میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر داروی ایوهگزول
ماده حاجب پرتونگاری در پرتونگاری با استفاده از پرتو ایکس به کار می رود. ید و باریم از رایج‌ترین مواد حاجب پرتونگاری می‌باشند. انواع گوناگونی از ماده حاجب یددار وجود دارد که تفاوت آنها در میزان اسمولاریته، چسبناکی و درصد ید خالص می‌باشد. استفاده از دیمر (شیمی)های غیر یونی به دلیل اسمولاریته و سمیت کمترشان بیشتر مورد ترجیح است اما هزینه ی استفاده از آنها نیز به مراتب بیشتر است.
میزان مصرف داروی ایوهگزول
گزارش شده که خون در تماس با سرنگ‌های حاوی ایوهگزول منعقد شده است. بنابراین، این امکان وجود دارد که حوادث ترومبوآمبولیک منجر به انفارکتوس میوکارد و سکته مغزی که طی روش‌های آنژیوگرافیک گزارش گردیده‌اند، ناشی از انعقاد خون در اثر تماس با ماده حاجب در خارج از بدن باشد. با انجام آزمون در کوتاه ترین مدت ممکن، استفاده از سرنگ‌های پلاستیکی به جای شیشه‌ای، و شستن کاتترها با محلول نمکی حاوی هپارین احتمال بروز انعقاد خون به حداقل می‌رسد. طی و بلافاصله بعد از تجویز ایوهگزول برای آنژیوگرافی سر و گردن به طریقه digital subtraction، بیمار باید بی حرکت مانده و از بلعیدن خودداری کند. در غیر این صورت شریانها به سختی نمایان می‌شوند.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده ممکن است نسبت به اثرات سمی مواد حاجب حساس تر باشند و تحمل آنها نسبت به تغییرات خونی ناشی از محلول‌های دارای غلظت زیاد این مواد کمتر باشد. در بیماران سالخورده، بخصوص بیماران مبتلا به پر ادراری، اولیگوری، دیابت با سابقه دهیدراسیون، ممکن است دهیدراسیون تشدید شود، زیرا ایوهگزول یک مدر اسموتیک است. تامین کافی آب بدن قبل از مصرف ایوهگزول توصیه می‌شود.
مصرف در کودکان: کودکان بخصوص کودکان مبتلا به آسم، آلرژی، نارسایی احتقانی قلب، یا آنهایی که کراتینین سرم بیشتر از mg/dl 1.5 دارند و یا کودکان کوچکتر از 12 ماه بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی این دارو هستند. همچنین، در شیر خواران و کودکان کم سن، بخصوص کودکان مبتلا به پرادراری، اولیگوری، دیابت یا سابقه دهیدراسیون ممکن است. دهیدراسیون تشدید شود، زیرا ایوهگزول یک مدر اسموتیک است. تامین کافی آب بدن قبل از تزریق وریدی ایوهگزول توصیه می‌شود.
مکانیزم اثر داروی ایوهگزول
ترکیبات ارگانیک ید دار در هنگام عبور از نقاط مختلف بدن، اشعه X را به خود جذب می کنند. در نتیجه بافت های حاوی ید بدن را، در مقایسه با بافت هایی که حاوی ید نیستند مشخص می کند و تمایز می دهد. درجه شفافیت توسط این ترکیبات به طور مستقیم با مقدار کل (غلظت و حجم) ماده حاجب ید دار در مسیر اشعه ایکس متناسب است. پس ازتزریق داخل وریدی، آیوهگزول باعث مات شدن عروقی که در مسیر جریان هستند می شود، و تا زمانی که همودیلیشن قابل توجهی (رقیق شدن دارو در خون) رخ ندهد، سبب به تصویر کشیدن ساختارهای داخلی می شود.
اثر فارماکوکینتیک داروی ایوهگزول
جذب: درهر محیطی مثل رحم یا حفره صفاقی که پخش شود در عرض 60 دقیقه جذب خون می‌شود. در صورتی که تا بیش از 24 ساعت لوله ها مسدود و متسع باشند ممکن است جذب نشود. طول اثر آن در تجویز داخل لوله نخاعی 30 دقیقه و پس از تجویز داخل وریدی 60 دقیقه است.
اتصال به پروتئین: حداقل
دفع: ادراری (90-80٪)
سخن آخر
در افراد دارای حساسیت به پنی سیلین یا سابقه آلرژی و بیماری آسم یا نارسائی کلیوی، این دارو باید با احتیاط مصرف شود.
دو ساعت قبل از آزمایش بیمار باید از خوردن خودداری کند، فقط می‌توان در صورت لزوم از مایعات استفاده کرد.
پس از مصرف این دارو احتمال بروز تداخل در آزمایش تیروئید وجود دارد.