسیاری داشته باشد.
نژاد مرغ تخم گذار مرندی
معروف ترین نژاد مرغ تخم گذار در ایران نژاد مرندی می باشد که در شهر مرند از توابع استان آذربایجان شرقی سرچشمه گرفته است. این نژاد حدودا 150 الی 200 عدد تخم می تواند در طول سال به جای بگذارد. نژاد مرغ مرندی بسیار اهلی بوده و مقاومت بالایی در برابر سرما دارند. همچنین این نژاد نسبت به بیشتر نژادهای دیگر، دان کمتری مصرف میکند. مرغ مرندی با رنگ های سیاه و یا سفید یافت میشود.مرغ تخمگذار سیاه مرندی به عنوان بهترین نژاد مرغ تخمگذار شناخته میشود. علاوه بر این، ظاهر زیبای آن باعث شده برخی از این گونه، به عنوان پرنده زینتی نیز نگهداری نمایند. اصالت این گونه به شهر مرند باز میگردد و بهترین نژاد تخمگذار محسوب میشود.با توجه به ویژگی های مرغ مرندی، میتوان برای تولید گوشت ارگانیک نیز از این گونه استفاده نمود. این نژاد بدن جمع و جوری داشته و در ناحیه پا، دارای پر است، که پنجه ها بدون پر میباشند.
این گونه دارای منقاری خاکستری تا سیاه، لاله گوش سفید رنگ و کوچک و ریش قرمز رنگ میباشد. مقاومت بسیار بالای این گونه در برابر بیماری ها و تخمگذاری بسیار عالی آن ها باعث شده به عنوان بهترین نژاد مرغ تخمگذار معرفی شوند.وزن این مرغ ها در زمان بلوغ حدود 2 کیلوگرم بوده و در 6 تا 7 ماهگی به بلوغ جنسی میرسند. مرغ سیاه مرندی برای تولید تخم به صورت گله ای نگهداری میشود که برای پرورش دهندگان توجیه اقتصادی خوبی دارد.
تعداد تخم تولیدی این گونه، سالانه بیش از 200 تخم میباشد. تخم مرغ این گونه دارای خواصی از جمله؛ پیشگیری از ابتلا به سرطان، آلزایمر و کاهش قدرت بینایی میباشد. علاوه بر کیفیت تخم این مرغ ها، گوشت مرغ سیاه مرندی نیز بسیار مناسب بوده و خواص متعددی مانند؛ پیشگیری از بروز مشکلات قلبی عروقی و آلزایمر را دارا میباشد.
طول دوره پرورش مرغ تخمگذار چقدر است؟
طول دوره پرورش مرغ تخم گذار و رشد جوجه های تخمگذار 20 هفته و حدود 5 ماه میباشد. از یک روزگی تا 3 ماهگی را پرورش پولت میگویند و پولت را هنگامی که حدود 90 تا 100 روزه شد به سالنهای تولید که دارای قفس های مخصوص مرغ تخمگذار است منتقل میکنند. دوره پرورش بر اساس نژاد و فصل تخمگذاری از 18 تا 22 هفتگی شروع میشود، دوره تخمگذاری 12 ماه طول میکشد و بعد از گذشت 6 تا 8 هفته از زمان آغاز تولید، گله به اوج تولید 90 درصدی میرسد و نهایتا پس از گذشت 12 ماه به 65 درصد خواهد رسید.
شرایط نگهداری و مراقبت از جوجه طوطی
