لوله فالوپ Fallopian tube یا لوله رحم یکی از دو لوله ای است که تخمک را از تخمدان به رحم منتقل می کند. جداره ی داخلی سلول های لوله های فالوپ دارای پرز های ریز مژه مانندی به نام سیلیا است. وجود سیلیا برای حرکت تخمک از طریق لوله ی فالوپ به رحم ضروری است. اگر بافت سیلیا به دلیل عفونت آسیب ببیند، تخمک نمی تواند به تنهایی رو به جلو حرکت کند و در لوله باقی می ماند. عفونت همچنین می تواند با ایجاد بافت های آسیب دیده، باعث انسداد جزئی یا کامل لوله ی فالوپ شود، که خود مانع از رسیدن تخمک به رحم می شود.
هر فرآیندی مانند عفونت، آندومتریوز (endometriosis)، تومور یا بافت آسیب دیده در لگن یا چسبندگی لگنی باعث آسیب به لوله ی فالوپ شده و قطر آن را کاهش می دهد. در نتیجه احتمال بارداری خارج از رحمی افزایش پیدا می کند. بارداری خارج از رحمی، نوعی بارداری است که در لوله ی فالوپ یا دیگر مناطق غیر عادی خارج از رحم شکل می گیرد.
نقش ماده مخاطی در بارداری و زایماننام لوله های فالوپ، برگرفته از گابریل فالوپیو (یا فالوپیا) پزشک و جراح ایتالیایی قرن 16 است که متخصص آناتومی، فیزیولوژی و فارماکولوژی بود. وی یکی از نخستین متخصصان سفلیس و یکی از جراحان بزرگ آن دوران بود. در میان آثار مختلف فالوپیو، تنها یکی از آنها به نام "نظری بر آناتومی" در زمان حیات وی منتشر شد.
آناتومی لوله فالوپ
لوله های فالوپ، لوله های ماهیچه ای هستند که در ناحیه پایین لگن در کنار دستگاه تناسلی زنان قرار گرفته اند. این دو لوله در هر دو طرف بدن وجود دارند که از رحم تا تخمدان را در بر می گیرد و حالتی J مانند دارد. مهم ترین کاربرد لوله فالوپ، انتقال تخمک از تخمدان به رحم می باشد. به همین دلیل نقش مهمی را در باروی زنان دارند. انتهای باز لوله فالوپ در نزدیکی تخمدان است اما مستقیم به آن وصل نشده است. حاشیه انتهایی، تخمک ها را به داخل لوله فالوپ می کشاند. در یک فرد بالغ لوله فالوپ حدود 10 تا 12 سانتی متر است ولی این اندازه ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
عملکرد لوله فالوپ
شاید برای بسیاری از شما این سوال وجود داشته باشد که اصلا چرا باید لوله های فالوپ وجود داشته باشند؟ و یا اصلا چرا تخمک موقع آزاد شدن مستقیماً وارد رحم نمی شود؟
در پاسخ به این سوال باید نگاهی به عملکرد بدن در همه سیستم ها داشته باشیم. عملکرد بدن در سیستم های مختلف حال چه متابولیسمی باشد و چه فیزیولوژی، هیچگاه به صورت تغییر ناگهانی نیست. بدن انسان تغییر شرایط و یا تغییر عملکرد در هر فعالیتی را با تغییرات آهسته و آرام انجام می دهد، چرا که به عنوان یک سیستم برنامه ریزی شده دقیق، وجود تغییرات ناگهانی را نشانه از دست دادن انرژی و در نتیجه کاهش بهره وری می داند. پس به این ترتیب زمانی که سلول تخم در داخل تخمدان رشد و نمو پیدا می کند باید در ابتدا وارد جایگاهی شود که زیاد با شرایط قبلی که تخمدان بوده متفاوت نیست و این موضوع سبب می شود تا انرژی و ثبات خود را حفظ کند. همچنین یکی از دلایل عمده دیگر این است که شرایط رحمی زیاد برای عمل لقاح مناسب نبوده و پروسه ی لقاح در داخل لوله ی فالوپ انجام می شود.
نقش هورمون پروژسترون در بارداریناباروری و مشکلات لوله های فالوپ
ناباروری ممکن است به دلیل مشکلات لوله فالوپ باشد که به دلایل مختلف رخ می دهد. از عفونت گرفته تا مشکلات ساختاری و اتساع لوله فالوپ. از شایع ترین عفونت ها کلامیدیا است که روی لوله فالوپ تاثیر می گذارد. عفونت کلامیدیا یک نوع بیماری مقاربتی است. عفونت ها و بیمای های مقاربتی ممکن است عواقب زیادی برای زوجین یا حتی بارداری خانم ها داشته باشد.
اتساع لوله های فالوپ (یکی یا هر دو لوله فالوپ) یکی از شایع ترین مشکلات مربوط به لوله های رحمی است که معمولا با عکس رنگی رحم تشخیص داده می شود. در بسیاری مواقع، ماده حاحب که در عکس رنگی رحم وارد لوله فالوپ می شود باعث رفع گرفتی لوله رحمی می شود.
بارداری خارج از رحم بیشتر با لوله فالوپ در ارتباط است و وقتی اتفاق می افتد که در انتقال تخمک لقاح یافته یا همان سلول تخم، تاخیر به وجود بیاید و تخم در جایی غیر از دیواره رحم لانه گزینی کند. این عارضه نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارد چون بدون درمان باعث تخریب لوله رحمی و خونریزی می شود و حتی در مواردی ممکن است کشنده باشد. شاید اسم بارداری خارج از رحم برای هر خانمی که اقدام به باردای می کند، دلهره آور باشد.
سالپنگیت یک بیماری التهابی است که باعث ضخیم شدن لوله فالوپ می شود. دو نوع عفونت سالپنگیت داریم. اولی شامل گره هایی است که در قسمت هایی از لوله فالوپ که دیواره نازک دارد، اتفاق می افتد و حرکت سلول تخم را سخت تر و احتمال بارداری خارج رحمی را زیاد می کند. نوع دوم سالپنگیت غیر گره ای است که به دلیل عفونت به وجود می آید و باعث بیماری التهابی لگن، انسداد لوله فالوپ و زخم آن می شود.
فاصله بین زایمان و بارداری بعد چقدر باید باشد؟پیچ خوردگی یا تورشن لوله های فالوپ وقتی اتفاق می افتد که لوله فالوپ پیچ می خورد این مورد باعث تاثیر روی مقدار جریان خون وارده به آن ناحیه می شود. بدین معنی که خون کافی به این ناحیه نمی رسد. معمولا این اتفاق همراه با تورشن تخمدان اتفاق می افتد.
سرطان لوله فالوپ نادر است اما ممکن است اتفاق بیفتد که معمولا به دلیل دگرگیسی نواحی دیگر مثل سرطان تخمدان، سرطان سرویکس و سرطان رحم می باشد.
انسداد لوله های رحمی
انسداد لوله های رحمی یا لوله های فالوپ مسدود شده، یکی از دلایل احتمالی نازایی در زنان می باشد. این عارضه معمولاً هیچ علائم خاصی ندارد. اصطلاح پزشکی برای لوله فالوپ مسدود شده، انسداد لوله است. اگر لوله رحمی مسدود شود، مسیر عبور اسپرم به تخمک ها و همچنین مسیر بازگشت رحم برای تخمک بارور شده مسدود می شود. دلایل عمده انسداد لوله های رحمی شامل بافت زخم، عفونت و چسبندگی لگن است.
لوله های رحمی لوله های عضلانی هستند که با ساختارهای ظریف مانند مو پوشانده شده اند. این موها در هر دو جهت کار می کنند. نقش آنها کمک به تخمک برای حرکت از تخمدان ها به رحم و کمک به حرکت اسپرم از رحم است. لوله های رحمی نقش مهمی در بارداری دارند زیرا بارورترین تخمک ها در آن قسمت قرار دارند. آسیب دیدگی هر قسمت از لوله های رحم باعث ایجاد زخم می شود.
خطرات و عوارض بیماری سرخچه در بارداریسلامت لوله فالوپ
- آزمایش HSG: یک نوع عکس برداری از لوله فالوپ است که در آن رنگی را به سرویکس تزریق می کنند که این رنگ به طرف رحم و لوله فالوپ حرکت می کند سپس عکس هایی از اندام تناسلی گرفته می شود تا حرکت رنگ در طول لوله را نشان دهد و در صورت انسداد پزشک آن را مشخص کند. در برخی موارد انسداد لوله فالوپ بعد از عکس رنگی رحم باز شده و فرد باردار می شود.
- لاپاراسکوپی: یک نوع جراحی کم تهاجمی( به این معنی که برای این عمل فقط برش کوچکی در ناحیه مورد نظر زده می شود در نتیجه احتمال عفونت زخم بسیار کم بوده و مدت زمان بهبود آن موتاه است.) می باشد. برای بررسی و معاینه اندام های داخلی انجام می شود. پزشک برش کوچکی را در ناحیه شکم انجام می دهد و دوربینی را به داخل بدن می فرستد تا بیرون لوله فالوپ را مشاهده کند و هرگونه انسداد یا تخریب بافت مشخص شود.
- در سالپینوسکوپی وسیله اسکوپ مانندی را وارد لوله فالوپ می کنند تا بتوانند داخل لوله رحم را بررسی و انسداد یا باریک بودن آن را مشخص کنند.
توبکتومی یا بستن لوله های رحمی چیست؟
توبکتومی یا بستن لوله های فالوپ یک عمل بی خطر بوده و از طریق یک جراحی ساده انجام می شود. در این روش لوله های رحم بسته و از انتقال تخمک به رحم جلوگیری و همچنین با جلوگیری از رسیدن اسپرم به لوله رحم مانع لقاح می شوند.
