معرفی فیلم سقوط ماه (Moonfall)

یکشنبه، 13 شهریور 1401 زمان مطالعه 9 دقیقه

سقوط ماه یک فیلم اکشن و علمی-تخیلی آمریکایی محصول ۲۰۲۲ است. ماه توسط نیرویی قدرتمند و اسرارآمیز، از مدار خود خارج شده و به سرعت درحال حرکت به سمت زمین است. سه محقق ناسا سعی دارند تا علت این حادثه را کشف کنند و زمین را از نابودی حتمی نجات دهند. در ادامه این مطلب بیشتر با این فیلم آشنا می شویم.

خلاصه داستان فیلم سقوط ماه (Moonfall)

آنها متوجه می شوند که تنها چند هفته تا برخورد کامل ماه به زمین باقی مانده است. زیرا نیروهای مرموز موفق به خارج کردن ماه از مدار چرخش عادی به دور زمین شده اند. ولی وقتی وحشت در حال چیره شدن بر زندگی همه ی انسان ها است، یک عضو کلیدی ناسا و فضانورد سابق باور دارد که می تواند خیلی ها را نجات بدهد. بااین حال فقط یک فضانورد دیگر و یک فرد دنبال کننده ی تئوری های توطئه واقعا باور می کنند که او توانایی نجات انسان ها را دارد. پس آن ها با هم سراغ سفر فضایی خود می روند و به حقایق عجیب راجع به ماه پی می برند.

در فیلم Moonfall درست در زمانی که کره زمین درحال نابودی است، زنی به نام جو فاولر که یکی از مدیران ناسا و یک فضا نورد بود متقاعد می شود که می تواند تمام انسان ها را نجات دهد و سعی می کند دیگران را متقاعد کند که کلید نجات جان همه انسان ها را پیدا کرده است. اما کسی حرف او را باور نمی کند به جز یک فضانورد و یک نظریه پرداز توطئه. حالا این سه نفر ماموریت فضایی غیرممکنی را تدارک می بینند و هر آنچه دوست دارند را رها می کنند تا دریابند که ماه در واقع آن چیزی نیست که ما می پنداریم.

نقد فیلم سقوط ماه

در ظاهر با فیلمی علمی-تخیلی همراه با اکشنی ماجراجویانه طرف هستیم که در بستر داستانی پیرامون فاجعه ای زیست محیطی و طبیعی اتفاق می افتد؛ امّا مشکل عمده ی فیلم آن است که در تعیین لحن نهایی خود تردید دارد، هم می خواهد در کلیت خود، فیلمی جدّی و ترس آور در دسته ی فیلم های آخرالزمانی و فیلم های فاجعه باشد و هم در تک تک صحنه ها و دیالوگ ها از طنزی بانمک و سبک برای همراه ساختن مخاطب بهره بگیرد. هر دو سر این تمایلات و گرایش ها به فیلمی با داستانی احمقانه و دیالوگ هایی ختم می شود که موجب تمسخر تماشاگران است.

این وضعیت، زمانی بدتر می شود که به یاد آوریم فیلم از همان آغاز و صحنه ی افتتاحیه، آشکارا نشان می دهد در طرح حماقت آمیز خود هیچ حدّ و مرزی نمی شناسد. آیا این چیدمان حاصل تصمیمی آگاهانه است؟ از ادغام تصاویر مستند در تیتراژ و برخی اشارات فیلم به مأموریت های واقعی فضایی ناسا تا دست بُرد زدن به صحنه های آثار مشهوری مثل فیلم «جاذبه» (۲۰۱۳) می توان این تردید و این احتمال را هم درنظر آورد که فیلم قصد داشته، همزمان لایه ای هجوآمیز در قبالِ پنهان کاری ها و تلاش های فضایی زیان بار ناسا، از یک سو و آثار علمی-تخیلی تحسین شده ی سینمای هالیوودی، از سوی دیگر، در پیش گیرد. آیا واقعاً با فیلمی هجوآمیز روبه رو هستیم؟ بعید می دانم حتی به فرض داشتن چنین نیت و قصدی، فیلم به موفقیتی در این زمینه رسیده باشد. اتفاقاً به نظرم این ها نشانه ای بر ازهم گسیختگی و آشفتگی فیلم هستند. در نتیجه، «سقوط ماه» هرگز به سطح کیفی آثار قبلی «رولاند اِمریش» که فیلم های آخرالزمانی پرتماشاگر و قابل قبولی نظیر روز استقلال (۱۹۹۶)، ۲۰۱۲ (۲۰۰۹)، روزِ پس از فردا (۲۰۰۴) در کارنامه دارد؛ نمی رسد.

این فیلم نیز به سیاق اکثر فیلم های مشابه خود، پی رنگ داستانی خود را در مسیری گسترش می دهد تا هم بتواند یک لایه ی اکشنِ ماجراجویانه و هیجان انگیز خلق کند و هم در ضمنِ روایتِ پی رنگ های فرعی و خانوادگی، لایه ای احساسی و انسانی به متن اثر و پیشینه ی شخصیت های خود وارد کند. هر چند که در فرازهای پایانی فیلم، همان پی رنگ های فرعی و خانوادگی که شخصیت های متعددی را به تماشاگر معرّفی کرده اند، از طریق صحنه های درگیری و تعقیب و گریز در لایه ی اکشن ماجراجویانه ی فیلم حل و هضم می شوند. از طرفی، شاید بخش ماجراجویانه ی فیلم را بشود با چشم پوشی زیاد «قابل تحمّل» دانست؛ ولی تقریباً تمام صحنه هایی که فیلم را به درامی خانوادگی شبیه می کنند یا قرار است جلوه ای از فیلمی خانوادگی به آن ببخشند، فاقد اثرگذاری موردنظر، و حتّی در مسیری کاملاً مخالف، به ضرر فیلم تمام می شوند.

امّا داستان از چه قرار است؟ در فیلم Moonfall، یک نیروی مرموز و ناشناخته، کره ی ماه را از مدارش به دور کره ی زمین خارج کرده و آن را در مسیر برخورد با کره ی زمین قرار داده است. تنها چند هفته قبل از برخورد تکه های عظیم کره ی ماه با کره ی زمین که بزرگ ترین شان به اندازه ی یک شهر بزرگ وسعت دارند؛ جو فاولر (با بازی هلی بری)، مدیر اجرایی فعلی و فضانورد سابق ناسا می کوشد با کمک همکار سابقش، برایان هارپر (با بازی پاتریک ویلسون) و یک نظریه پرداز معتقد به نظریه توطئه به نام هاوسمن (با بازی جان بردلی) راه حل و طرحی برای نجات زمین و ساکنانش پیدا کند. این سه نفر باید آخرین مأموریت غیرممکن بشر را در فضا به انجام برسانند، و هرکسی را که دوستشان دارند، پشت سر بگذارند؛ تا در نهایتِ مأموریت نجات کره ی زمین، کشف کنند که ماه آن چیزی نیست که بشر تاکنون فکر می کرده است.

دقیقاً در همین جاست که فیلم، نظریه ی عجیب و غریبش را درباره ی ماه مطرح می کند. ماه، نه یک جرم سیاره ای، که یک «ابرسازه» است که توسط اجداد انسان ها، میلیاردها سال قبل ساخته شده و حالا یکی از توده های هوشمندِ افسارگسیخته به ماه حمله کرده و ثبات آن را از بین برده. به نظر نمی رسد فیلم سقوط ماه به مانند فیلم های شاخص ژانر علمی-تخیلی با نظریه ای علمی سروکار داشته باشد یا سعی کند با یک تئوری فرضی، جهانی داستانی بنا کند. امّا، همین نظریه ی به اصطلاح «جفنگ»، حادثه ی محرک و عامل پیش بُرد پیرنگ داستانی می شود و از سوی دیگر، به فیلم این امکان را می دهد تا به اتکای جلوه های تصویری، تصاویری تماشایی معمول در فیلم های فاجعه را خلق کند. تصاویری که بسته به ارزیابی تماشاگر از کیفیت یا سطح اجرای شان می تواند باعث رضایت یا سرخوردگی باشد.

تصاویری مثل چشم اندازهای کره ی ماه در فضا، برهم خوردن جزر و مد طبیعی و ورود سیل به داخل شهرها و ساختمان ها، برخورد اجرام آسمانی با سفینه فضایی یا ساختمان های شهری یا کوه ها، شکل گیری موج های آبی غول آسا و عظیم که اتفاقاً این چشم انداز آخری، در میانه ی فیلم به یکی از صحنه های تقریباً خوب آن امکان ظهور و بروز داده است. جایی که سفینه ی فضایی قدیمی نجات گران زمین قرار است به فضا پرتاب شود و همزمان یک موج آبی عظیم یا آن طور که در فیلم به آن اشاره می شود یک «موج جاذبه»، محدوده ی گود مقرّ فرماندهی و پرتاب سفینه را تهدید می کند. صحنه ای که با تدوینی پرشتاب و تعلیقی گیرا، از معدود صحنه های خوب فیلم است.

با این حال، به عنوان یک تماشاگر نتوانستم از تماشای جلوه های تصویری فیلم متقاعد و راضی باشم. مخصوصاً در صحنه های مربوط به تعقیب و گریز اتومبیل ها که ضعف های بصری فیلم به اوج خود رسیده است. در واقع، ترکیب جلوه های تصویری و بازیگران در فیلم Moonfall در حدّ و اندازه ی بودجه ای که برای فیلم عنوان می کنند، نیست. امری که این موضوع را به ذهن می آورد که شاید اساساً فیلم خود را با سنّت «بی مووی » ها [یا فیلم های درجه ب] میزان و هماهنگ کرده است. مگر نه اینکه بی مووی ها، حاملان اولیه فیلم های علمی-تخیلی فضایی و رعب آور بوده اند؟! پس اگر با تماشای آن نوع فیلم های کم بودجه مشکلی نداشته باشید، تماشای فیلم سقوط ماه نمی تواند کار خیلی دشواری باشد.

از همه ی این ها گذشته، بازی بازیگران فیلم را با هیچ محک و معیاری نمی توان پذیرفتنی و حرفه ای دانست. نوع ژست ها و نحوه ی ادای دیالوگ ها توسط بازیگران آن قدر ضعیف است که باز تماشاگر را در بلاتکلیفی قرار می دهد. آیا این بازیگران با هدایت کارگردان چنین می کنند؟ اگر تعمدی در کار باشد، پس ما باید با قاطعیت بگوییم که با اثری هجوآمیز یا کمدی [هر چند ناموفق] مواجه هستیم. آیا می توانیم با قاطعیت سقوط ماه را اثری هجوآمیز بدانیم؟ خیر، چون خود اثر هیچ سرنخ دیگری حاکی از اعتراف به چنین لحنی در اختیارمان قرار نمی دهد. هیچ عنصر دیگری از فیلم چنین انتظاری را در ما برنمی انگیزد. مثلاً آن گونه که در فیلمی شبیه «بالا رو نگاه نکن!» (۲۰۲۱) شاهد بوده ایم. به عبارت بهتر، هیچ کدام از شخصیت های فیلم سقوط ماه، به گونه ای پرداخت نشده اند که چنین برداشتی را تقویت کنند. انگار فیلم جدیتی برای شخصیت ها فرض گرفته که دیالوگ ها و پیرنگ داستانی احمقانه، بازی بد بازیگران و جلوه های تصویری بی کیفیت، آنها را به سطحی کاریکاتوری سقوط و تنزل داده است. پس، بازی بازیگران را سرراست باید به حساب کاستی های بزرگ فیلم نوشت. در مجموع، به نظرم با یکی از فیلم های بد سال ۲۰۲۲ طرف هستیم که اگر شانسْ همراهی اش کند می تواند در مراسم تمشک طلایی بدترین های سال جاری، در رشته های مختلف، یکی از مدعیان اصلی باشد.

کارگردان فیلم سقوط ماه

رولاند اِمِریش (به آلمانی: Roland Emmerich) (زادهٔ ۱۰ نوامبر ۱۹۵۵) کارگردان، فیلم نامه نویس و تهیه کنندهٔ فیلم آلمانی است. فیلم های او، ازجمله روز پس از فردا و ۲۰۱۲، همگی مضمون های آخرالزمانی و علمی–تخیلی دارند.

بازیگران فیلم سقوط ماه

هلی بری در نقش جوسیندا فاولِر، فضانورد سابق و نایب رئيس کنونی ناسا که زمانی به همراه برایان هارپر در مأموریت فضاپیمای اندور به فضا پرواز کرده بودند.
پاتریک ویلسون در نقش برایان هارپر، فضانورد سابق ناسا و همکار جوسیندا فاولر در مأموریت فضاپیمای اندور
جان بردلی-وست در نقش کی سی هاوسمن، یک تئوری پرداز توطئه که متوجه مصنوعی بودن ماه می شود و برخورد ماه به زمین را کشف می کند.
چارلی پلامر در نقش سانی هارپر
دونالد ساترلند در نقش هولدنفیلد
مایکل پنیا در نقش تام لوپز
کارولینا بارتزاک در نقش برندا لوپز
ایم ایکوآکور در نقش داگ دیویدسون
ماکسیم روی در نقش گابریلا اوکلر
استفان بوگارت در نقش آلبرت هاچینگز