درخت انگور می تواند در اغلب خاکها رشد کرده و محصول بدهد. شرایط کاشت درخت انگور با وضعیت آب و هوایی ایران بسیار سازگار بوده و پرورش و نگهداری از این گیاه در کشور ما بسیار رایج است و بسیاری نیز علاقه دارند که این درخت زیبا و میوه های پرخاصیت آن را در باغ و باغچه های محل سکونت خود پرورش دهند. برای آشنایی با روش کاشت درخت انگور در باغ و باغچه با ما در مجله ساعد نیوز همراه شوید.
کاشت درخت انگور در باغ
کاشت قلمه انگور در محل اصلی : برای انجام این کار معمولاً از ارقامی استفاده می شود که قلمه آنها به آسانی ریشه می دهد. این شیوه کاشت رواج بسیار اندکی دارد. در بعضی از کشورهای موخیز و همچنین ایران، از این روش فقط برای ایجاد باغات انگور به صورت دیمی استفاده می شود.
کاشت قلمه انگور در خزانه : در بیشتر موارد ، قلمه ها را برای ریشه دار شدن ، در خزانه می کارند . این روش برای ارقامی مفید است که قلمه هایشان به سختی ریشه می دهند. برای کاشت قلمه های انگور در خزانه ابتدا زمین را از طریق شخم عمیق ، نرم و آماده ساخته و آنگاه شیارهایی موازی به عمق 20 تا 30 سانتیمتر متناسب با طول قلمه و فاصله 40 تا 50 سانتیمتر از یکدیگر حفر می کنند.پس از آن قلمه ها را بطور مرتب و به فاصله 5 سانتیمتر از یکدیگر ، پای دیواره شمالی شیار به نحوی پهلوی هم قرار می دهند که 1 یا 2 جوانه انتهایی قلمه ها خارج از خاک قرار می گیرد.در این خزانه ، قلمه ها به مدت یک سال باقی می مانند ودر پایان سال اول رشد ، یعنی در پاییز همان سال یا اوایل سال دوم و پیش از شروع فعالیت حیاتی گیاهان ، قلمه های ریشه دار شده را خزانه دوم (خزانه انتظار) کشت می کنند. در این خزانه قلمه ها را بر روی ردیفهایی به فاصله 75 سانتی متر از یکدیگر و با فواصل 45 تا 50 سانتیمتر بین هر بوته می کارند. لازم است بدانید در مواردی که در سال اول کاشت، رشد شاخه های جوان بر روی قلمه و مقدار ریشه ایجاد شده در همان سال به اندازه کافی باشد ، می توان قلمه ها را از خزانه اول مستقیماً به محل اصلی انتقال داد. پس از کاشت قلمه در خزانه و یا در محل اصلی ، می بایستی مراقب بود که در آبیاری قلمه ها کوتاهی نشود و پس از هر آبیاری ، زمین را می بایستی سله شکنی و وجین کرد.
- محلی از باغچه منزل را که برای کاشت درخت انگور در نظر گرفته اید باید دارای خاک حاصلخیز و غنی باشد. همچنین بهترین زمان کاشت در مناطق با آب و هوای معتدل، در بهار تا اوایل تابستان است.
- نهال انگور را طوری بکارید که حداقل دو جوانه اش داخل خاک مانده ولی سرشان حدود ۵ سانتیمتر خارج از خاک باشد و سپس چاله را با مخلوطی از خاک و کود پر کرده سر نهاله را حدود ۱سانتیمتر ببرید.
- پس از اتمام خاک ریزی خاکهای اطراف نهال را به شدت فشار داده و به دنبال آن به مقدار کافی آبیاری کنید.
- کودها را همه ساله باید به نهال داد ولی نه در کنار درخت یا در سطح چاله های قبلی بلکه در فاصله ای متناسب با رشد ریشه هایشان و دور از تنه درخت انجام شود.
- بعد از رفع خطر سرمای بهار و کمی پیش از باز شدن جوانه ها بدون توجه به ارتفاعی که نهال رسیده آنرا از بالای جوانه سوم میبرند به طوری که برای نهال۳جوانه باقی بماند در بهار یا تابستان پس از انکه جوانه ها رشد کردند به محض اینکه یکی از انها به۲۰سانتیمتر رسید دو جوانه دیگر را از ته هرس میکنند و جوانه۲۰ سانتی متری را یه عنوان شاخه اصلی بحساب اورده و به قیم می بندند.
- در اواخر پاییز شاخه اصلی درخت انگور را به ۶ جوانه می رسانند و شاخه های دیگر را هرکدام به ۲جوانه محدود می کنند.
- این هرس باید همه ساله به همین ترتیب تکرار شود تا شاخه اصلی درخت انگور درازای مورد نظر برسد.
- توجه داشته باشید، هرگاه نهال از بازار خریداری شده باشد انرا تا ۲۴ ساعت داخل اب می خوابانند به طوریکه آب روی آن را خوب بپوشاند. سپس نهال را بیرون آورده یک ساعت در هوای آزاد گذاشته سپس فورا آنها را در محل اصلی به روش بالا کاشته و آب فراوان دهید.
مراحل کلی کاشت درخت انگور مکیاج
- تامین نهال مورد نظر
- چاله کنی برای کاشت نهال و قلمه
- آبدهی مناسب
- هرس کردن و فرم دادن به درخت
- نگهداری مناسب درخت انگور مکیاج قبل از شروع باردهی
روش صحیح کاشت درخت انگور مکیاج
درخت انگور مکیاج گیاهی بسیار قدیمی است که مصری ها پنج هزار سال قبل از میلاد آنرا می شناختند. موطن اصلی انگور مکیاج آسیای صغیر و ایران بوده و هم اکنون نیز به صورت وحشی و نیمه وحشی در این مناطق دیده می شود. انگو مکیاج درختچه ای است بالا رونده که به کمک پیچک های خود به سهولت از موانع و درختان مجاور بالا می رود و درازای آن به ۱۰ الی ۱۵ متر می رسد. مهمترین محصولاتی که امروزه از مو بدست می آید عبارتند از: انگور مجلسی، کشمش، آب انگور، سرکه، در گیلان خمس در ملایر شیره انگور – دوشاب. واریته های انگور از لحاظ رنگ حبه ها به چهار دسته تقسیم می شوند ۱- انگور های سبز ۲- انگور های قرمز ۳- انگور های سیاه ۴- انگور های زرد
آب و هوا:
در آب و هوای نسبتاً ملایم تابستانی انگور های زود رس در صورتی که در شیب های جنوبی کاشته شوند، می توانند محصول بدهند. اغلب واریته های آن در مقابل سرمای زمستانی بخوبی مقاومت می کنند. درخت انگورمکیاج به سرمای شدید زمستانی اهمیتی نمی دهد، ولی برای گیاه این مهم است که بهار و تابستان گرم و آفتاب داشته باشد باد های شدید به انگور مکیاج بیش از سرما می توانند صدمه بزنند در بهار به محض اینکه هوا از ۱۰ درجه سانتیگراد بالا صفر بیشترشد گیاه رشد را شروع می کند.
آبیاری:
هر چه هوای منطقه گرمتر باشد درخت انگور مکیاج به آب زیادتری نیاز دارد. ریشه های درخت انگور مکیاج در خاک های مختلف تا عمق های متقاوت رشد می کنند. مثلاً در خاک های سنگین و رسی حداکثر تا ۹۰ سانتی متر، در خاک های متوسط رسی شنی تا ۵/۳ متر، و در خاک های سبک تقریباَ شنی حتی تا عمق ۶ متر و بیشتر هم نفوذ می کنند. در خاک های کم عمق و نسبتاً رسی که ریشه های درخت انگورمکیاج تقریباً در عمق کمتر از یک متر پخش شده اند دفعات آبیاری را باید زیادتر کرد، زیرا معمولاَ آب در نزدیکی های سطح خاک باقیمانده و به سرعت تبخیر می شود. مقدار آب مورد نیاز درخت انگور مکیاج با عامل گرما، تغییر می کند مثلاً یک منطقه سردسیر که تابستان های گرم داشته باشد به حدود ۵۰۰ میلی لیتر آب نیاز دارد. مناطق گرم معتدل ۷۵۰ میلی متر و نقاط خیلی گرم تا ۱۳۵۰ میلی متر آب احتیاج دارد.
خاک:
خاک های اسیدی یا دارای نمک زیاد، برای کاشت درخت انگورمکیاج نامناسب می باشند. مناسب ترین خاک، خاک هایی سبک و عمیق شنی رسی که کمی هم آهک داشته و آب را به راحتی از خود عبور دهد، می باشد. مقدار محصول درخت انگور مکیاج در درجه اول به کودشیمیایی، هوموس، شخم، آبیاری، زهکشی و تکان دادن زمین از عمق زیاد (مثلاً ۵۰ سانتی متر یا عمیق تر) به کمک Soussoleuse قبل از کاشت نهال و پس از به بار نشستن آن با سمپاشی و هرس های صحیح و به موقع و کوددادن ها بستگی دارد. عوامل دیگری که در درجه دوم اهمیت روی مقدار محصول اثر می گذارند عبارتند از:: رنگ خاک (هر چه تیره تر جذب نور خورشید بیشتر) عمق خاک، مقدار آهک و همچنین pH آن.
کوددهی:
برای کوددهی درخت انگور مکیاج از اوره استفاده می شود که می توان به عنوان کود برگی با غلظت ۱ درصد هم داد. زیاده روی در دادن کود های ازته اثرات منفی در رشد گیاه دارد که مهمترین آن ها عبارتند از: رشد بیش از حد بهم زدن رشد طبیعی گل ها و در نتیجه کم شدن محصول.
پتاسیم: برای ساختن ساختمان برگ ها و چوبی و سخت شدن شاخه ها بویژه ساقه ها و همچنین برای رسیدن خوشه های انگور مکیاج وجودش لازم است.
منیزیم: یکی از کود های اصلی مورد نیاز درخت انگور مکیاج است. وجودش در برگ ها برای ساختن کلروفیل و در نتیجه جذب Co2 از هوا و تبدیل آن به قند ضروری است و معمولاً به صورت سولفات منیزیم به زمین داده شده که براحتی در آب حل می شود.
کلسیم: از کود هایی است که درخت انگور مکیاج شدیداً به آن وابسته است و باید همه ساله به مقدار لازم به باغ های انگور مکیاج داد.
ازدیاد جنسی
ازدیاد به وسیله بذر: این روش زیاد معمول نسیت و بیشتر برای ایجاد واریته های تازه انگورمکیاج استفاده می شود. در پائیز و پیش از کاشتن نهال های انگورمکیاج نخست روی زمین کود های معدنی و آلی را به مقدار لازم ریخته، آنگاه با یک شخم عمیق آن ها رابه زیر خاک می فرستند. سپس زمین را به صورت جوی و پشته در می آورند. نهال ها روی پشته و کنار جوی کاشته می شوند. هنگام کاشت چاله ها را به عمق حدود ۵۰ سانتی متر کنده نهال ها را در آن ها می کارند. در کاشت مو معمولاً نهال هایی که درگلدان کاشته شده و در حال رشدند از قلمه ها و یا نهال هایی که با خوابانیدن شاخه های مو بدست آمده اند بهترند. نهال های گلدانی از جابجایی صدمه ای نمی بینند و به رشد طبیعی خود در جای تازه ادامه می دهند لیکن دیگر نهال ها با تغییر محل آسیب می ببنید. دیگر آنکه نهال های گلدانی برای کاشت در هر فصلی مناسبند، ولی قلمه ها و نهال های ناشی از خوابانیدن کاشت آن ها تنها در فصول که گیاهان در حال استراحت زمستانی باشند و برگهایشان بطور طبیعی ریخته باشند، عملی می باشد. چاله هایی که در آن ها نهال ها کاشته می شوند به صورت ۵۰×۵۰×۵۰ سانتی متر کنده و داخل آن ها مقداری کمپوست کهنه و فسفر و آهک می ریزند این مواد برای رشد نهال ها مفیدند، ولی نباید زیاد روی نمود که نهال ها صدمه دیده و ریشه هایشان بسوزد در باغ های بزرگ معمولاً نهال ها با فاصله ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متر از یکدیگر کاشته و بر روی سیم ها می بندند. بهترین زمان برای کاشت نهال های انگورمکیاج اوایل بهار یعنی پیش از باز شدن جوانه ها است نهال ها را طوری می کارند که حداقل ۲ جوانه اش داخل خاک مانده، ولی سرشان حدود ۵ سانتی متر خارج از خاک باشد و آنگاه چاله های را با مخلوطی از خاک و کود پر کرده سر نهال ها را حدود ۱ سانتی متر می برند. پس از اتمام خاک ریزی خاک های اطراف نهال ها را با کفش فشار داده به دنبال آن به شدت آبیاری می کنند. کود ها را همه ساله باید به نهال ها داد، ولی نه در کنارش یا در سطح چاله های قبلی بلکه در فاصله ای متناسب با رشد ریشه هایشان و دور از تنه ها بعد از رفع خطر سرمای اوایل بهار و کمی پیش از باز شدن جوانه ها بدون توجه به ارتفاعی که نهال رسیده آنرا از بالای جوانه سوم می برند بطوریکه برای نهال تنها ۳ جوانه باقی بماند در بهار یا تابستان پس از آنکه جوانه ها رشد کردند به محض اینکه یکی از آن ها به ۲۰ سانتی متر رسید. دو جوانه دیگر را ازته هرس می کنند و جوانه ۲۰ سانتی متر را به عنوان شاخه اصلی یا تنه بحساب می آورده به یک قیم می بندند. در اواخر پائیز آنرا به ۶ جوانه و شاخه های دیگر را هر کدام به ۲ جوانه محدود می کنند. این هرس همه ساله باید به همین ترتیب (شاخه اصلی ۶ جوانه و شاخه های دیگر ۲ جوانه) تکرار شود تا شاخه اصلی درازای مورد نظر برسد. هر گاه نهال از بازار خریداری شده باشد ابتدا آنرا ۲۴ ساعت داخل آب (مثلاً وان) می خوابانند بطوریکه آب آن ها را خوب بپوشاند. سپس آن ها را بیرون آورده یکساعت در هوای آزاد گذاشته سپس فوراً آن ها را در محل اصلی به روش توضیح داده شده بالا کاشته و آب فراوان می دهند.
هرس کردن و فرم دادن به درخت انگور مکیاج
بعد از گذشت یک بهار ( یک سال ) از کاشت درخت انگور مکیاج که گیاه به خوبی رشد کرده و شکوفه داده است. شما می توانید به سراغ هرس کردن این درخت بروید و شاخ و برگ های اضافه و زرد را از آن جدا کنید البته این کار در سال اول خیلی ضروری نیست ولی انجام آن بهتر می باشد . قبل از فصل بار دهی درخت انگور مکیاج باید نکاتی را رعایت نمایید تا به محصول بهتری از گیاه دریافت نمایید مانند شخم زدن شیار ها ، پخش کردن کود مرغوب در سطح خاک ، سم پاشی برای از بین بردن آفت ها و برچیدن علف های هرز .
برداشت محصول از درخت انگور مکیاج
در اردیبهشت یعنی زمانیکه خوشه ها به چشم قابل دیدن می شوند باید درخت انگوری که تعداد خوشه های زیاد داشته و با وضع و قدرت درخت متناسب نمی باشند مقداری از خوشه ها را چید و دور انداخت تا بقیه خوشه ها از نظر غذایی کمبود نداشته و مرغوب شوند. برای تسریع در رسیدن انگورمکیاج و خوشه های دیررس باید برگ هایی را که روی خوشه ها قرار گرفته و مانع رسیدن نور مستقیم خورشید و گرما به انگور ها می شوند را از اوایل مرداد چید و دور ریخت.هنگام انگور مکیاج چیدن باید سعی شود که خوشه ها را از محل چسبیدن به شاخه ها جدا کرده و برای این کار از قیچی استفاده می کنند تا حبه ها له نشوند. تنها باید خوشه های رسیده را چید و چیدن خوشه های نارس را به نوبت های بعد واگذار نمود. چون بعضی واریته ها همه خوشه هایشان در آن واحد نمی رسندئو ضرورت دارد که انگور های این واریته در ۲ و ۳ و یاحتی ۴ نوبت چیده شود البته این امر به نفع باغبان است، زیرا زمان بیشتری برای کار خواهد داشت و کارگر کمتری نیاز دارد و همچنین زمان زیادتری برای فروش محصول دارد مهمتر آنکه پس از چیدن مقداری محصول تمام شیره گیاه صرف رشد و رساندن بقیه انگور هایی می شود که هنوز به درخت آویزانند.
موثرترین روش پرورش و نگهداری از درخت گلابی آنجو
