کودکان مدام در حال جنب و جوش و بازی هستند، بنابراین آسیب دیدن آنها طبیعی است که با رعایت و مراقبت بیشتر می توان از آسیب جلوگیری و یا به بهبود آنها کمک کرد اما گاهی این آسیب ها به حدی است که موجب شکستگی یا ترک استخوان می شود و باید دست یا پای کودک را گچ گرفت. به همین منظور در این بخش به نکاتی برای مراقبت از کودک می پردازیم.
چه زمانی کودک به گچ گرفتگی نیاز دارد؟
کودک ممکن است به دلایل مختلف مانند شکستگی استخوان یا کمک به رشد استخوان ها و بافت های اطراف آن پس از جراحی به منظور بهبود، به گرفتن گچ نیاز داشته باشد. گچ گرفتن باعث می شود استخوان های شکسته در جای خود قرار بگیرند. دوره نقاهت معمولاً به سن کودک و نوع شکستگی بستگی دارد و از 4 هفته تا 10 هفته طول می کشد.اگر کودک دچار شکستگی جزئی شده باشد، می توان از آتل استفاده کرد که نه تنها قابل تنظیم است بلکه دو طرف استخوان شکسته را می پوشاند. اما در مورد شکستگی های اساسی، کل قسمت آسیب دیده با گچ پوشانده می شود.
آیا تمام استخوان های شکسته به گچ گرفتن نیاز دارند؟
نه. بعضی از شکستگیها مانند دنده یا گردن گچ گرفته نمی شوند. حتی دررفتگی های استخوان (که در آن قطعات هر دو طرف استخوان شکسته خارج از جای خود هستند) با آتل مخصوص یا تسمه مخصوص که کودک مانند یک جلیقه آن را می پوشد، به خوبی بهبود می یابند. مراقب کودک برخی از شکستگی های انگشت و دررفتگی هایشان که مفصل یا بخش قابل رشد استخوان کودک را شامل نمی شوند (به نام صفحه رشد) ممکن است به خوبی با آتل مخصوص یا کنار هم چسباندن (کنار هم قرادادن و چسباندن انگشت آسیب دیده به انگشت بدون تاثیر و سالم مجاور) بهبود یابند.
برخی از شکستگی های استخوان های بلندتر مانند استخوان ران ، سخت است که در یک گچ ، مستقیم نگه داشته شوند. اگر چه پزشکان، بسیاری از این نوع شکستگی ها را در گذشته در کشش (به طریقی با دقت استخوان ها به طور مستقیم کشیده می شدند) قرار می دادند، امروزه اغلب جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.
رایج ترین انواع شکستگی استخوان کودکان
هر گونه تغییر شکل استخوان به دنبال ضربه، شکستگی استخوان نامیده می شود. در واقع چنانچه نیرویی که به استخوان وارد می شود بیشتر از تحمل استخوان باشد و بتواند در استخوان تغییر شکل ایجاد کند، شکستگی نامیده می شود. شایع ترین انواع شکستگی استخوان کودکان عبارتند از:
۱. شکستگی استخوان ساعد دست
شکستگی استخوان ساعد دست کودکان معمولا در اثر زمین خوردن ایجاد می شود. زیرا کودک دستش را حائل بین بدن خود و زمین قرار داده، پس اولین جایی که به زمین برخورد می کند کف دست است. این نیرو های وارده از کف دست به طور غیر مستقیم به ساعد منتقل شده و موجب شکسته شدن یک یا هر دو استخوان ساعد می شود.
درد بسیار شدید، تغییر شکل و زاویه استخوان ساعد دست، لرز، احساس تهوع داشتن و ... از نشانه های اولیه شکستگی استخوان ساعد دست است.
در کودکان اغلب شکستگی ساعد دست با بزرگسالان متفاوت است و استخوان شکسته شده کاملا جدا نشده و فقط جابه جا می شود. زیرا در کودکان پرده بافتی که بر روی استخوان کشیده شده، کلفت بوده و در حین شکستگی به طور کامل پاره نمی شود. متاسفانه در بیشتر اوقات بسته به میزان و شدت شکستگی، به عمل جراحی با بیهوشی کامل برای جا انداختن استخوان شکسته نیاز است.
۲. شکستگی استخوان آرنج
یکی دیگر از شایع ترین انواع شکستگی استخوان کودکان که ۱۰ درصد کل شکستگی ها را شامل می شود، خرد شدن و شکستن استخوان های آرنج است که معمولا به علت زمین خوردن ایجاد می شود.
درد بسیار شدید، تورم در ناحیه آرنج، خونمردگی و عدم حرکت آرنج از نشانه های شکستگی این عضو است و در موارد شدید ممکن است با آسیب به مفصل آرنج و عروق اطراف آن همراه باشد.
شکستگی آرنج یکی از خطرناک ترین انواع شکستگی است، زیرا در صورت درست جا نیفتادن و جوش نخوردن صحیح می تواند باعث محدود شدن حرکت این مفصل شود.
برای درمان این نوع شکستگی، بسته به شدت و محل دقیق شکستگی از درمان غیر جراحی و درمان جراحی استفاده می شود که در عمل جراحی برای ثابت نگه داشتن آرنج معمولا از دو قطعه پین استفاده می کنند. نکته مهم در درمان شکستگی آرنج، بالا نگه داشتن دست بیمار برای چند روز بالاتر از قلب است تا از تورم بیشتر آن پیشگیری شود.
۳. شکستگی استخوان بازو
شکستگی بازو نیز معمولا در اثر زمین خوردن کودک با دست های کشیده یا افتادن از ارتفاع ایجاد می شود. شکستگی بازو معمولا در قسمت پایینی استخوان بازو ایجاد می شود و در صورتی که جابه جایی اتفاق نیفتاده باشد سه هفته آتل بندی و یا گچ گرفته می شود، ولی در صورت جابه جا شدن استخوان ها، نیاز به انجام عمل جراحی برای جا انداختن استخوان هست.
هنگام شکستگی استخوان بازوی کودکان، نکته مهم توجه به حرکت آرنج و مفصل شانه و کتف است تا اطمینان حاصل شود که این اندام ها نیز دچار آسیب نشده باشند. درد شدید، کبودی، تورم و خونمردگی از علائم اولیه شکستگی استخوان بازو است.
۴. شکستگی استخوان ران
یکی دیگر از شایع ترین انواع شکستگی استخوان کودکان شکستگی استخوان ران است که ۴۰ درصد انواع شکستگی ها در کودکان را شامل می شود و بیشتر برای پسربچه ها در اثر پریدن از ارتفاع رخ می دهد. این نوع شکستگی نیز در صورت جابه جا شدن استخوان، نیاز به عمل جراحی و بیهوشی کامل برای جا انداختن استخوان شکسته دارد.
در طول درمان، لازم است در هفته اول برای پیشگیری از تورم بیشتر، محل شکستگی استخوان بالاتر از قبل قرار گیرد. بنابراین مبلی را برای کودک خود در نظر بگیرید و او را به گونه ای بخوابانید که پا بالاتر قرار بگیرد.
همچنین فرزند شما بر اساس شدت و میزان شکستگی، برای مدتی باید برای راه رفتن از دو عصای زیر بغل استفاده کند، ولی پس از گذشت ۱ تا ۳ هفته، معمولا می توانند بدون عصا راه بروند. مطمئنا کودک شما در این دوران بدخلق و عصبی خواهد شد و از شما خواسته های عجیب و غریب دارد. حوصله کنید و تا حد امکان وسایل سرگرمی را برایش فراهم کنید.
۵. شکستگی استخوان ساق و مچ پا
این نوع شکستگی نیز اغلب در اثر دویدن با سرعت، سکندری خوردن و .. به وجود می آید و با درد زیاد و تورم در محل آسیب همراه است. در شکستگی استخوان ساق پا گاهی یک استخوان و گاهی هر دو استخوان ساق پا دچار شکستگی می شوند.
نحوه مراقبت از شکستگی استخوان کودکان
- به او اجازه دهید گچ را تزئین کند. اگر یک چیز جالب در مورد گچ وجود داشته باشد، این است که کودک می تواند آن را به سلیقه خود تزئین کند و روی آنرا بنویسد. یک ماژیک مناسب به او بدهید تا روی گچ چیزی بنویسد یا طرحی بکشد. این کار محبوبیت او را پیش دوستانش افزایش می دهد.
- به لبه های گچ، وازلین یا روغن بادام شیرین بمالید تا باعث حساسیت پوستی کودک نشود، برای این که کودک بتواند حمام کند، دست یا پای گچ گرفته را با یک کیسه ی پلاستیک، یا حتی پلاستیک هایی که روی ظروف غذا می کشند، ببندید. سپس او را در تشت یا وان کوچکی با کمی آب بگذارید و مراقب باشید که لب های گچ خیس نشود. نگذارید کودک برای خاراندن خود چیزی را داخل گچ فرو کند. اگر خارش بیش از حد او را آزرده کرده است، از پزشک بخواهید یک آنتی هیستامین برای کودک تجویز کند تا از شر خارش خلاص شود.
- علائم حاد تورم را نادیده نگیرد. اگر انگشتان دست یا پای شکسته کودک سرد است یا به رنگ آبی کم رنگ درآمده، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید. همچنین در صورتی که کودک از بی حس بودن یا سوزش انگشتانش گله دارد، به یک پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید. اگر کودک قادر به تکان دادن انگشتانش نیست یا احساس گرفتگی می کند، سریعا او را برای معاینه نزد پزشک ببرید.
- پای شکسته کودک را بالا نگه دارید، به خصوص در چند روز اول. پای شکسته معمولا متورم می شود. از این رو، بالاتر نگه داشتن پا نسبت به قلب باعث کاهش تورم می شود و درد و ناراحتی کودک را کاهش می دهد. کافی است او را روی مبل یا راحتی بخوابانید و پای آسیب دیده اش را روی یک بالش بگذارید تا بالاتر از بدنش باشد. اگر گچ دست یا پا مانع از این می شود که کودک وضعیت خود را تغییر دهد یا در یک حالت دلخواه دراز بکشد، هر چند ساعت یک بار به او کمک کنید که در حالت دلخواهش قرار بگیرد تا احساس راحتی کند. این امر کمک می کند که زخم ناشی از شکستگی زودتر برطرف شده و عفونی نشود.
- محل گچ گرفته را خشک نگه دارید. متاسفانه، کودک نباید تا چند ماه آتی محل گچ گرفته را بشوید یا آب بکشد؛ چون آب بافت گچ را تضعیف کرده و لایه بیرونی اش را از بین می برد. از پزشک بخواهید یک راه ساده به شما پیشنهاد دهد. اگر می خواهید کودک را حمام کنید، توصیه می شود که از دستکش های پلاستیکی استفاده کنید تا محل گچ گرفتگی خیس نشود. اگر محل گچ گرفتگی به هر دلیلی خیس شد یا رطوبت گرفت، سریعا آن را با استفاده از سشوار خشک کنید تا لایه بیرونی اش از بین نرود.
- پوست کودک را به صورت روزانه معاینه کنید. لبه های گچ را به صورت روزانه چک کنید تا متوجه تاول و نشانه های التهاب شوید. اگر متوجه هر چیز غیرمعمولی شدید، سریعا با پزشک تماس بگیرید و علت را جویا شوید.
- از لوسیون یا پودر روی پوست کودک استفاده نکنید. این محصولات به جای تسکین دادن اپیدرم پوست کودک دلبند شما موجب تحریک پذیری بیشتر پوست شده و سوزش و خارش را به دنبال خواهند داشت.
- محل خارش را با سشوار تسکین دهید. سشوار را روی حالت باد خنک تنظیم کنید و آن را به سمت محل خارش بگیرید تا تسکین پیدا کند.
نگذارید کودک برای خاراندن خود چیزی را داخل گچ فرو کند. اگر خارش بیش از حد او را آزرده کرده است، از پزشک بخواهید یک آنتی هیستامین برای کودک تجویز کند تا از شر خارش خلاص شود. - گچ را بررسی کنید تا مطمئن شوید نشکسته باشد. گچ نیز گاها دچار شکستگی می شود؛ چون یا ترک برمی دارد یا بر اثر ضربه ضعیف می شود. باید به پزشک مراجعه کنید تا گچ را برای تان ترمیم کند.
- اجازه ندهید کودک لبه های گچ را ببرد یا روی آن فشار وارد کند. این کار باعث ایجاد لبه های تیز شده و خارش و التهاب بیشتری به دنبال خواهد داشت.
- اگر متوجه بوی بد یا هرگونه ترشح از زیر گچ شدید، با پزشک تماس بگیرید. این امر ممکن است نتیجه یک عفونت پوستی باشد.
- خیلی زود می بینید که او دوباره بازی و شیطنتش را شروع کرده است.
نحوه تشویق کردن کودک برای تمیز کردن اتاقش
