نگاهی به عصر طلایی تزیینات مجلل فرینج در لباس های نجیب زادگان/ اوج ظرافت در پوشاک دوران باستان 

فرینج از تزیینات جذاب ترند پاییز گذشته است که در بهار امسال نیز در فشن شو‌ها شاهد حضور پرشور آن بودیم. این تزیینات با پیشینه‌ی باستانی جالب توجه در مناطق مختلف دنیا مورد استفاده قرارگرفته و با هدف تزیینی و کاربردی بیش از دوهزار سال است که زینت بخش لباس ما بوده است. در این مطلب به بررسی تاریخچه‌ای از این تزیین در دوره‌های مختلف پرداخته‌ایم.

تزیینات فرینج در دوره ی باستان

فرینج یا تزیینات ریش‌ریشِ حاشیه‌ی لباس به 3000 سال پیش از میلاد، درمنطقه‌ی بین‌النهرین یا عراق کنونی باز میگردد. این تزیینات به طور گسترده در بسیاری از تمدن‌ها و توسط همه طبقات مردم مورد استفاده قرار می‌گرفت. اگرچه امروزه مدرک فیزیکی، دال براستفاده از تزیینات فرینج ازمنطقه‌ی بین‌النهرین باقی نمانده است اما اطلاعاتی از آثار به جایمانده مانند: مجسمه‌ها، نقش‌برجسته‌ها و گزارش‌های مکتوب متعلق به این دوره باقی‌مانده است که تصویری واضح از تزیینات باستانی به ما می‌دهد.

در بین النهرین لباس‌های بافته شده از پنبه یا کتان با حاشیه‌ی فرینج تزیین میشد. این تزیینات در دو لباس اصلی آن‌ها یعنی دامن و شال دور بدن مورد استفاده قرارمی‌گرفت. در آن دوران افراد متمول از نخ ابریشم برای این حاشیه‌ی تزیینی استفاده می‌کردند. معمولا این آویز‌های حاشیه‌ی لباس به صورت ساده، گره‌دار یا تا حد ‌امکان منحصربه‌فرد گره می‌خورد که با طرح‌های خاص و چشم‌نواز زینت بخش لباس‌های مرسوم آن دوران بود. بسیاری بر این باورند که این حاشیه‌ها در سال‌های آخر عصر درخشان بین‌النهرین، با طرح های پیچیده‌تری تزیین شده‌بود.
فرینج در فرهنگ بین‌النهرین به اندازه‌ای اهمیت داشت که حتی به عنوان نوعی امضا برای قراردادهای مهم استفاده می‌شد. برخی از مردان از حاشیه شال خود به عنوان یک نوع امضا برای قرارداد های تجاری استفاده می‌کردند. مردان به جای استفاده از مهر و موم برای تأثیرگذاری بیشتر بر عهد و پیمان بر روی قرارداد گِلی، از حاشیه‌ی گره‌دار منحصر به فرد لباس خود بهره‌می‌بردند.

تزیینات فرینج در لباس بومیان آمریکا

به غیراز مردم بین‌النهرین، بومیان آمریکا نیز از حاشیه‌ی فرینج به طور گسترده برای تزیین لباس خود استفاده می‌کردند . در لباس آن‌ها این تزیینات از جنس چرم بود. فرینج علاوه بر جنبه‌ی تزیینی جنبه‌ی کاربردی نیز داشت که به دفع آب باران از سطح لباس کمک می‌کرد. فرینج در ابتدا نوعی لباس پایدار برای بومیان آمریکا بود، زیرا در ساخت لباس‌های چرمی برش بخش اضافه‌ی درز لباس معمول نبود. آماده سازی چرم نیاز به صرف زمان زیادی بود، بنابر‌این بریدن اضافه‌های درز را کاری بیهوده تلقی می‌کردند. درزها به صورت حاشیه‌ی ریش‌ریش ایجاد می‌شد که یا به همان فرم ساده باقی می‌ماند یا با مهره‌های رنگی تزیین می‌گردید تا ظاهر فریبند‌ه‌ای به‌وجود‌آورد.

تزیینات فرینج از دوره باستان تا عصر طلایی

در بین دوره‌ی باستان و عصر طلایی فرینج به طور پراکنده در آثار باقی‌مانده از این طوران طولانی می‌توان رد پای تزیینات حاشیه‌ای فرینج را مشاهده کرد. دربخشی از نقاشی دیواری با عنوان “پیروزی ونوس” اثر “فرانچسکو دلکوسا” متعلق به 1436 تا 1477 میلادی در ایتالیا مرد جوانی در میان تصویر با آستین های لومبارد سبز رنگ را نشان می‌دهد. وی برای لباس رویی خود یک ژیورنیا با تناژ لطیف صورتی به تن کرده‌است که کناره‌ها و در قسمت پایین آن با حاشیه فرینج تزیین شده‌است.

در آثار دیگر پس از این دوره نیز می‌توان شاهده استفاده از فرینج برای تزیین لباس بود. در پرتره‌ی “کونتس‌دی‌میلانی” در حدود سال 1690 تا 1700 مانتویی با تزیین لبه توری و حاشیه‌ی فرینج و مانتوی “دوشس‌مودنا”، مانتویی از پارچه ابریشمی راه راه با حاشیه ی فرینج تزیین شده‌است.

تصویری میان سال‌های 1705 تا 1743لباس مهمانی بالماسکه‌ی ” لوئیزبنیکته” مانتویی با لبه‌هایی از حاشیه‌های سنگین فرینج، با فونتانژ توری را نشان می‌دهد که ماسکی بیضی شکل سیاه رنگ در دست دارد.

در لباس دیگری متعلق به اواخر قرن 19 توسط طراح مد انگلیسی در فرانسه چارلز فردریک ورث Charles Frederick Worth طراحی شده است .این لباس از ابریشم سبز دریایی با نوار قیطان و لبه‌ی حاشیه‌ای فرینج طراحی و تزیین شده است. این لباس از یک دامن و دو نیم تنه تشکیل شده است. دارای آستین سه ربع با یقه مربع، و نوار بنفش تیره و حاشیه‌ی فرینج است. این لباس در آن دوران با استفاده از حاشیه‌ی فرینج و تزئینات افقی، گرایش‌های غالب زمان خود را منعکس می‌کرد.

عصر طلایی تزیینات حاشیه ای فرینج

دهه 1920 عصر طلایی پر زرق و برق حاشیه فرینج بود. مدهای این دهه به راحتی قابل تشخیص است ،لباس‌های گشاد از پارچه‌های مجلل برش خورده با تزئینات حاشیه‌دار فرینج تکمیل می‌شدند.

لباس‌های فلپر

Flapper لباس محبوب عصر فیتزجرالد به لباس فاخر عصرگاهی تبدیل شد. دست یابی زنان آمریکا به حق رای سبب شد، لباس های محدود و ساختارمند قرن نوزدهم را کنار گذاشته و سبک آزادنه‌ی فلپر را جاگزین کنند. این دهه به عنوان عصر طلایی برای مد حاشیه فرینج در نظر گرفته شد. از طراحان پیشگام مد فرینج و تزیینات حاشیه در دهه ی مذکور مادلین ویونته Madeline Vionette وچارلز فردریک ورث Charles Worth بودند.

بسیاری از سلبریتی‌های آیکونیک این دوره، مانند: جوآن کرافورد، اولیو بوردن و کلودت کولبرت ظاهری پرزرق و برق از لباس های فرینج را برای استایل خود انتخاب کردند.
حاشیه جذاب و دلربای دهه 20 و 30 خیلی زود بانسخه سرکش ” Rock and Roll “جایگزین شد. حاشیه‌ی فرینج راک اند رول که روی کت‌های دوچرخه‌سواری چرمی دیده می‌شود (مانند کت معروف الویس پریسلی) ظاهری چشم گیر داشت.

فرینج در دهه 1950 ،60 و 70 میلادی

فرینج چند سال برای مدت کوتاهی از مد افتاد و هنگامی که در دهه 1950 بازگشت، جنبه ی پر شور تری به خود گرفت. سبک وسترن با الهام گرفتن از بومیان آمریکا شکل گرفت (این سبک در اصل با هدف کاربردی و دفع باران با حاشیه کوتاه شده استفاده می‌شد). شخصیت‌های آیکونیک این دوره مانند Cher و Jean Shrimpton حس غربی وسترن را اغلب با لباس‌هایی تزیین شده با حاشیه‌ی فرینج نشان می‌دادند. از شِنل و پیراهن گرفته تا جلیقه و حتی شلوار، این لباس ها معمولا در رنگ‌های قهوه‌ای، سفید و رنگ‌های خنثی از جنس جیر بودند.

تزیینات حاشیه‌ی فرینج در دهه‌های 60 و 70 با استفاده هیپی‌ها از این سبک، چرخش کامل یافت. بسیاری از طراحان از حاشیه‌های تزیینی بومیان آمریکا و همچنین سبک‌هایی از آفریقا الهام گرفتند. از این میان “ایو سن لوران” در سال 1967 دو مجموعه پر حاشیه ایجاد کرد که سبب شد بسیاری از افراد مشهور ژاکت‌های حاشیه‌دار و لباس‌های جیر استفاده کنند. در اواخر این دوره هیپی‌ها با استایل بوهمی، حاشیه‌ی فرینج را به بخشی جدایی ناپذیر از کمد لباس آزادی‌خواه خود تبدیل کردند. حاشیه‌های رنگی و مهره‌ای که تی‌شرت‌های رنگی، پانچوهای کلاه‌دار و موارد دیگر لباس‌ جیبسی‌ها را تشکیل می‌داد.
تینا ترنر، دیواس استیج، به معنای واقعی کلمه در دهه 80 نماد استفاده از حاشیه های فرینج بوند. آن‌ها برای اجرا، فتو شوت و حضور متعدد خود لباس هایی با تزئینات فرینج به تن می‌کردند.
پس از آن افراد مشهوری مانند مانند کریستینا آگیلرا، بیانسه و تیلر سویفت همگی از همین روش پیروی کردند و حاشیه‌های براق و پر زرق و برق را به عنوان زینت لباس خود برای کنسرت‌های بزرگ و نمایش جوایز به تن کردند.

فرینج از 2016 تا ترند بهار 2022

تقریباً از سال 2016، به طرز چشمگیری شاهد بازگشت فرینج هستیم، این جزئیات تزیینی روی دامن‌های چرمی، شلوار جین، کلاچ و گوشواره نیز دیده می‌شود. اما هیجان اضافه کردن این تزیینات از پاییز گذشته پررنگ‌تر شد.

سلبریتی‌ها از آن زمان به بعد، فرینج منگوله‌ای را نیزبه اشکال مختلف فرینج اضافه کردند. در بهار امسال نیز شاهد ادامه‌ی روند استفاده از فرینج در لباس‌ها خواهیم بود. برندهای پرونزاشولر،کلوئه،ژیوانشی،ای زد فکتوری، فرتی،دیور، مک کارتنی،گابریلا هرست، جاناتان سیمخای در بهار امسال کالکشن‌هایی با این سبک تزیینی خیره‌کننده ارائه دادند.