نحوه محاسبه و تعیین زمان تخمک گذاری

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از تک پزشک، تخمک گذاری را آزاد شدن تخمک یا اووم را گویند. این دوره در انسان به طور متوسط هر ۲۸ روز یکبار تکرار می شود. این چرخه توسط هورمونهای جنسی کنترل می شود.

آشنایی با فرایند تخمک گذاری و علائم آن کمک می کند تا بتوانید با دقت بیشتری زمان تخمک گذاری خود را مشخص کنید و زمان های مناسب برای باروری را تشخیص دهید. نزدیکی در زمان تخمک گذاری شانس باردار شدن را به شدت افزایش می دهد. در این مبحث تشخیص زمان تخمک گذاری، علائم و اهمیت آن بیان شده است.

تشخیص زمان تخمک گذاری

تخمک گذاری اتفاقی است که منجر به شروع عادت ماهانه می شود. مرحلۀ قبل از آزاد شدن تخمک، زمانی است که فولیکول های تخمدانی در حال رشد هستند و مرحلۀ فولیکولی نامیده می شود. چند فولیکول در تخمدان تحت تأثیر هورمون ها شروع به رشد می کنند و معمولاً تنها یک فولیکول به طور کامل رشد می کند. از این فولیکول یک تخمک تولید خواهد شد که در زمان تخمک گذاری آزاد می شود و قدرت باروری دارد. مرحلۀ پس از آزاد شدن تخمک یا تخمک گذاری نیز مرحلۀ لوتئال (Luteal phase) نامیده می شود. تخمک آزادشده در این مرحله وارد لولۀ رحم می شود و از آنجا به سمت رحم حرکت می کند. بعد از آزادسازی تخمک، فولیکولی که تخمک را ایجاد کرده است تبدیل به جسم زرد می شود و شروع به تولید هورمون می کند. این هورمون باعث ضخیم شدن دیوارۀ رحم می شود. طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک گذاری، تخمک شروع به تجزیه شدن می کند و دیگر قادر به بارور شدن نخواهد بود. در صورت بارور نشدن تخمک، بعد از حدود ۱۴ روز، دیوارۀ رحم نیز شروع به ریختن می کند که شروع عادت ماهانه خواهد بود.

تعیین زمان تخمک گذاری

مدت مرحلۀ فولیکولی در هر زن ممکن است متغیر باشد اما مدت زمان فاز لوتئال که زمان پس از آزاد شدن تخمک تا شروع عادت ماهانه است، معمولاً از دوره ای تا دورۀ دیگر برای هر فرد ثابت است و به شکل معمول از ۱۲ تا ۱۶ روز و به طور متوسط ​​حدود ۱۴ روز طول می کشد. نامنظم بودن دوره های عادت ماهانۀ یک زن، معمولاً به این دلیل است که مرحلۀ فولیکولی که همان مرحلۀ تشکیل تخمک است بیشتر طول کشیده یا تخمک آزاد نشده است. طول مدت یک دورۀ عادت ماهانه ممکن است بین ۲۱ تا ۳۵ روز باشد. برخی خانم ها حتی دوره هایی را مشاهده می کنند که کوتاه تر یا طولانی تر از این زمان است، بنابراین ممکن است تخمک گذاری خیلی زودتر یا دیرتر از یک زمان مشخص اتفاق بیفتد.

با این حال در صورت وجود یک دورۀ منظم، بسته به طول دورۀ لوئتال، معمولاً تخمک گذاری ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع دورۀ بعد اتفاق می افتد. به عنوان مثال تخمک گذاری در مورد خانمی که مرحلۀ لوتئال او ۱۲ روز است و دورۀ عادت ماهانۀ او ۳۵ روزه است، در روز ۲۳ بعد از شروع عادت ماهانه اتفاق می افتد. برای خانمی که زمان لوئتال او ۱۴ روز و دورۀ او ۲۸ روزه است، تخمک گذاری در روز ۱۴ بعد از شروع عادت ماهانه اتفاق خواهد افتاد.

علائم شروع تخمک گذاری

تنوع طول مدت فولیکولی، لوئتال و دورۀ عادت ماهانه در میان خانم ها باعث می شود که امکان استفاده از یک فرمول ریاضی ساده جهت تعیین زمان تخمک گذاری برای همۀ افراد به شکل یکسان وجود نداشته باشد. با این حال، هر زنی می تواند با دانستن علائم تخمک گذاری و تحت نظر گرفتن زمان شروع و طول دورۀ عادت ماهانه، زمان تخمک گذاری خود را به طور تقریبی تشخیص دهد.

رشد فولیکول ها و آزاد شدن تخمک در اثر ترشح هورمون های متعدد کنترل می شود. ترشح این هورمون ها می تواند در بدن زن علائمی ایجاد کند که فرد با توجه به آنها می تواند زمان حدودی تخمک گذاری یا پایان آن را تشخیص دهد. برخی از علائم معمول شروع تخمک گذاری در زیر آمده است:

ترشحات واژن: سطح استروژن بالا که نشان دهندۀ نزدیک شدن به زمان آزادسازی تخمک و تخمک گذاری است، منجر به افزایش ترشحات چسبناک سفید رنگی از واژن می شود که شبیه به سفیدۀ تخم مرغ خام است. همچنین بر اثر ترشح این هورمون دهانۀ رحم بالا می رود، نرم و باز می شود. کیت های تخمک گذاری خانگی نیز با اندازه گیری مقدار هورمون های استروژن و هورمون لوتئینه کننده یا LH در ادرار، زمان تخمک گذاری را تشخیص می دهد. زنان می توانند با بررسی ترشحات واژن در محدودۀ زمانی نزدیک به تخمک گذاری متوجه زمان تقریبی تخمک گذاری شوند.

تغییرات دمای پایۀ بدن: بعد از پایان تخمک گذاری، هورمون پروژسترون ترشح شده باعث افزایش دمای پایۀ بدن می شود. اگرچه افزایش دمای پایۀ بدن نشان دهندۀ پایان تخمک گذاری است، اما با ثبت کردن دمای پایۀ بدن در یک یا چند دوره از عادت ماهانه می توانید زمان تخمک گذاری را در دوره های بعدی با دقت بیشتری حدس بزنید.

​​​​​​​اهمیت زمان تخمک گذاری

طول عمر تخمک پس از تخمک گذاری بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است و بعد از آن تخمک تجزیه می شود و بارور نخواهد شد. لقاح باید در مدت زمان ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک گذاری اتفاق بیفتد، به همین دلیل برای افزایش شانس باروری در هر دوره از تخمک گذاری لازم است هنگام تخمک گذاری، اسپرم ها در آن محل حضور داشته باشند تا بتوانند تخمک را بارور کنند. به همین دلیل، دانستن این موضوع که آیا تخمک گذاری انجام شده است و دقیقاً در چه زمانی انجام می شود، به زن و مرد کمک می کند که برای باردار شدن در زمان های درست نزدیکی جنسی داشته باشند. توجه به علائم تخمک گذاری و ثبت دمای پایۀ بدن، ترشحات و زمان شروع عادت ماهانه و طول دورۀ آن به زن کمک می کند که مدت زمان مرحلۀ لوتئال خود را تعیین کند. دانستن طول مرحلۀ لوتئال که دورۀ پس از آزاد شدن تخمک تا شروع عادت ماهانه است، به او کمک می کند که بداند چه موقعی باید منتظر شروع عادت ماهانۀ خود باشد و زمان های باروری خود را که شانس باردار شدن در آن زمان بالاست، به دقت بشناسد. همچنین او می تواند به درستی بداند که چه زمانی باید منتظر پاسخ مثبت تست بارداری باشد.