به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز به نقل از خبرورزشی، «ورزش دشمن اعتیاد است»؛ این جمله را بارها در مقاطع زمانی مختلف شنیده‌ایم و دیده‌ایم. هر سال در هفته تربیت‌بدنی سازمان مبارزه با دخانیات با همکاری وزارت ورزش برنامه‌های متنوعی تدارک می‌بیند. شعار ویژه «ورزش دشمن اعتیاد است» روی بنرها می‌رود و قبل از همه مسابقات ورزشی به دید عموم گذاشته می‌شود. اما با وجود این اتفاقات، حداقل در فوتبال عملا مبارزه‌ای با استعمال دخانیات انجام نمی‌شود.
درباره رواج استعمال قلیان در بین فوتبالیست‌های مطرح بارها رسانه‌ها گزارش داده‌اند و هرچند وقت یکبار هم شاهد انتشار تصاویری مخفیانه از قلیان‌کشی آنها هستیم، اما اینکه مصرف دخانیات در بین مربیان رواج پیدا کند، موضوعی عجیب است. در شرایطی که همیشه از مربیان به عنوان الگو و معلم برای بازیکنان یاد می‌شود، مصرف دخانیات به‌ویژه سیگار و قلیان نزد آنها موضوعی نیست که بشود به راحتی آن را هضم کرد.
در سال‌های نه‌چندان دور، مصرف دخانیات روی نیمکت و کنار زمین فوتبال را توسط سرمربیان مطرح جهان دیده بودیم. بسیاری از سرمربیان معروف دنیای فوتبال که سیگاری بودند، کنار زمین فندک را زیر فیلتر می‌گرفتند و دود می‌کردند. در ایران هم چندین‌بار شاهد این مساله بوده‌ایم. نمونه بارز وطنی این موضوع مرحوم ناصر حجازی بود که روی نیمکت استقلال هر از گاهی به سیگار خود چند پُک کوچک می‌زد و آن را زیر پایش له میکرد. یا خاطره پرتاب کردن سیگار تازه روشن‌شده توسط ویرا، سرمربی تیم ملی ایران، در مسابقه حماسی با استرالیا در ملبورن را همه به یاد داریم. وقتی گل دوم ایران را خداداد عزیزی به ثمر رساند، آن مربی برزیلی سیگار تازه روشن‌شده خود را روی زمین کوبید و ثانیه‌هایی بعد آن را برداشت و دوباره پُک زد! یا میروسلاو بلاژویچ، سرمربی کروات، که همین چند روز قبل درگذشت، یکی از شاخص‌ترین سرمربیان سیگاری فوتبال ایران بود که پُک‌زدن‌هایش به مارلبروی سفید در ذهن‌ها مانده است.
مصرف سیگار روی نیمکت تیم‌های فوتبال در دوره‌ای آنقدر رایج شد که فیفا عکس‌العمل نشان داد. در سال 2003، فدراسیون جهانی فوتبال قانونی را تصویب کرد که طبق آن، مصرف دخانیات و به‌ویژه سیگار در همه اماکن ورزشی توسط ورزشکاران و کادر فنی و اجرایی ممنوع شد و با افرادی که این عمل را تکرار کنند، برخورد شدید خواهد شد. از مسابقات یورو 2004 به‌طور رسمی این قانون به اجرا درآمد و دیگر همه سرمربیان فهمیدند که نیمکت تیم یا رختکن و سایر اماکن ورزشی جای پُک‌زدن به سیگار نیست. به همین دلیل بسیاری از مربیان اصطلاحا دودی، مجبور شدند مصرف دخانیات خود را در خفا انجام بدهند و جلوی دید عموم نباشد تا محرومیت یا جریمه‌ای برایشان از سوی ارکان قضائی فدراسیون‌ها در نظر گرفته نشود.
اگرچه در انظار عمومی تایید نمی‌کنند که دخانیات استعمال می‌کنند، اما در پشت پرده شاهد رواج شدید این مساله هستیم. همین حالا اکثر سرمربیان، مربیان و سایر ارکان باشگاه‌های مختلف اصطلاحا معتاد به قلیان هستند. خیلی کم پیش می‌آید که به خانه سرمربیان و مربیان باشگاه‌های فوتبال بروید و قلیان‌های آنچنانی و گران‌قیمت پیدا نکنید. بیراه نیست اگر بگوییم قلیان‌کشیدن این روزها به تفریح بیشتر سرمربیان فوتبال تبدیل شده و جالب اینکه در بین مربیان سرشناس این مساله بیشتر دیده می‌شود.
گعده‌های مربیان فوتبال که هر چند وقت یکبار برگزار می‌شود قطعا با قلیان‌های رنگارنگ همراه است و کمتر کسی است که در این مراسم حضور یابد و دود قلیان را بلند نکند.
شاید برایتان عجیب باشد، اما در همین لیگ برتر فوتبال ایران مربیانی هستند که ساعتی چند نخ سیگار دود می‌کنند! سرمربی‌ای در لیگ برتر امسال مشاهده شده که دقیقه 40 بازی از شدت ناراحتی نیمکت را ترک کرده و در گوشه‌ای از ورزشگاه سیگارش را روشن کرده تا بین دو نیمه بتواند با آرامش بیشتری با بازیکنان خود صحبت کند. در تمرین برخی تیم‌های لیگ برتری هم هستند سرمربیانی که ابایی از پُک‌زدن به سیگارهای خارجی و گران‌قیمت جلوی چشم بازیکنان ندارند و دود سیگار خود را در محل تمرین به افراد غیرسیگاری هم تحمیل می‌کنند.
این روزها تاسیس سفره‌خانه در ایران به شغلی پردرآمد تبدیل شده است. با توجه به افزایش بی‌سابقه قلیان‌کشیدن نزد جوانان و تبدیل شدن آن به تفریحی روزمره، قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌ها همه روزه میزبان افراد مختلف هستند. در این شرایط برخی فوتبالیست‌ها، سرمربیان و مربیان هم در سال‌های اخیر به فکر تاسیس سفره‌خانه سنتی افتاده‌اند.
تعداد کثیری از فوتبالیست‌ها، مربیان و اعضای اجرایی تیم‌های فوتبال در تهران و سایر شهرستان‌ها سفره‌خانه سنتی دارند که گاهی به پاتوقی برای خود و دوستان‌شان تبدیل می‌شود. در همین لیگ برتر کم نداریم سرمربیانی که بیشتر اوقات خود را در رستوران سنتی‌شان می‌گذرانند و به صرف قلیان و شام با دوستان خود دیدار می‌کنند و وقت می‌گذرانند.
چند سال قبل، یکی از سرمربیان سرشناس فوتبال که اکنون مدتی است از نیمکت‌های مربیگری دور شده و از قضا قلیان‌کشیدن جزو تفریحات روزمره‌اش بود، فردی را به استخدام خود درآورده بود تا مسئولیت چاق‌کردن قلیان شخصی‌اش را برعهده بگیرد. آن شخص راننده سرمربی معروف بود و وقتی آقای سلبریتی در منزل حضور داشت، برایش قلیان چاق میکرد و حریف بازی دو نفره او میشد. چند سال پیش این مساله حسابی سر و صدا کرد، اما بعید نیست همین حالا هم در لیگ برتر یا دسته‌های پایین‌تر فوتبال چنین سرمربیانی وجود داشته باشند.
اگرچه فوتبالیست‌ها به‌دلیل محبوبیت این رشته، نسبت به سایر ورزشکاران بیشتر در چشم هستند و مورد توجه قرار می‌گیرند، اما در ورزش‌های دیگر هم مصرف سیگار و قلیان حتی رواج بیشتری نسبت به فوتبال دارد. در ورزش‌هایی مثل والیبال، بسکتبال و … که تحرک افراد کمتر است، حتی در بین ورزشکاران رده سنی نوجوانان و جوانان هم شاهد استعمال سیگار و قلیان هستیم. در اردوهای بلندمدت این تیم‌ها اگر به بخش‌های خلوت هتل‌ها سر بزنید ورزشکارانی را می‌بینید که در گوشه‌ای مشغول پُک‌زدن به قلیان هستند یا در سفره‌خانه قلیان می‌کشند. داخل اتاق بسیاری از مربیان آنها نیز در اردوها با زیرسیگاری‌های بدبو مواجه می‌شوید؛ موضوعی که بعضی اوقات صدای دست‌اندرکاران هتل‌ها را نیز درمی‌آورد!
در بسیاری از تیم‌ها شاهدیم که مربیان درباره زندگی حرفه‌ای با شاگردان خود گفت‌وگو می‌کنند، اما اینجا سوالی پیش می‌آید که آیا مربی‌ای که خودش قلیان می‌کشد یا سیگاری است، می‌تواند به شاگردش درباره زندگی توصیه‌ای داشته باشد؟ بی‌شک چنین بازیکنانی از مربی خود که الگوست، به صورت معکوس حساب می‌برند و همین امر مشکلات زیادی پدید می‌آورد.
یکی از راهکارهای مبارزه با مصرف دخانیات تدابیر پزشکی است که در این‌باره به کار گرفته می‌شود. چند سالی است همه ورزشکاران حرفه‌ای و اعضای کادر فنی و اجرایی به خصوص فوتبالی‌ها، موظفند قبل از شروع تورنمنت‌ها به مرکز پزشکی ایفمارک بروند و علاوه بر انجام تست‌های سلامت جسمانی، تست اعتیاد هم بدهند. سازمان لیگ فوتبال چند سالی است که صدور کارت مربیان و مدیران تیم‌ها را برای نشستن روی نیمکت منوط به حضور آنها در ایفمارک و تایید سلامت جسمانی‌شان کرده است. اگرچه تست اعتیاد از مربیان انجام می‌شود، اما شامل نیکوتین نمی‌شود و عملا مربیان سیگاری یا قلیانی منعی برای کار کردن در فوتبال ندارند.
گاهی اوقات نامنظم بودن ضربان قلب مربیان در تست ایفمارک مشخص می‌شود و آنها باید پیش پزشکان متخصص بروند، اما درباره تست نیکوتین اقدامی انجام نشده است. البته چندی قبل زهره هراتیان، رئیس مرکز پزشکی ایفمارک، قصد داشت اجرای تست نیکوتین را در دستور کار قرار بدهد، اما برخی ملاحظات سبب شد چنین کاری عملی نشود. از آنجایی که راه فرار از این تست وجود داشت و ممکن است تعداد کثیری از اعضای کادر فنی و اجرایی تیم‌ها دخانیات مصرف کنند، اجرای این تست در ایفمارک قبل از شروع تورنمنت‌ها می‌توانست اتفاقی عجیب و غریب را رقم بزند و همین امر سبب شد تا مسئولان به انجام تست اعتیاد بسنده کنند.
