مزایای فوق العاده و باورنکردنی بازی پازل برای کودکان

پازل چیست؟

پازل نوعی بازی است که طی آن باید قطعاتی را صورت منطقی در کنار هم قرار دهیم تا نمایی کامل از یک شکل یا اطلاعات به دست بیاید. این کار نیاز به نبوغ و دانش دارد و این مهارت ها را در فردی که در حال انجام آن است به چالش می کشد.

تصویر پازل ها می تواند هر چیزی باشد. عکس مناظر، پرتره، تابلوهای نقاشی، ساختمان ها، ماشین ها و تصاویر شاد کودکانه که گاهی برگرفته از شخصیت های کارتونی است. پازل های کودکان معمولا شامل تصاویر شادی است که بچه ها را ترغیب می کند آنها را بسازند.

در خرید پازل ها باید به سن و سطح درک و فهم کودک و تناسب پازل با آن توجه داشت. پازل نباید آن قدر سخت باشد که کودک از حل آن ناتوان شود و احساس شکست و نومیدی کند. به تعبیری، پازل باید کودک را به مبارزطلبی و تفکر و تأمل وا دارد تا کودک از توانایی های ذهنی و روانی خویش برای حل مسئله استفاده کند. ولی این مبارزه طلبی و زورآزمایی فکری و روانی نباید خیلی ادامه یابد، وگرنه کودک احساس شکست و حقارت می کند و اعتماد به نفس او کاهش می یابد. باید مراقبت نمود تا شکست های کودک در بازی با انواع اسباب بازی ها از سه یا چهار بار بیشتر نشود، زیرا برای رشد شخصیت و سلامت روانی کودک زیان آور است. همچنبن پازل نباید آن قدر ساده و آسان باشد که کودک علاقه اش را از دست بدهد و احساس خستگی کند، بلکه باید کودک را به مبارزه بطلبد و کودک پس از مقداری تلاش و کوشش فکری، بتواند بر آن پیروز شود تا برایش جذاب و شیرین باشد. درجه سختی و آسانی پازل به اندازه پازل یا موضوع آن بستگی دارد که ریز یا درشت و تعداد آن کم و یا زیاد باشد.

معمولا پازل کودکان از ۳ تا ۳۶ قطعه طراحی می شود. هر اندازه موضوع پازل پیچیده تر باشد، و تصاویر بکار رفته در آن ریزتر و متراکم تر باشد، پازل سخت تر است.

اهمیت بازی پازل در این است که برای تهیه پازل، متناسب با سن کودک از پازل های ساده تر شروع کنیم و گام به گام او را با پازل های سخت تر و پیچیده تر آشنا کنیم. در اینصورت از نتایج و بازخورد مثبتی در بازی بهره مند شده و انگیزه اش برای بازی بیشتر شود.

انواع پازل برای کودکان

پازل ها بسته به این که برای چه سنی تهیه می شوند، انواع مختلفی دارند. توجه داشته باشید که تناسب وسیله بازی با سن و روحیات کودک بسیار مهم است و عدم توجه به این تناسب یکی از 3 دلیل بازی نکردن کودک با اسباب بازی به شمار می آید. یک راه معمول برای تشخیص درجه ی دشواری و آسانی پازل، تعداد تکه های آن است. پازل چهارتکه آسان ترین نوع است و برای سنین پایین و کودکانی که برای اولین بار قرار است با پازل کار کنند، طراحی می شود.

پازل ها را از چند نظر می توان دسته بندی کرد:

• از لحاظ ژانر: اینکه مضمون پازل چه چیزی باشد، ژانر آن را می سازد. پازل ها ممکن نمایی از اعداد یا حروف الفبا باشند، نمایی از نقشه های جغرافیایی باشند، یا واژه ها و روابط را به تصویر بکشند و اکثر اوقات هم تصاویر را نمایش بدهند.
• از لحاظ اندازه: پازل ها در یک اندازه ثابت ساخته نمی شوند. آنها را می توان در اندازه های متفاوتی پیدا کرد.
• از لحاظ تعداد قطعات: پازل ها تعداد قطعات متفاوتی دارند. دو تکه الی 1000 تکه و گاهی هم بیشتر.
• از لحاظ شکل: ممکن است پازل دو بعدی باشد یا سه بعدی و گاهی هم به صورت مکانیکی طراحی شود.
• از لحاظ جنس: پازل ها در جنس های مختلفی ساخته می شوند. چوبی، پازل فومی و مقوایی. نوع مقوایی پازل ها طرفداران بیشتری دارد. چرا که سریع تر ساخته می شود، هزینه ساخت آنها هم کمتر است و با قیمت کمتری به دست مشتری می رسند.

فواید بازی پازل برای کودکان

اهمیت بازی پازل برای کودکان در تأثیر عمیق و گسترده ای است که بر هوش و توانایی های ذهنی و روانی کودک می گذارد. البته این تأثیر محدودیت سنی ندارد و در هر فردی (اگر پازل متناسب با سن او باشد)، کم وبیش همین اثرات را خواهد داشت اما موضوع صحبت ما دراینجا کودکان هستند.

تاثیر پازل بر تقویت حافظه کودکان

کودک پیش از به هم ریختن و چیدن مجدد پازل، تصویر آن را در ذهن دارد. معمولا عکس پازل به عنوان راهنما در اختیار کودک قرار می گیرد اما معمولا کودکان پس ازچندبار چیدن، تصویر را به ذهن می سپارند و این یعنی تقویت حافظه ی تصویری. تقویت حافظه ی تصویری در ابعاد گوناگون زندگی کودک مهم و تاثیرگذار است.

افزایش قدرت حل مسئله

یکی از دلایل اهمیت بازی پازل برای کودکان این است که آنان را با چیزی روبه رو می کند که باید آن را نظم دهند و مسئله ی درهم ریختگی را در آن حل کنند. شاید به نظر ما ساده بیاید اما برای کودک چالش بزرگ و تأثیرگذاری است. با انجام این کار قدرت حل مسئله در کودک افزایش می یابد که در تمام طول زندگی به آن نیاز دارد.

تقویت قوه ی تشخیص دیداری با انجام بازی پازل

اگر با روانشناسی اسباب بازی آشنا باشید، می دانید دقتی که کودک در چیدن پازل برای تشخیص و تمایز (خصوصا در رنگ های نزدیک به هم) نیاز دارد، در مورد هیج اسباب بازی دیگری مطرح نیست.

همچنین کودک باید علاوه بر رنگ، به اندازه ها هم توجه کند و شکل قطعات را جور کند و این از نکات اهمیت بازی پازل برای کودکان است.

یادگیری و درک مفاهیم هندسی

از فواید بازی پازل برای کودک این است که هوش فضایی و هندسی او تقویت می شود. بسته به نوع پازل و جورچین کودک با مفاهیم سطح و حجم آشنا می شود و به اندازه گیری ذهنی آن ها می پردازد.

نقش بازی پازل بر افزایش اعتمادبه نفس و صبر

طی مراحل چیدن پازل تا رسیدن به شکل نهایی که هدف است، صبر را در کودک تقویت می کند.

برخلاف بسیاری دیگر از اسباب بازی ها که در شکل نهایی و کامل خود هستند و درواقع لقمه های آماده تلقی می شوند، پازل یک مجموعه ی درهم ریخته و یک شکل ناقص پیش روی کودک است که باید خودش آن را سروسامان بدهد. موفقیت در این فرایند، سبب افزایش اعتمادبه نفس کودک می شود که از دیگر موارد بی نظیر اهمیت بازی پازل برای کودکان است.

توجه، تمرکز و تخیل

دقتی که پازل برای جورکردن اشکال و رنگ ها می طبلد، توجه و تمرکز را در کودک تقویت می کند. همچنین به این دلیل که کودک باید دائما تصویر ساخته نشده ای را در ذهن خود مجسم کند و بعد وارد مرحله ی ساختن آن شود، تخیل در او افزایش می یابد. تقویت این سه مورد در روند یادگیری و آموزش کودک بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

تاثیر پازل بر خلاقیت

کودک ممکن است برای زودتر به نتیجه رسیدن، با ابتکاراتی پازل را برای خود آسان کند؛ مثلا تکه های مربوط به قاب پازل را در ابتدا بچیند، رنگ ها و اشکال مشابه را کنارهم بگذارد تا راحت تر آن ها را پیدا کند و خلاصه راهکارهایی این چنینی در پیش گیرد که همگی حاصل خلاقیت او هستند.

تحریک حس کنجکاوی و هیجان

پازل یک معمای واقعی است که برای رسیدن به پاسخ آن، کودک باید مراحلی را گام به گام طی کند. این کنجکاوی های ساده ی کودک، درحقیقت مسیر را برای کاوشگری های بزرگتر او آماده می کند.

ضمنا گمان نکنید که پازل بازی کودک به دلیل ظاهر آرام و بی سروصدایی که دارد، حوصله ی کودک را سرمی برد یا بی هیجان است. مواردی که برشمردیم تنها بخشی از فعل و انفعالاتی است که هنگام چیدن پازل در وجود کودکتان رخ می دهد و شما از آن بی خبرید.

به کار گیری همزمان دونیمکره مغز

برای درست کردن جورچین ها مغز انسان ناگزیر است هم به جزء بیندیشد و هم به کل. برای این کار هم نیاز به منطق هست و هم به خلاقیت. از آنجا که مناطق مختلفی از مغز در فعالیت های منطقی و خلاقانه درگیر می شوند، بهترین نتیجه از عملکرد همزمان این دو ناحیه به دست می آید. پژوهش ها نشان می دهند که علومی همچون ریاضیات در افرادی که دو نیمکره مغز را یک جا به کار می گیرند، بهتر آموخته می شوند.

ترشح دوپامین با انجام بازی پازل

مغز ما انواع مختلفی از پیام رسان های عصبی را تولید می کند که به نواحی مختلف مغز کمک می کنند با هم و با بقیه نواحی سیستم عصبی بدن ارتباط برقرار کنند. جورچین ها و پازل ها در ترشح دوپامین موثر هستند. در طول مراحل مختلف ساخت جورچین، کودک با موفقیت های کوچک و بزرگ در زمینه حل مسائل روبه رو می شود و این موفقیت ها باعث ترشح دوپامین می شوند که در ایجاد حس و حال روحی خوب و مثبت موثر است.

ایجاد هماهنگی بین چشم ها و دست ها

یکی از فواید پازل برای کودکان ایجاد هماهنگی بین چشم ها و دست هاست که در سایر ابعاد زندگی هم موجب چابکی او خواهد شد. زمانی که کودک سعی می کند تا با چشم هایش قطعات را به خوبی ببیند و با دست هایش جای آن را در کنار سایر قطعات درست کند، این هماهنگی بیشتر خواهد شد.

پازل باعث یادگیری و فهم مفاهیم خواهد شد.

وابسته به اینکه پازل چه ژانری دارد قدرت فهم مفاهیم مختلف را برای کودکان بیشتر می کند. زمانی که کودک در حال حل یک پازل هندسی است، دارد مفاهیم هندسی را یاد می گیرد، زمانی که در حال حل یک پازل عدد است، آنها را فرامی گیرد.

زمانی که در حال حل کردن پازلی با نمای یک اتومبیل است، جای قرارگیری اجزای آن را فرامی گیرد و وقتی که دارد یک پازل ساختمانی را حل می کند، نحوه ی قرار گرفتن اجزای مختلف ساختمان به روی یکدیگر را تشخیص خواهد داد. پازل ها نقش بسیار موثری در یادگیری کودک دارند.

مغز را تحریک می کند.

همانطور که می دانید، اگر از مغزمان استفاده زیادی نکنیم، سلول هایش را از دست می دهد. در دوران کودکی و جوانی که همیشه در حال یادگیری چیزهای جدید و تجربه کردن هستیم، سلول های مغز ما حفظ می شوند.

هر چه سن بالا می رود، چالش های فکری و ذهنی ما کمتر می شوند. روزها می گذرد بدون اینکه نیاز داشته باشیم چیز جدیدی بیاموزیم و برای حل مسئله یا مشکلی به مغزمان فشار بیاوریم. دیگر سلول جدیدی در مغز تولید نمی شود و سلول های قدیمی هم کم کم بقای خود را از دست می دهند. آلزایمر در پی همین اتفاقات است که رخ می دهد. تنها با یک کار است که می توان جلوی کم شدن سلول های مغز را گرفت و آن هم انجام فعالیت های ذهنی و فکری است. این فعالیت ها که یکی از آنها حل پازل است باعث تحریک مغز می شوند. شاید بگویید چه ربطی به کودکان دارد و نقش پازل در هوش کودک و فعالیت های ذهنی او چیست؟

شاید کودکان کمتر در معرض آسیب های ناشی از مرگ سلول های مغز هستند ولی پازل به عنوان یک محرک ذهنی، باعث تولید سلول های جدید مغزی خواهد شد.

انجام بازی پازل نوعی مدیتیشن مغزی است.

خوشبختانه پازل چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان نوعی مدیتیشن محسوب می شود. هنگام انجام آن، به قدری تمرکز و توجه نیاز داریم که فکر ما از همه چیز به جز چگونگی حل کردن آن خالی می شود.

برای کودکانی که در معرض استرس و اضطراب هستند، از پازل می توان به عنوان یک تمرین فوق العاده برای کاهش تنش و استرس آن ها استفاده کرد.

14 بازی بی نظیر برای تقویت حافظه دیداری کودکان