نگاهی به جاذبه های عمارت آیت الله مردوخ !
خانه محمد مردوخ کردستانی در محله قطارچیان و ضلع شرقی خیابان مردوخ شهر سنندج واقع شده، این بنا در فهرست آثار ملی کشور ثبت شدهاست. این بنای تاریخی در مساحت 792متر مربع و در سه طبقه به شیوه معماری اصفهانی و در دوره قاجاریه به صورت دو بخش اندرونی و بیرونی ساخته شدهاست. این منزل دارای دالان ورودی طولانی، اتاق سرایدار، حیاط چهارگوش و راه پله ورودی از دو سمت تالار شاهنشین بود. در ساختمان از آب جاری و روش دفع سنتی فاضلاب استفاده میشد. در حیاط آن که دارای آبنما و فضای سبز است، حریم خصوصی و عمومی کاملاً رعایت شدهاست. بر اثر کم توجهی مالکین فعلی در ساختمان تغییراتی حاصل شدهاست.
عمارت وسعتی حدود 600 متر مربع دارد که با مصالح محلی در دو طبقه بنا گردیده همچنین در سمت شمال و جنوب دارای برج های دیده بانی است در ضلع غربی هم حیاط عمارت قرار دارد. این باغ و بنا به دست آیت الله مردوخ طراحی و اجرا گردید و سپس در سال 1322 توسط استادانی ماهر و زبر دست همچون استاد عنایت الله و استاد علی محمد بنا احداث شد.
روستای «نوره » در 18 کیلومتری جنوب غربی شهر سنندج واقع شده و بیش از سه هزار نفر جمعیت دارد . « نوره » روستایی با معماری بومی منطقه کردستان است که در معماری آن از مصالح محلی ، به ویژه سنگ های منطقه استفاده شده است . بنای آیت الله مردوخ در دامنه یکی ازتپه های غرب کوه «آبیدر » و به فاصله 700 متری روستای نوره قرار دارد . این اثر قابل توجه ، در جنوب روستا واقع و از موقعیت خاصی برخوردار است . نوع معماری آن قلعه ای و دارای چشم اندازی زیباست و اشراف کامل به محیط پیرامون و روستا دارد . این بنا در زمینی به مساحت 600 متر مربع (اعیان 500 متر مربع و عرضه 550 مترمربع )از مصالح محلی و در دو طبقه ساخته شده و در طرفین گوشه های شمالی و جنوبی دارای برج دیده بانی است . حیاط آن در ضلع غربی قرار دارد . طراحی و اجرای این بنا و باغ به وسیله « آیت الله مردوخ » انجام شده و توسط استادکاران بومی به ویژه استاد « عنایت الله » واستاد « علی محمد بنا » در سال 1322 شمسی ساخته شده است .
محمد مردوخ کردستانی که بود؟
مردوخ از علمای شافعیمذهب استان کردستان و از رجال نامدار ایران و جهان اسلام است که خود و اجدادش همگی از خدمتگزاران اسلام و از مدرسین و علمای عالیمقام کردستان و سایر مناطق کردنشین می باشند. این خانواده گرانقدر علم پرور در طی قرون متمادی پس از اسلام همواره به امر ارشاد مسلمین و اشاعه علوم اسلامی در مناطق کردستان اورامان و اردلان (سنندج و توابع) پرداختهاند و در سراسر عهد قاجار پیوسته امر خطیر تدریس و نیز امامت و خطابت جمعه را در مسجد دارالاحسان دارالایاله سنندج بر عهده داشتهاند.
از میان این خاندان خدمتگزار علم و دین شیخ محمد مردوخ کردستانی واپسین شمع شبافروز این سلاله علاوه بر داشتن مقام والای دینی و علمی و ادبی در بسیاری از حوادث تاریخی و رویدادهای اجتماعی و سیاسی دو قرن اخیر کردستان ایران (منطقه اردلان) نقش مؤثر و فعالانهای داشته است.
شیخ محمد مردوخ مشهور و ملقب به (آیت الله مردوخ کردستانی) در عهد شش پادشاه و قریب به یک قرن زیسته ومتجاوز از یکصد کتاب و رساله تألیف و تصنیف نموده که در حدود شصت فقره از آنها به چاپ رسیده است.
در طول حیاتش هشت زوجه اختیار نموده و در حدود یکصد و سی فرزند و نوه و نتیجه و ندیده خود را به چشم دیده است. به طور مشخص و برنامهریزی شده بیش از پنج بار به جان وی سوء قصد شده اما همانطوری که خود وی مدعی بوده که بیست وسه سال پیش از مرگش تاریخ وفات خویش را پیشبینی نموده یا حدس زده در حالی که از مال دنیا اندوخته و نقدینهای بر جای ننهاده به مرگ طبیعی درگذشته است.
خلاصه
عمارت و باغ آیت الله مردوخ از جاهای دیدنی سنندج در 700 متری روستای نوره است و با معماری قلعهای و موقعیت ویژه خود، به روستا و محیط اطرافش اشراف دارد. مساحت این عمارت دو طبقه برابر با 600 متر مربع است و در ساخت آن از مصالح محلی استفاده کردهاند. در شمال و جنوب بنا، برجهای دیدبانی جای گرفتهاند و حیاط نیز در ضلع غربی قرار دارد. طراحی این بنا بهعهده آیت الله مردوخ بوده و در سال 1322، توسط استادان ماهر مانند استاد عنایت الله و استاد علی محمد بنا ساخته شده است.