به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از شرق، لباس هایی که از مردم فقیر با نرخ نازل خریده شده یا از سطل های زباله آمده اند، بعضی هم از دیوار مهربانی و به اسم خیرات جمع شده اند و البته دزدی از طناب های رخت خانه ها. مشتریان لباس ها هم آدم های فقیر هستند.
آدم هایی که تا چند سال پیش مشتری لباس های خارجی دست دوم یا همان تاناکورا بودند، اما حالا با جهش خیره کننده قیمت دلار، خرید لباس خارجی دست دوم هم برای عده زیادی مشکل شده است.
بساط خرده فروش های لباس کهنه ایرانی را این روز ها می شود در پیاده روها، صندوق عقب خودرو هایی که کنار خیابان ایستاده اند و خطوط متروی تهران به چشم دید.
از «تاناکورا» تا «باغچه»
دعوا و فحاشی بالا گرفته است. کشمکش میان مردی حدودا ۵۰ ساله با کلاهی پشمی و کتی رنگ و رو رفته است با جوانی نهایتا ۱۹ ساله که سرهمی چرکی به تن دارد. دعوا سر یک کیسه بزرگ برزنتی است که تا نیمه پر شده، اما معلوم نیست چه چیزی داخل کیسه است که ارزش چنین جدلی را در میانه بازار دارد.
چند دقیقه بعد، سروصدای دعوا با اعتراض صاحب مغازه روبه رویی فروکش می کند؛ «برید اینجا دعوا نکنید، اعصاب نذاشتید برای ما سر یه کیسه آشغال...». شاید دعوا سر یک کیسه پلاستیک قابل بازیافت و لباس های کهنه ای که از سطل زباله جمع آوری شده در هر جای دیگری طبیعی تلقی نشود، اما حوالی «باغچه» همه چیز متفاوت است.
بازار مولوی را که تا میانه بروید، یک دوراهی است که سمت راست آن به دالان مغازه های فروش لباس دست دوم خارجی می رسد. دالانی باریک که به حیاطی نه چندان بزرگ ختم می شود با تلی از لباس های تاناکورا که وسط حیاط روی میز بزرگی ریخته شده و دور تا دورش با مغازه های دست دوم فروشی پوشاک احاطه شده است.
با اینکه لباس های وسط حیاط ارزان تر از لباس مغازه هاست، اما قیمت هر تکه متفاوت است و ظاهرا با کمتر ۵۰ هزار تومان در باغچه چیزی گیر نمی آید. به گفته فروشنده های اینجا فروش عمده به شیوه عدلی! (بسته بندی رایج لباس دست دوم) است. برای مثال عدل کاپشن مردانه حاوی ۴۵ کاپشن سالم ۱۲ میلیون تومان.
یک از فروشنده ها که پسری حدودا ۳۰ ساله است، جلوی در مغازه اش نشسته است. زیپ کاپشن براق آبی رنگش را بالا می کشد، از صندلی چوبی بلند می شود و کنارم می ایستد: «خانم بافت ها تکه ای ۸۰، بادگیر ها ۱۲۰».
ارزان ترین لباس های اینجا رو کجا می تونم پیدا کنم؟
همین میز. این ها هم حراج خورده وگرنه همه اش واردات اروپا و تمیزه. بعضی ها می برن یک اتو می زنن و به اسم نو می فروشن، خداشاهده.، اما به من گفتن اینجا می تونم با ۱۰، ۱۵ هزار تومن هم لباس پیدا کنم.
نه خانم. از اینا ارزون تر دیگه اینجا نیست، احتمالا باغچه رو به شما گفتن. از اینجا برید بیرون و یکم جلوتر بگید کوچه امین الدوله را می خواید، نشونشتون می دن.
مردم لباس شان را نان می کنند!
چند قدمی با مغازه های تاناکورا بیشتر فاصله ندارد، اما از زمین تا رنگ آسمان بالای سرشان هم با هم فرق دارد. «باغچه» گاراژی است ته کوچه بلند و باریک امین الدوله که به قول اهالی بازار انگار ته دنیاست و هیچ شباهتی به دالان تاناکورا ها ندارد؛ نه خبری از مغازه و لباس های آویزان و اتو شده وارداتی است، نه میزی که تل لباس ها را به آغوش بکشد و نه دیگر حتی بوی خاص لباس های تاناکورا.
اینجا در همان بدو ورود بوی چرک و کهنگی لباس ها زیر دماغت می خورد. جلوی در ورودی مردی با پیراهن مشکی و شکم بزرگ روی زمین نشسته و بساطش را پهن کرده است؛ دو جفت کفش، تل نه چندان بزرگی از لباس های کهنه در هم گره خورده، چند نوار کاست قدیمی، یک اتوی نارنجی رنگ، بیش از ۱۰ ساعت مردانه. «دو تا تیکه می خوای بخری، همه بساط من رو به گند می کشی...»؛ این جمله را با عصبانیت درحالی که انگشتش را میان چند اسکناس در حال شمارش گذاشته، به زنی می گوید که در حال زیر وروکردن لباس هاست. چند قدم جلوتر، درست در مرکز گاراژ حدود هفت، هشت مرد که می خورد همگی بیش از ۴۰ سال داشته باشند، در فاصله چند سانتی متری یکدیگر بساط کرده اند. اطرافشان حدود
۱۰ فروشنده از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را می فروشند. پرده، کیف پول، عطر، ساعت، لوازم آشپزخانه، کفش و... از جمله کالا هایی است که در پشت باغچه یافت می شود، اما وزن اصلی خرید و فروش را همان هسته مرکزی لباس های کهنه تشکیل می دهد؛ لباس هایی که عمومشان رنگ و رو رفته، لکه دار و سوراخ هستند.
یکی از فروشنده های مرکز حیاط که مویی کم پشت و سبیل دسته دوچرخه دارد، کتی سبزرنگ به تن کرده و تسبیح می چرخاند، در پاسخ به این سؤال که چطور می توان فله ای خرید کرد؟ با دست به بساطش اشاره می کند و می گوید «همه اش رو می خوای؟».
همه اش چند تکه یا چند کیلو می شود؟ عدلی می فروشید؟
از نوک پای من تا اونجا که اصغر ... نشسته، بردار بهت یک تومن می دم.
این ها سالمه؟ خودتون از کجا آوردیدش؟
ما از دم خونه خریدیم. گذشت اون زمان که مردم لباساشونو دور می نداختن، الان نون می کننش. ما هم می خریم یکی، دو تومن بالا پایین اینجا می فروشیم.
مشتریاتون بیشتر عمده فروشن؟
همه جور هست. مردم عادی باشن که پول ندارن همشو بخرن؛ مگر کسایی که بخوان از ما بخرن و جای دیگه بفروشن.
به اسم تاناکورا دیگه؟ مگه لباسای تاناکورا خارجی نیست؟
«الان برو همین تاناکورا های بغل ببین پولت به یه تیکش می رسه اصلا؟! یه کاپشنو دارن می دن ۵۰۰ هزار. یه زمانی از تاناکورا می خریدن که ارزون بود، الان دیگه کسی پولشو نداره. الان اینا مشتری داره نه خارجی. می خوای یا نه؟
فروش لباس هایی که از سطل زباله می آید
زنی که حدود یک متر آن طرف تر، بساط فروشنده دیگری را دنبال تکه های تمیزتر زیرورو می کند، خطاب به من می گوید: «راست می گه. من خودم فروشند م دیگه. از اینجا می خرم، می برم به دو روز نکشیده همه می ره. یه زمانی مردم اخ و پیف می کردن، الان رو چشمشونم می ذارن. کی داره نو بخره؟».
او زنی حدودا ۴۰ ساله با پوستی تیره و کک ومکی است که لباس هایی سر تا پا مشکی پوشیده و روی مقنعه اش شال بافتی کمی روشن تر انداخته تا گوش هایش را از سوز روز های زمستانی حفظ کند.
به گفته خودش یک سالی می شود که در حسن آباد همین لباس های دست دوم پشت باغچه را می فروشد. تن صدایش را پایین می آورد و می گوید: «خیلی هاشون دروغ می گن، جنساشونو نخریدن. از هر جا گیر بیارن، اینجا می فروشن.
البته بعضی مردمم دستشون تنگه لباساشونو جای اینکه بندازن دور، می فروشن، کیلویی. اینام می خرن میارن اینجا می فروشن، ولی یه زمانی که دیوار مهربانی بود از اونجا می آوردن، الانم بیشتر بین آشغالا که می گردن دنبال پلاستیک، لباسای دور ریخته رو هم سوا می کنن، میارن اینجا».
شما به مشتری هاتون می گید این لباس ها از کجا آمده؟
خودشون میدونن دیگه. وقتی نو نیست، خارجی هم نیست، اون قدرم ارزون... یعنی همون کهنه های داخله دیگه. چاره ای ندارن. مگه من و شما تا قبل این نو نمی خریدیم؟ الان دیگه نمی شه که با این گرونیا. اینا رو هم اگه خوب بگردی تیکه های تمیزتر بتونی پیدا کنی خوب ازت می خرن. هیچی رو دستت نمی مونه.
لباس دزدی در بساط باغچه
«تکه ای ۱۰ تومنه خانم. هر چی بخوای فقط تکه ای ۱۰»؛ این را مردی می گوید با مو های سفید که بسیار لاغراندام است و سیگاری لای لبانش گذاشته. به نظر مسن تر از بقیه است و لکه های رنگی بزرگی روی پوست صورتش دیده می شود. او را عبدالله صدا می زنند.
لباس بچه هم دارید؟
«لباس بچه، زیر، رو همه چی هست. ۱۰ تومن. کفشم بخوای دارم اونم ۱۰ تومن». این را می گوید و خم می شود تا از زیر پای همکارش جفتی کفش زمستانی و چند لباس زیر بیرون بکشد و نشانم بدهد.
همه اش رو یکجا می فروشی؟
همه شو می خوای؟ چقدر می دی؟
نمی دونم شما فروشنده اید، شما بگید.
بردار هرچی کرمته بده همش نو هست؛ ولی ببر.
خودتون از کجا آوردیدش؟
مرد جوانی که به نظر می رسید از دوستان عبدالله باشد، می گوید: «از تو سطع آشغال، یه وقتایی هم از روی طناب رخت خانه ها می دزده». بلافاصله با صدای بلند خنده کوتاهی می کند. عبدالله هول می شود، یکی به سینه دوستش می کوبد و می گوید: «رضا حرف مفت می زنه. باور نکنید. اینا رو از مردم خریدم».
مردی جوان که خودش را از فروشندگان لباس دست دوم در متروی تهران معرفی می کند، توضیح می دهد که حتی برخی از کفش هایی که اینجاست، ممکن است کفش هایی باشد که از پشت در ساختمان ها جمع شده و لباس ها هم ممکن است از هر جایی به دست این فروشندگان رسیده باشد؛ اما چیزی که مهم است این است که این روز ها مردم این لباس ها را خوب می خرند و همین کافی است.
قدرت خرید لباس تاناکورا هم از دست رفت!
یک سکانس پیش از «باغچه» شیرین است. زنی ۳۵ ساله با خط لبی تتوشده، کلاه و شال گردن بافتنی مشکی و روسری ضخیمی که روی دوشش انداخته است.
او از دست فروشان ثابت لباس دست دوم در یکی از خیابان های اطراف میدان آزادی و از مشتریان عمده پشت باغچه است که زمانی لباس های تاناکورا را می فروخته و حالا به علت بالا رفتن قیمت این لباس ها توان خرید ندارد. «آن زمان یه عدل لباس مثلا می شد ۵۰۰ هزار تومن؛ اما الان ارزان تر از پنج میلیون عدل پیدا نمی شه. کل سرمایه من سه میلیون تومنه! حتی اگه پول هم داشته باشم که بخرم، مردم ندارن اون همه پول بدن از من بخرن. الان این لباس ها رو، ولی از باغچه ۱۰، ۱۵ تومن می خرم و تیکه ای ۲۰، ۳۰ تومن می فروشم».
شیرین تنها فروشنده این خیابان نیست و چندین زن دیگر هم در آن خیابان همکارش هستند؛ با این حال به گفته شیرین او تنها کسی است که برای خرید به پشت باغچه می رود، مابقی همین سه میلیون سرمایه را هم ندارند؛ پس یا لباس های کهنه خود و خانواده شان را برای فروش می آورند یا به قول او لباس ها را برای فروش «بهشان می دهند».
تمام حقوقم برای اجاره خانه می رود
اعظم، فروشنده بعدی است که به گفتگو با او می نشینم. او سرپرست مادر، برادر معلول و دختر نوجوانش است. می گوید بازنشسته دولت است و حقوق دارد؛ اما تمام این حقوق را یکجا اجاره خانه می دهد و برای تأمین هزینه های زندگی اش راهی جز فروش این لباس ها ندارد.
«اولش چند نفر توی محلمان را دیدم که لباس دست دوم میارن، من هم به سرم زد که این کار رو بکنم؛ لباس ها و وسایل خونه رو تا جایی که می تونم میارم و می فروشم. به خدا قسم لباس ها و وسایل من تمیزه، از خونه آوردم. چند باری هم کسایی که لباساشون رو دیگه نمی خواستن آوردن دادن بهم تا بفروشم و زندگیم بچرخه، اما اون ها رو هم می برم خونه می شورم و میارم».
تنها در همان خیابانی که اعظم لباس می فروشد، بیش از ۱۰ دست فروش لباس دست دوم که بیشترشان زنان سرپرست خانواده هستند، بساط می کنند. تقریبا تمام آن ها می گویند که آنچه می فروشند لباس های استفاده شده خودشان یا اقوام و دوستان شان است که به قصد کمک به جای سطل زباله سر از بار آنان درآورده است.
به گفته خودشان با کمترشدن قدرت خرید مردم در ماه های اخیر بازارشان خوب شده و هرچه هم نتوانند در جای ثابت شان بفروشند، به مترو می برند تا در عرض چند ساعت فروخته شود. بار یکی از این فروشنده ها که پیرزنی حدودا ۷۰ ساله است، شامل یک کیف دستی زنانه، دو قاب گوشی که به گفته خودش متعلق به پسرش بوده، چهار پیراهن و یک ساعت کوکی است. «اینا مال خودمه همشو از خونه آوردم حتی این کیف هم مال خودمه، تمیز تمیزه. یه وقت بدت نیاد. شوهر ندارم، بچه هام هرکدوم سر زندگی خودشونن، اینا رو نفروشم نون شب ندارم، یه وقت فکر نکنی دزدیه ها. به فاطمه زهرا از خونه آوردم. بردار هر چقدر می خوای بده، حلالت».
افزایش فقر غذایی در ایران/ آگهی تعویض لوازم شخصی با غذا
