کاشت گیاهان در بستری غیر از خاک را کشت هیدروپونیک می گویند که به دلیل مزایای فراوان امروزه به یکی از بهترین سیستم های کشت گلخانه ای تبدیل شده است. این شیوه از کشت و کار، به دلیل راحتی و نیاز به فضای کم، طرفداران خاص خود را در بین علاقه مندان به باغبانی و پرورش گیاهان در منزل نیز جلب کرده است. شما نیز می توانید به راحتی یک تجربه باغبانی لذت بخش را به روش کشت هیدروپونیک در منزل تجربه کنید.
روش کشت گیاهان بدون خاک
هيدروپونيک در عمل به معني کاشت گياهان در آب و محلول غذايي بدون استفاده از خاک می باشد. کشت هيدروپونيک اين امکان را به کشاورز می دهد که در زمان کوتاه تر با زحمت کمتر محصولي باراندمان بيشتر را کشت نمايد.علم هيدروپونيک ثابت کرده است که براي رشد گياهان به خاک احتياجي نيست اما به عناصري که در خاک موجود است( مواد معدني، مواد آلی) احتياج است. هر گياهي را می توان به صورت هيدروپونيک کشت کرد ولي بعضي از آن ها موفقيت بيشتري در اين سيستم دارند. کشت هيدروپونيک براي میوه هایی با محصولات مقاوم از قبيل گوجه - خيار - فلفل - گياهان برگي مثل کاهو - سبزي و گياهاني که رشد سريعي دارند ايده آل است. این روش در حال حاضر بیشتر در گلخانه ها و مکان هایی که خاک فقیری دارند یا خاک آنجا به هر صورت دچار آلودگی است و یا در مکان هایی که بحران آبی است مورداستفاده قرار می گیرد در این روش توسط ایجاد گلخانه یا سالن محیط را برای کشت گیاهان به صورت مصنوعی ایجاد می کنند.
نحوه ساخت گلخانه هیدروپونیک ویک در خانه
سطل هیدروپونیک را پر از آب و مواد مغذی کنید و زیر سینی کشت بگذارید که گیاه و محیط کشت رشد را نگه می دارد. طناب ها زیر سینی و داخل سطل را به زیر سینی وصل کنید و برای سوراخ کردن سینی هم می توانید از دریل کمک بگیرید. این طناب ها آب و مواد مغذی را به محیط کشت داخل سینی می رسانند و ریشه های گیاه تغذیه می کنند.در این روش محیط کشت هیدروپونیک در منزل نباید خیلی زود خشک شود به همین دلیل محیط های ورمیکولیت و پرلیت بسیار مناسب هستند. اگر نور طبیعی کافی دریافت می کنید نیاز به لامپ رشد گیاه نیست در غیر این صور باید بخرید. اگر لامپ رشته ای استفاده می کنید باید 50 سانتیمتر از گیاه فاصله داشته باشد و اگر از لامپ های LED و فلورسنت استفاده می کنید باید به ترتیب 15 و 30 سانتیمتر فاصله وجود داشته باشد.
وسایل لازم برای کشت هیدروپونیک در منزل
وسایل مورد نیاز به ویژه ظرفی که برای کاشت استفاده می کنید، کاملا به نوع گیاهی که قصد پرورش آن را دارید، بستگی دارد. شما می توانید کشت هیدورپونیک در منزل را حتی با یک ظرف پلاستیکی ساده نیز شروع کنید و خود را برای ورود حرفه ای به این تکنیک در آینده آماده کنید. به طور کلی وسایل مور نیاز به شرح زیر است:
- آکواریوم یا ظروف پلاستیکی با سایز متوسط به عنوان محل کاشت (قابل تهیه از فروشگاه های آکواریومی یا پلاسکو)
- پمپ هوای آکواریومی متناسب با اندازه آکواریوم یا مخزن
- فوم پلی استایرن (یونولیت) به ضخامت ۱۰ یا ۵ سانتیمتر متناسب با ابعاد ظرف
- بستر کاشت مناسب (بستر کاشت نیز به نوع گیاه شما بستگی دارد. برای کشت هیدروپونیک سبزی و صیفی در منزل بهترین بستر کاشت پرلیت، کوکوپیت یا لیکا است)
- اسپری رنگ مشکی یا نقره ای یا قهوه ای
- کود مخصوص هیدروپونیک (قابل تهیه از فروشگاه های محصولات و خدمات کشاورزی یا گلخانه های درون شهری
- کارت زرد دفع آفت – یک یا دو عدد
- نشای گیاه مورد نظر (قابل تهیه از فروشگاه های محصولات و خدمات کشاورزی یا گلخانه های درون شهری (۹. کاغد تورنسل (قابل تهیه از فروشگاه های لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی)
مراحل کشت هیدروپونیک در منزل
- برای شروع کار لازم است ابتدا تمامی وسایل مورد نیاز به ویژه ظرفی که به عنوان گلدان انتخاب می شود را به خوبی تمیز کنید.
- کشت هیدروپونیک بسته به گیاه می تواند در بستری از محلول کاشت (آب و عناصر غذایی) و یا در بستری از کوکوپیت (پوست نارگیل)، پرلیت و … انجام شود.
- اگر کشت را در محلول غذایی انجام می دهید، قبل از هرکاری ظرف مورد نظر را با اسپری رنگ سیاه، تیره کنید. همانطور که میدانید ریشه گیاه در محیط تاریک رشد می کند و بنابراین لازم است، ظرف تیره باشد.
- متناسب با سایز آکواریوم یا ظرف، یونولیتی به ضخامت ۱۰ یا ۵ سانتیمتر را انتخاب و آن را بر اساس تعداد و وزن گیاه و ابعاد دهنۀ ظرف آماده کنید.
- به این منظور می توانید یونولیت را بر اساس نوع گیاه و تعداد گلدان هایی که مد نظر دارید و ابعاد آکواریوم یا مخزن با فواصل ۲۰-۱۰ سانتیمتر از یکدیگر (مرکز به مرکز) و با توجه به قطر گلدان، با دریل و مته گرد بر یا تیغ برش داده و سوراخ کنید. قبل از برش دادن اندازه گلدان ها را با مداد بر روی یونولیت علامت بزنید.
- نشا ها را در داخل سوراخ ها قرار دهید و برای محکم ماندن آن ها از ابر استفاده نموده و دور نشا بپچید تا محکم در سوراخ گیر کند. مراقب باشید ساقه گیاه آسیب ندیده و در اثر فشار له نشود.
- پمپ هوا را در داخل ظرف قرار دهید و یا به آن لوله هوا متصل کرده و لوله را در داخل ظرف قرار دهید تا تهویه به خوبی انجام و ریشه گیاه دچار خفگی نشود.
- ظرف را از آب پر کنید. برای کشت هیدروژونیک در منزل بهتر است از آب بدن کلر استفاده کنید. به این منظور آب شهری را به مدت ۲۴ ساعت کنار بگذارید تا کلر آن خارج شود و بعد استفاده کنید.
- در صورتیکه به خوبی تهویه صورت گیرد هر یک تا دو هفته یکبار نیاز به تعویض آب مخزن خواهد بود.
- کود های هیدروپونیک مورد نیاز خود را بسته به نوع گیاه از فروشگاه های محصولات و خدمات کشاورزی تهیه کنید و مطابق با دستور العمل با توجه به مقدار مصرفی توصیه شده بر روی پاکت یا بطری و با توجه به حجم آب موجود در آکواریوم یا مخزن، حل و به مجموع آب اضافه کنید.
- کارت زرد را برای جذب حشراتی، چون شته و…، کنار محل نگهداری آکواریوم یا مخزن خود قرار دهید.
- از کاغذ تورنسل برای چک کردن میزان اسیدیتۀ کل محلول بصورت روزانه استفاده کنید. میزان اسیدیته یا pH محلول کشت باید در محدودۀ خنثی ۵/۶ تا ۵/۷ باشد. در صورتیکه از این محدوده بالاتر رود، باید حتما با اسیدی مانند اسید نیتریک بصورت قطره قطره، pH را به محدودۀ مورد نظر برسانید.
توصیه های لازم برای کشت هیدروپونیک در منزل
- مخزن یا آکواریوم محل کاشت را بسته به نوع گیاه در دما و نور مناسب قرار دهید. در این زمینه، شرایط محیطی گیاه تفاوتی با شرایط محیطی در کشت گلدانی ندارد.
- کوددهی باید هر ۲ هفته یکبار تکرار شود. توجه داشته باشید لازم است جهت جلوگیری از سمیت گیاه، کل آب آکواریوم یا مخزن تخلیه و با آب تازه و کود جدید مجددا آماده شود.
- در صورت کم شدن آب محیط کشت، مقدار آب کاهش یافته را از آب بدون کلر، به همان میزان جبران کنید.
- لازم است پمپ هوا برای تامین اکسی‍ژن مورد نیاز ریشه ها همواره روشن باشد. همچنین می توانید به آن یک تایمر متصل نموده و ساعات روش و خاموش شدن پمپ را تنظیم نمایید.
- پمپ هوا باید نه خیلی قوی باشد و نه خیلی ضعیف. سعی کنید از پمپ های بی صدا استفاده کنید.
مزایای استفاده از این روش را می توان به صورت زیر بیان کرد
●به دليل نبود خاک و علف هرز عملیات کشاورزي ساده تر است
● با حذف خاک آفات موجود در خاک نيز حذف می شود.
● درکشت هیدروپونیک فقط درصدي از آبي که درکشت خاکي مصرف می شود استفاده می شود. زيرا آب ها هدر نرفته و توسط علف های هرز نيز مصرف نمی شود.
● به طورکلی محصولات هيدروپونيکي ازنظر غذايي محصولات بهتري نسبت به کشت خاکي هستند. و اين به دلیل کنترل عناصر و موادي است که مورد مصرف گياه قرار می گیرد. درمقیاس های خیلی بزرگ در این روش کاشت بذر در اسفنج و توسط ربات با سرعت زیاد انجام می شود (درمقیاس های کوچک به صورت دستی)
بنابراین به طورکلی می توان گفت: بسیاری از سبزی ها، صیفی جات و گل های زینتی را به راحتی می توان به روش کشت هیدروپونیک پرورش داد. اما گیاهانی که براحتی در این سیستم خانگی جوابگو خواهند بود، سبزیجاتی چون ریحان، جعفری، نعناع، کاهو، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و خیار هستند. در بین گل ها نیز گل رز، حسن یوسف، بنفشه آفریقایی و … را می توان به این شیوه نگهداری کرد. امیدوارم از محتوای کشت هیدروپونیک در منزل نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که گیاه دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
چگونه درخت را به روش صحیح و اصولی بکاریم؟
