ساعدنیوز
ساعدنیوز

مراحل عجیب ورود به دنیای لوطی گری و بایدها و نبایدهای آنها

  یکشنبه، 28 فروردین 1401   زمان مطالعه 9 دقیقه
مراحل عجیب ورود به دنیای لوطی گری و بایدها و نبایدهای آنها
ساعدنیوز: جماعت لوطی را تهرانی‌ها هم با مرام و جوانمردی و تعصبشان به محله می‌شناختند و هم نامشان یادآور گردن‌کلفتی، زورگویی و اخاذی بود. با وجود این، لوطی‌گری برای خود مرام و مسلکی داشت؛ حتی منشور اخلاقی نانوشته‌ای داشت که اگر می‌خواستی تمام داش مشدی‌های تهران نامت را با حسرت ببرند.

به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از بیتوته، سر گذر ها بساط خروس جنگی شان به راه بود. کوچک و بزرگ جمع می شدند تا ببینند امروز خروس فلان داش مشدی ظفر می یابد یا خروس جنگی بهمان چغاله مشدی بیشتر زخم می زند تا صاحبش اسم و رسمی در محله در کند. کفترباز هم بودند؛ آن هم از نوع تیرش.

وقتی کفتر سفید پاپرشان در هوا چند معلق می زد، بچه های محله برای این نمایش کف و سوت می زدند.

لوطی جماعت را تهرانی ها با همین نشانه ها می شناختند. جماعتی عمدتاً کم سواد با ظاهری متفاوت که گاهی؛ مثل پاسبان، خانه های محله را می پاییدند که نکند گذر دزد به محله شان بیفتد و گاهی هم چنان جنگ و دعوایی راه می انداختند که آزارش به صغیر و کبیر می رسید. با وجود این، ورود به جرگه لوطی ها آسان نبود؛ مرامنامه نانوشته ای داشت و آزمون های مردافکنی که خیلی ها از عهده انجام آن برنمی آمدند. ما در این مقاله با کمک یکی از تهران شناسان به منشور اخلاقی لوطی ها و آزمون های عجیب و غریب ورود به دنیای لوطی گری در تهران قدیم پرداخته ایم.

برگی از منشور اخلاقی لوطی گری

جماعت لوطی را تهرانی ها هم با مرام و جوانمردی و تعصبشان به محله می شناختند و هم نامشان یادآور گردن کلفتی، زورگویی و اخاذی بود. با وجود این، لوطی گری برای خود مرام و مسلکی داشت؛ حتی منشور اخلاقی نانوشته ای داشت که اگر می خواستی تمام داش مشدی های تهران نامت را با حسرت ببرند، باید مو به مو به آن عمل می کردی. این تهران شناس می گوید: «ورود به گروه لوطی های محله کار آسانی نبود. آن ها کسی را به جمع خود راه نمی دادند، مگر اینکه قوانین نانوشته لوطی گری را رعایت می کرد. منشور اخلاقی نانوشته ای هم داشتند. اگر کسی می خواست لوطی شود باید از دسترنج خود نان می خورد، به بزرگ تر ها احترام می گذاشت، از محرومان دستگیری می کرد، به محله و شهرش تعصب داشت و به مادیات بی اعتنا بود.» وی ادامه می دهد: «کسی که وارد حلقه جماعت لوطی می شد، نباید در مقابل بی غیرت ها یا به قول خودشان پنطی ها یا نالوطی ها سر تعظیم فرود می آورد. نباید به خاطر مال دنیا پیش این و آن دست دراز می کرد و اگر رفیق به دردسر می افتاد باید از جان و مال مایه می گذاشت.»

ظهور لوطی ها در عهد قجر

لوطی ها را ادامه دهنده راه عیاران و پهلوانان قرن سوم هجری می دانند که به عنوان یک طبقه اجتماعی در شهر های بزرگ ظهور کردند. اما در تهران نخستین نشانه ها از وجود این طبقه اجتماعی در منابع مکتوب به دوران قاجار برمی گردد؛ همان روزگاری که در گذر ها لخ لخ راه می رفتند و محله های ناامن عهد ناصری را برای اهالی امن می کردند. زمانی به نمونه ای از لوطی های معروف عهد ناصری در منابع مکتوب اشاره می کند: «(م-گ) یکی از نخستین لوطی های تهران است که نامش در منابع مکتوب آمده. او از لوطیان معروف محله سرپولک در زمان ناصرالدین شاه بود که مورد غضب عین الدوله قرار گرفت و پایش به زندان باز شد. معروف بود گاوکش چنان قدرتی در محله داشت که اگر لب تر می کرد می توانست هزار مشدی را با خود همراه کند. اگرچه پس از روی کارآمدن حکومت مشروطه از زندان آزاد شد، اما چنان در زندان شکنجه شده بود که از ترس بازگشت دوباره به زندان مجبور به خودکشی شد.»

تصویر

از چغاله مشدی تا باباشمل

لوطی ها هم میان خودشان نظام طبقاتی داشتند؛ نه از آن نظام های طبقاتی که ضعیف ها همیشه ضعیف می مانند و قرار نیست هرگز رنگ بالانشینی را ببیند. در مرام و مسلک لوطی ها که دم از جوانمردی می زدند، تازه وارد ها هم امید داشتند یک روز باباشمل محله شوند و یک دوجین نوچه پیش پایشان خم و راست شود. تازه وارد به جمع لوطی های محله از مرتبه «چغاله مشدی» شروع می کرد. چغاله مشدی تازه خانه اول لوطی گری بود و اگر کسی می خواست داش مشدی یا لوطی شود، هزار جور آزمون و چالش پیش پایش قرار می گرفت. ایشان می گوید: «در نظام طبقاتی لوطی ها، باباشملی آخرین مرتبه بود. هر محله برای خودش یک باباشمل داشت که مرجع داش مشدی ها و جامع همه صفات یک لوطی تام و تمام بود؛ کسی که هیچ لوطی روی حرف او حرف نمی زد. معروف است تهران عهد قاجار در حدود ۱۵۰ سال پیش، ۱۵ باباشمل داشت که همگی از احترام ویژه ای برخوردار بودند.»

لوطی گری بدون دموکراسی

باب صعود در سلسله مراتب لوطی گری باز بود؛ وی می گوید: «اگر از کار هایی مثل مرشد شدن در زورخانه و اخلاق داشی و لیاقت ذاتی برای رسیدن به باباشملی بگذریم، لوطی ها باید برای ترقی کار های عجیب بسیاری انجام می دادند. کسی که می خواست در نظام طبقاتی لوطی ها پیشرفت کند باید ثابت می کرد می تواند ۱۰ دست چلوکباب و ۴ من هندوانه را یک جا بخورد. بدون استراحت، ۳۰ دور در چاله حوض شنا کند یا یک مجمع پر از توت نوبرانه را از روستای حسن آباد کن روی دست بگیرد و بدون وقفه به تهران بیاورد.»

با وجود این، انتخابات در مرام لوطی ها جایی نداشت. یعنی برای انتخاب باباشمل محله خبری از دمکراسی نبود. ایشان می گوید: «برای تعیین باباشمل محله انتخابی در کار نبود. همه لوطی های جمع می دانستند که کدام داشی یا لوطی از بقیه لایق تر است و همه به حرف او گوش می کنند.»

دور این کار ها را خیط بکش!

کسی که لوطی می شد، نباید سراغ هر شغلی می رفت. انگار هرچه مرتبه و درجه لوطی ها بالاتر می رفت، دایره مشاغلشان هم محدودتر می شد. تازه وارد ها که هنوز یک پایشان بیرون جرگه لوطی گری بود و یک پایشان داخل گود، اجازه داشتند با شغل هایی مثل فرفره سازی، دوغ فروشی، چغاله فروشی، توت فروشی و... خرجشان را دربیاورند. اما امان از روزی که یک لوطی از سر ناچاری و نداری سراغ دلاکی، حمالی، حلاجی و مقنی گری می رفت؛ آن وقت از چشم لوطی ها می افتاد و کلاهش پس معرکه بود.

تصویر

یادگاری لوطی ها روی دیوار شهر

نام لوطی ها روی برخی گذر ها و معابر تهران هم دیده می شود؛ گذر لوطی صالح در دل بازار تهران که قدمتش به دوره آقامحمدخان قاجار می رسد یکی از همین نمونه هاست. «لوطی صالح» مثل لوطی اکبرخان پامناری از لوطی های بامرام و پهلوان های تهران قدیم بود که به فقرا و تنگدستان کمک بسیار می کرد. چون لوطی صالح ساکن همین محله بود و هر روز گذرش به این کوچه قدیمی می افتاد، تهرانی ها نام او را برای این گذر انتخاب کردند. قهوه خانه حاج تقی در دروازه غار یا خانه رمضان یخی در همین محله هم از دیگر اماکن شهر است که با نام لوطی های معروف گره خورده است.

تصویر

وقتی لوطی ها آرامش محله را برهم می زدند

اسم لوطی ها و منش لوطی گری از دعوا و درگیری هم جدا نیست. لوطی ها اگرچه گاهی حامی اهالی محله بودند و برای حفظ جان و مال همسایه ها کم نمی گذاشتند، اما گاهی هم با دعوا های خیابانی و بگیر و ببندها یشان اهالی محله را آزار می دادند. ایشان می گوید: «همزمان با سر و سامان گرفتن تشکیلات نظمیه در دوره پهلوی اول، حضور لوطی ها در تأمین امنیت محله تحت تأثیر قدرت نظمیه کمرنگ شد. تا مدت ها از حضور آن ها در فعالیت های اجتماعی خبری نبود. اما در آغاز دهه ۲۰ و همزمان با ضعیف شدن حکومت مرکزی آن ها با ظاهری جدید وارد عرصه فعالیت های سیاسی شدند و هر گروهی به خدمت یک جریان سیاسی درآمد.» زمانی ادامه می دهد: «از دهه ۲۰ به بعد، دعوا و درگیری این گروه با یکدیگر هم بیشتر شد. دعوای تاریخی حسین رمضان یخی و طیب حاج رضایی در چهارراه مولوی یا دعوای ناصر جیگرکی و طیب در خیابان سیروس و... نمونه هایی از دعوا و درگیری این طبقه اجتماعی در خیابان هاست که در منابع تاریخی ثبت شده است.»

آکتور های سینما

لوطی ها به عنوان یک طبقه اجتماعی در بسیاری از آثار سینمایی که به فیلم فارسی معروفند حضوری پررنگ داشتند. هنوز هم برخی اماکن و گذر های تهران در حافظه مشترک تهرانی ها یادآور این طبقه اجتماعی خاص است. سکانس کشته شدن «کریم آب منگل» به دست قیصر در حمام نواب یکی از سکانس های معروف فیلم قیصر است که حمام تاریخی گذر امامزاده یحیی (ع) را در حافظه مشترک تهرانی ها با جماعت لوطی پیوند داده است.

وقتی لباس لوطی ها مد بود

برای لوطی شدن فقط مرام لوطی گری و انجام کار های محیرالعقول کافی نبود. تازه وارد به این جرگه باید رخت و لباس لوطی ها را هم به تن می کرد و همرنگ این جماعت می شد. اگرچه کلاه مخملی، کت و شلوار مشکی و سبیل های تابدار شمایل آشنای لوطی های دوره پهلوی دوم برای ماست، اما لوطی های عهد قجری که حکم پدری بر گردن لوطی های دوران پهلوی داشتند، با رخت و لباس دیگری در محله ظاهر می شدند. لوطی دوره قاجار، وقتی یک لوطی درست و درمان محسوب می شد که چپق با چوب آلبالو یا عناب و دستمال ابریشمی کاشانی همیشه همراهش باشد شال دور کمرش را به سبک لام الف لام ببندد. همیشه گیوه به پا کند و با یک زنجیر بی سوسه یزدی در دست و قمه اصفهانی در جیب، کوچه های تهران را گز کند. اما در دوره پهلوی، رخت و لباس لوطی ها همزمان با تغییر آشکار در ظاهر و لباس ایرانی ها تغییر کرد. آثار سینمایی آن دوره که این طبقه اجتماعی را به تصویر می کشیدند هم سر و شکل سینمایی تری به لباس لوطی ها دادند و به تدریج کلاه مخملی، کت و شلوار، کفش نوک تیز و تسبیح شاه مقصود به لباس مد روز لوطی ها تبدیل شد.

تصویر


  دیدگاه ها
کامی
3 سال پیش

اره راست میگین شما لوتی گری بد بود الان خوبه که هر کی نامرد تره مردتره
بازدیدکننده
3 سال پیش

خیلی نوشته جالبی بود کاش مرام جوانمردانه اون لوتی هابین مابمونه
منصور
3 سال پیش

لوطی گری چیز بیخودیه،اما ای کاش تو هر محله ای یک تعداد جوانهای مسجدی و معتقد تشکیل میشدند و به مردم در مسائل مختلف کمک میکردند و در اشاعه فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر فعالیت میکردند،مثل شهید والا مقام (ابراهیم هادی)
......
3 سال پیش

وااااا
نآشناس
3 سال پیش

جوانمردی ازبین رفت کولوتی گری
سهراب
3 سال پیش

این لوطیباآناوتیزمین تاآسمانن فرق داره لوباطا(ط) به معنی لواط کارامالوتی به معنی جوانمرد باغیرت وهمونیکه تعریفش کرده‌اید پس لطفن بین ط وت رافرق بگذارید.
بازدیدکننده
3 سال پیش

دوست عزیز چرا شما فکر میکنی که باید هر جایی نظرتو بگی،
میل
3 سال پیش

متاسفانه گرفتار ی مشت خاطره حرف گذشته اونم از نوع خرافات جهل هستیم.لوتی تگر شخصیت داشت و راهش راه درست و روشنی و عاقبت دار بود مطمین باش ادامه پیدا میکرد. لوتی بودن با مرام بودن با شخصیت بودن و راه درست و روشن جوانمردی از مولا علی ع یاد میگرفتن.نه این که کت شلوار مشکی بپوشن.یک متر سیبیل بزارن.کفتر بازی کنن .
بازدیدکننده
3 سال پیش

تا جایی که من شنیدم زور گیر نبودند ، غیرتی بودند و جلوی زورگیرها را می‌گرفتند فقط مرام چاقو کشی هایشان بد بوده
بازدیدکننده
3 سال پیش

در پاسخ به: درود بر شما
در زمان لوطی ها کسی جرات نداشت حق ناحق کنه کسی جرات نداشت به ناموس مردم چپ نگاه کنه ای کاش ما هم با مرام می‌شدیم ای کاش این زندگی هم مرام نامه داشت همه چی رفت مردانگی عشق فتوت رحم حلال وحرام شنیدی تاجری که میخواست بره تجارت ناموسشو سپرد دست یه لوطی موقع برگشتن سر راهش تو یه شهر بتوته می‌کنه میبینه لوطی هم اونجاست از لوطی سراغ زنشو میگیره میگه منم سپردم دست زنم روزا خرجشونو میدم شبا میام این شهر میگه خیالت راحت مثل خواهرم بود آیا الآنم داریم
بازدیدکننده
3 سال پیش

واقعا راسمیگی بخدا
محمدرضا
3 سال پیش

لوطی یه پات تو قوطی
بازدیدکننده
3 سال پیش

اره والا دقیقا👌 درود برشما👋👋👋👋👋
بازدیدکننده
3 سال پیش

آفرین همین که تو علم و عقل داری بسمونه
ستاره
3 سال پیش

واقعا لوطی بودن خدا رحمتشون کنه لوطی های الان وقت ادای لوطی بودن را در میارن از دستشون هر کاری بر میاد جز لوطی گری
سامان
3 سال پیش

مطلب خوبی بود فقط به لحاظ ادبی ، نگارنده محترم دچار اشتباه فاحش در مورد کلمه لوطی شده . لوطی اسم فاعل از ریشه لواط می باشد و کلمه مرتبط با عنوان بحث فوق « لوتی » صحیح می باشد .
م ن
3 سال پیش

الان به لطف خدا و دعای خیر مسئولان همه جوشکار هستند و یا ویلون زن و مکنده و دمنده الان دیگه جوانی نمونده
ناشناس
3 سال پیش

در پاسخ به: بزن زنگو
میشناسی ارژنگو؟
بازدیدکننده
3 سال پیش

درود بر شما
محمد
3 سال پیش

لوطی گری نوعی جاهلی است
ناشناس
3 سال پیش

باشه تو خوبی جلومانده
بازدیدکننده
3 سال پیش

داش دیگه لوطی پیدا نمیکنی اونا قوطین
NH
3 سال پیش

بزن زنگو
ال
3 سال پیش

در پاسخ به: 😂😂😂
الان دیگه نیست همه شیشه ای شدند
ااات
3 سال پیش

مرسی
فتاحی خرو علیا...زبرخان
3 سال پیش

گلی بگوشه جمالت مارو یه لحظه بردی تو ورای تاریخ کشورمون...کلا مطالعه تاریخ خیلی خوبه
بازدیدکننده
3 سال پیش

بدبختی ایم ما که رفتیم به قهقرا...
Mahdi
3 سال پیش

بی مغز سالاری رو بزارین کنار ، دنیا دنیای علم و عقل و پیشرفت هست ، نه نادانی و حماقت و عقب ماندگی
محمد زنگانی
3 سال پیش

بهترین آدمها همانها بودند وهستند ...ظاهر وباطن شان همان بود..که بود...حتی لاتهای آن زمان ...تا چه رسد به لوتیان. ..
ابراهیم
3 سال پیش

لوطی گری دنیای احمقانه ای است.
جمشید
3 سال پیش

😂😂😂
پربحث های هفته   
ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (282 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (275 نظر) توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (259 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (217 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (118 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (112 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (88 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (78 نظر) آخرین جشن تولد ساده آیت الله هاشمی رفسنجانی با حضور همسرشان در طبقه دوم خانه/ مبلمان راحتی بدون زرق و برق، کیک شکلاتی و زیر میزی هنری زیبا+عکس (67 نظر) خلاقیت خنده دار عروس دست پا چُلفتی برای تزئین سالاد حماسه آفرید/ هنر نزد ایرانیان است و بس🤣+عکس (47 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (45 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (44 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (43 نظر) الهام حمیدی: 2 تا بچه‌هام چون پشت سر هم به دنیا اومدن، کم‌کار شدم؛ همسرم مشوق منه و خیلی دوست داره من کار کنم+ویدیو (41 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (40 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
15 بیماری که فقط با کمبود این ویتامین ها به سراغتان می آید
فال قهوه با نشان روز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
فال ابجد روزانه چهارشنبه 16 آبان 1403
8 خوراکی چاق کننده مفید، خوشمزه و کم هزینه / برنامه رژیم چاقی رایگان خانگی؛ صبح‌ها ناشتا 10 عدد بادام‌زمینی یا درختی میل کنید
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان
ماجرای تذکر جدی رهبر معظم انقلاب به عکاسان خبری در کرمانشاه/ با کفش وارد نشوید+عکس
12 خاصیت کم نظیر کاکائو برای سلامتی و بدن / کاکائو بخور تا آرامش بیشتری داشته باشی
رنگ آبی رو با چی ست کنم؟ 8 ترکیب رنگ شیک با آبی / چه رنگی به لباس آبی میاد؟ ست کردن لباس آبی با سبز ترکیب آرامش بخش و شیک
خوشتیپ شو؛ معرفی کامل انواع شلوار جین مناسب هر تیپ و استایلی / 10 مدل شلوار جین که برای استایل شیک باید بشناسید؛ مام استایل برای کدوم اندام خوبه؟
رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان چیست؟
حواشی خنده دار و زیبای کنسرت خوانندگان پرطرفدار ایرانی/ از سجده شکر حامیم تا عرفان طهماسبی و ماکان بند+فیلم
3 مورد از مضرات مصرف پاستیل که نمی‌دانستید / پاستیل خوراکی با ارزش غذایی صفر؛ دلیلی برای پوسیدگی دندان
سرطان پستان در مردان/علت و روش های درمانی
چرا قیمت سکه کاهشی شد؟
اولین واکنش یک مقام دولتی به موضوع دختر برهنه دانشگاه علوم و تحقیقات: موضوع این دختر امنیتی نیست!
منتخب روز   
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان رقابت مضحک بازیکنان استقلال برای گرفتن پیراهن نیمار / از ناصر خان حجازی و پرویز خان پورحیدری رسیدیم به این آبروریزی! خودکشی بخاطر بد شدن کاشت ریش! افشای محل زندگی شهید سیدحسن نصرالله برای اولین بار در تلویزیون از زبان عراقچی+ویدیو/ ساختمانی مسکونی در داخل شهر پسر نوجوان 16 ساله به قصد انتقام از خاله‌اش، دختر او را مورد حمله شدید با چاقو قرار داد / جزئیات پرونده جنایت فامیلی؛ داداش چرا مرا می‌زنی؟ حرفت را گوش می‌کنم و دیگر کار بدی انجام نمی‌دهم... دوران کودکی چهره‌های سیاسی کشور در این خانه‌های ساده اما باصفا گذشته؛ از رهبر معظم انقلاب و شهید رئیسی تا حسن روحانی و سردار حاج قاسم سلیمانی+عکس محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس