خودخواهی از جمله مشکلات رفتاری نسبتا شایع در میان کودکان امروزی است که به شکل های مختلف خود را نشان می دهد والدینی که صاحب یک بچه خودخواه می شوند معمولا انگشت اتهام را به طرف ژن ها،محیط، مدرسه و اجتماع می گیرند. در حالی که در بیشتر این موارد محیط خانه و خود مادر و مادر هستند که با رفتارهای غلط شان در سال های ابتدایی کودک، خودخواه بودن را به کودک آموخته اند.
از طرف دیگر شرایط امروزی باعث تربیت نسلی شده است که در رسیدن به خواسته هایش صبر و قرار ندارد. هر چیزی را در لحظه بدست آورده و به علت بروز پدیده ای مانند تک فرزندی، مدام مورد توجه قرار گرفته اند در نتیجه به نوعی خودبزرگ بینی آن هم به شکل افراطی اش شده اند و همین مسئله نیز به تشدید خودخواهی کمک کرده است.
نشانه های خودخواه بودن کودک
نه تنها از وسایل خود به بچه های دیگر چیزی نمی دهند بلکه وسیله یا اسباب بازی بچه های دیگر را هم به زور از آنها می گیرند. این خاصیت بچه هایی است که خودخواه هستند و با این صفت اخلاقی دیگران را کلافه می کنند. کودکان خودخواه فقط در پی منفعت خود بوده و کاری به جمع ندارند. ترجیح چنین کودکانی این است ابتدا نیاز ها و خواسته های خودشان بر آورده شده و شادی خودشان تامین شود.اما با این تعابیر نمی شود این رفتار کودک را به پای بدی او گذاشت. به طور قطع دلایلی پشت رفتار این کودک است که باعث می شود او چنین منشی داشته باشد.
چه چیزی باعث رفتار خودخواهانه در کودک می شود؟
دلایل زیادی وجود دارد که می تواند خودخواهی را در کودک زیاد کند و والدین باید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اقداماتی را انجام دهند. برخی از علل خودخواهی در کودکان شامل موارد زیر است:
- والدین مدام به دلیل احساس گناه، اشتباه، جبران و یا برای نشان دادن عشق بیش از حد به کودک خود، بیشتر از حد نیاز به او محبت می کنند.
- نادیده گرفته شدن می تواند عاملی برای خودخواهی در کودکان باشد.
- زمانی که کودک عصبانی و افسرده یا مضطرب است و هیچ کس به او توجه نمی کند و در نتیجه سعی می کند بیش از دیگران به خودش فکر کند و آن ها را در نظر نگیرد.
- زمانی که کودک به خواهر و برادر خود حسودی می کند، خودخواه می شود.
- زمانی که والدین یا دیگر اعضای خانواده رفتار خودخواهانه داشته باشند، کودک از آن ها الگوبرداری کرده و رفتار شان را تقلید می کند.
- ممکن است یک کودک به دلیل یاد ندادن ارزش های اخلاقی توسط پدر و مادرش به او، دچار خودخواهی شود.
- زمانی که کودک نتواند هوش عاطفی خود را ارتقا دهد و رفتار درست و احساسات صحیح را نشناسد، دچار خودخواهی می شود.
- اگر او مدام فریاد می زند که فلان چیز مال من است و می خواهد هر چیز کوچکی را برای خودش اعم از اسباب بازی یا حتی غذا و غیره را در اختیار داشته باشد، احتمالاً کودک خودخواهی دارید.
چگونه باید با یک کودک خودخواه رفتار کرد؟
آیا سردرگم شده اید که با کودک خود چگونه رفتار کنید؟ اولین مرحله برای تغییر رفتار خودخواهانه در کودکان این است که این مشکل بزرگ را ریشه یابی کنید. سعی کنید یک رفتار صحیح در بلند مدت با کودک خود داشته باشید:
1. ریشه یابی کنید.
سعی کنید که مشکل را پیدا کنید و ببینید دلیل خودخواهی کودکتان چیست. آیا اتفاق جدیدی رخ داده است؟ آیا این رفتار جدیدا در او ظاهر شده است و مدام با خواهر و برادرش جر و بحث می کند؟ آیا قوانینی که در منزل وضع کرده اید، کافی نیست؟ آیا مشکلی در مدرسه وجود دارد؟ پس قبل از این که نگران باشید، باید این مشکل را ریشه یابی کنید.
2. سیاست تحمل نکردن را تمرین کنید.
برای این که بخواهید رفتار کودک خود را اصلاح کنید، باید به او بگویید که این رفتار او غیرقابل تحمل است. باید در این مورد پایدار عمل کنید، ثابت قدم باشید و به او بگویید که این رفتار قابل پذیرش نیست. قوانینی را تعیین کنید که کودک مجبور باشد خودخواهی خود را کنار بگذارد. به او یادآوری کنید که خودخواهی اصلاً رفتار درستی نیست و نتایج بدی هم در پی خواهد داشت.
3. همدلی را به او آموزش دهید.
کودکانی که همیشه خودشان را جای دیگران قرار می دهند و سعی می کنند درد و رنج دیگران را بیشتر احساس کنند، کودکان متواضع و بخشنده ای هستند.بنابراین همدلی و دلسوزی را به کودک خود یاد دهید که بتواند احساسات دیگران را نیز درک کنند و با آن ها ارتباط خوبی برقرار کند. در شادی و غم خود و دیگران شریک باشد. با دوستان و اعضای خانواده خود مهربان باشد و با آن ها مهربان رفتار کند.
4. به زمان هایی که هرگز خودخواهی نمی کند، اشاره کنید
بهترین راه برای مقابله با خود خواهی این است که دقیقاً متضاد عمل کنید. همانگونه که در این بخش عنوان شده قطعا زمان هایی هستند که کودک شما هیچ گونه رفتار خودخواهانه ای ندارد و بخشنده و مهربان است.در این لحظات از او قدردانی کنید، از او تشکر کنید که این رفتار خوب را از خودش نشان داده و شما را خوشحال کرده است. اگر چنین رفتاری را داشته باشید، قطعاً کودک می فهمد که خودخواه بودن کار درستی نیست.
5. یک الگوی خوب باشید.
کودکان به شدت الگوبرداری می کنند و گاهی اوقات می توانند بهتر از خود شما عمل کنند. به کودک خود یاد دهید خودخواه نباشند و بخشنده بودن برای دیگران بسیار خوب است. خودتان نیز به رفتار آن ها توجه کنید. اجازه دهید که او با رفتار غیر خودخواهانه شما آشنا شود تا بتواند آن را از روی شما الگو برداری کند.
6. محدودیت هایی را تعیین کنید.
کودکان زمانی که هر چیزی را که می خواهند، در اختیار داشته باشند، خودخواه می شوند. به همین دلیل باید محدودیت های مشخصی برای کودک خود داشته باشید و از آن ها صرف نظر نکنید.زمانی که گریه می کند و پا می کوبد یا فریاد می کشد، نیازهایش را برآورده نکنید، ثابت قدم باشید و اجازه دهید که او بفهمد که هر چیزی را که می خواهد، نمی تواند داشته باشد و زمانی که آن چیز را ندارد، نباید با دیگران رفتار بدی از خود نشان دهد. این موضوع را به اعضای دیگر خانواده هم بگویید و سعی کنید همیشه آن را رعایت کنید.
7. به کودک خود پاداش بدهید.
می توانید هر زمان که کودکتان رفتار غیر خود خواهانه انجام داد، به او پاداش بدهید. از او تعریف و تمجید کنید و سعی کنید یک پاداش خوب برایش در نظر بگیرید. کلمات مثبت به کار ببرید تا از این اتفاق لذت ببرد.رفتار های یک کودک مدام در حال تغییر است و اگر کودک خود خواهی دارید، با انجام راهکارهای بالا هر چه زودتر او را تغییر دهید.
درمان بچه های خودخواه
کودکتان را در این دوازده شرایط قرار ندهید تا خودخواه نگردند
- دوستی یا زندگی با افرادی که خودخواه هستند
- میل و اشتیاق بی از حد برای دنبال کردن راه و روش شخصی
- میل زیاد به کنترل کردن دیگران
- استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی و تجربه نکردن روابط واقعی در دنیای واقعی
- نداشتن رابطه مناسب و لذت بخش با خواهر و برادر
- نداشتن الگو رفتاری مناسب از جانب والدین و عدم توانایی پدر یا مادر و یا هر دو در تصحیح رفتار نادرست
- رفتارهای خودخواهانه والدین با خواهر یا برادر که باعث الگو گیری فرزندان می شود
- رفتارهای آسان گیرانه والدین
- سخت گیری بیش از حد از جانب والدین
- ناتوانی والدین در آموزش کدهای اخلاقی درست
- تجربه های آموزشی که باعث تقویت رفتارهای خودخواهانه می شود
- بی میل بودن برای فداکاری کردن برای دیگران
انگیزه یادگیری در کودکان را چگونه افزایش دهیم؟
