نحوه آموزش اعداد به کودکان

آموزش مفهوم عدد

در حیطه ی آموزش مفاهیم، یکی از موارد مهم و ضروری مفهوم عدد است. مفهوم عدد از آموزش های پیش دبستانی و دبستانی نیز می باشد و البته کاربردهای بسیاری هم در زندگی عادی و روزمره هر فردی دارد. برای این که مفهوم عدد را به کودک بیاموزیم باید پیش نیاز هایی را برای وی فراهم سازیم. از جمله مواردی که باید قبل از آموزش مفهوم اعداد به کودک یاد بدهیم، شمارش و درک توالی است.

البته کودک باید توجه و تمرکز لازم، دستورپذیری و تقلید، تطابق و طبقه بندی را کسب کرده باشد. دقت دیداری و شنیداری وی تقویت شده باشد، مفاهیم ساده تر را آموخته و از حافظه دیداری و شنوایی مناسب نیز برخوردار شده باشد. به طور واضح بدون داشتن موارد فوق، آموزش مفهوم عدد موفقیت آمیز نخواهد بود.

آموزش شمارش

کودک یادگیری شمارش را به طور ریتمیک (به صورت شعر و آهنگین) و در حین بازی بهتر فرا خواهد گرفت، پس بهتر است ابتدا شمارش به صورت ریتمیک را آغاز کنیم. می توان تعدادی مهره روی میز جلوی کودک به صورت ردیف قرار داده و با زدن انگشت به آن ها شمارش ریتمیک را آغاز کنیم. یا با زدن ضربه به میز یا پریدن، دست زدن و یا انواع بازی های دیگر همزمان با کودک شروع به شمارش کنیم.

معمولاً کودکانی که از نظر کلامی در حد تک کلمه هستند هم می توانند شمردن اعداد به صورت ریتمیک را یاد بگیرند. اگر کودک مشکل کلامی دارد ابتدا تا 3، سپس تا 5 و سپس تا 10 را به او یاد می دهیم. اما معمولاً کودکان شمارش ریتمیک تا 10 را به سرعت یاد می گیرند. وقتی کودک شمارش تا 10 را به این صورت یاد گرفت، با انواع اشیای مختلف شمارش را تمرین می کنیم. اگر کودک تمرکز ضعیف تری دارد باید از سرنخ ها استفاده کنیم. می توانید دست کودک را گرفته و انگشت اشاره ی او را بر روی اشیا مورد نظر(مهره ها، قطعات اسباب بازی یکسان، گلوله، مدادها و...) که برای شمارش آماده کرده ایم قرار داده و همراه او بشماریم.

ما ترجیح می دهیم که کودک در همان ابتدای کار توالی را رعایت کند. یعنی هیچ کدام از اشیا را جا نیندازد و به ترتیب بشمارد. برای تعمیم دهی بیشتر باید شمارش در جاهای مختلف، روی اشیای مختلف و از جهت های مختلف البته با رعایت توالی و ترتیب تمرین شود و همیشه تشویق ها و پاداش ها را به موقع و طی یک برنامه ی تشویقی مناسب ارائه می دهیم.

آموزش مفهوم عدد

برای آموزش مفهوم عدد ترجیحاً با عدد 2 شروع می کنیم. به نوعی می توان گفت که داشتن دو دست، دو پا، دو گوش، دو چشم و...در بدن تصویر عدد 2 را در ذهن هر کسی حک کرده و کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. دو شی کاملاً شبیه هم (از نظر شکل، رنگ، اندازه و...) را جلوی کودک روی میز قرار داده و توجه کودک را به آن ها معطوف می کنیم. با انگشت روی اشیا زده و می شماریم 1، 2 و سپس به همراه کودک این عمل را تکرار می کنیم. پس از این که کودک آن را شمرد می پرسیم چند تا است؟ به او کمک می کنیم تا به پاسخ (2 تا) اشاره کند. معرفی عدد 2 را با اشیا مختلف، در مکان ها و زمان های مختلف انجام می دهیم تا کودک مفهوم عدد 2 را درک کند.

پس از اینکه کودک تا حدودی مفهوم 2 را یاد گرفت از او می خواهیم 2 تا بدهد. کودک باید از تعدادی اشیا که روی میز است 2 تا را به ما بدهد. متعاقب آن می پرسیم:«چند تا دادی؟» و به او یاد می دهیم که پاسخ دهد؛ «دو تا» وقتی کودک در این زمینه هم موفق شد، برعکس آن را هم انجام می دهیم. 2 شی را در دست گرفته یا 2 انگشت را به او نشان می دهیم می پرسیم:« این چند تا است؟»کودک باید بشمارد و یا به صورت کلی تشخیص دهد و یاد بگیرد جواب درست بدهد.

وقتی عدد 2 را به خوبی فرا گرفت با همین فرایند عدد 3 را آموزش می دهیم. در این هنگام دیگر عدد 2 را به کلی کنار گذاشته و فقط روی عدد 3 کار می کنیم و پس از یادگیری کامل کودک و اطمینان از تعمیم دهی اکنون عدد 2 و3 را به طور همزمان کار می کنیم. یعنی تعدادی شی را روی میز گذاشته و هر بار بدون یک توالی منظم و به طور تصادفی می خواهیم که 2یا 3 تا بدهد.

نکته مهم در این قسمت تشخیص و تمیز بین عدد 2و 3 است. اگر از کودک خواستیم 2 تا بدهد باید پس از عدد 2 مدتی مکث کنیم و بلافاصله پس از دادن 2 تشویق را ارائه نکنیم، چون ممکن است کودک پایان دادن اشیا را به تشویق موکول کند و نیز نباید تشویق آنقدر با تاخیر انجام شود که کودک را به شک بیندازد و از درستی پاسخ خود مردد شود. وقتی مطمئن شدیم که کودک بین عدد 2 و 3 تمیز قائل می شود و هر کدام را به کرات درست می دهد، آموزش عدد 1 را به روش فوق شروع می کنیم و سپس تعمیم دهی و سرانجام فرایند تمیز و تشخیص بین عدد 1و2و3 را در برنامه قرار می دهیم.

همیشه برای شروع یک عدد جدید، باید از یادگیری موارد آسان تر قبلی مطمئن شویم. در غیر این صورت یادگیری کودک دچار مشکل خواهد شد. یک مشکل عمده در آموزش مفهوم عدد که این فرایند را برای برخی کودکان دچار رکود می نماید، تمرکز حواس ضعیف کودکان اوتیستیک است. این موضوع باعث می شود در حین دادن تعداد شی خواسته شده، آن را فراموش کند(مثلاً اگر می گوییم 5 تا بده، کودک دادن اشیا را حتی تا 9 و 10 هم ادامه بدهد).هر چه عدد مورد آموزش بالاتر برود، این مشکل ممکن است بیشتر ایجاد شود.

بنابراین باید به چند نکته دقت کنیم.

اول ارائه تشویق به موقع (نه خیلی فوری و نه خیلی با تاخیر) ثانیاً از انواع سرنخ ها می توان برای این مورد استفاده کرد. مثل زدن یک ضربه توسط خود کودک پس از رسیدن به عدد مورد نظر، استفاده از لفظ تمام شد توسط خود کودک، حذف مواردی که باعث حواس پرتی می شود (مثل صدای انداختن مهره روی میز یا چیدن و ردیف کردن آن ها با یک نظم خاص)، تغییر وسایل کار در حین تکرار آموزش. باید مراقب باشیم که سرنخ ها حتماًدر موقع مناسب حذف شوند تا ایجاد وابستگی نکند. پس از اینکه مفهوم عدد را چه به صورت دادن عدد و چه به صورت پاسخ به پرسش «این چند تا است؟» تا حدود عدد 15 الی 20 آموزش دادیم می توانیم به صورت تصویری و دو بعدی آن را آموزش دهیم.

هنگام استفاده از تصویر باز هم از اعداد پایین تر شروع می کنیم و به تدریج به اعداد بالاتر می رسیم. مثلاً از کودک می خواهیم در یک بشقاب یا روی یک درخت 3 تا گردی یا سیب بکشد و بالعکس یعنی تعداد مورد نظر را بشمارد و به ما بگوید. همیشه می توانیم از اشیا مورد علاقه ی کودک برای جذب او به آموزش مفهوم عدد استفاده کنیم.مثلاً برای کودکی که به ماشین علاقه دارد از تصویر ماشین استفاده کنیم؛(در تصویر چند تا ماشین هست؟)

چگونه می توان اعداد را به کودکان آموزش داد

آموزش بصری:

• بازی اعداد در گردش به دور شهر
• نقطه بازی
• تلفن بازی
• همه چیز را بشمارید

آموزش جسمانی:

• شمارش و چیدن وسایل خانگی
• جستجو به دنبال شکلهای هندسی
• بازی اعداد با عصرانه
• بازیهای الگویی

آموزش شنوایی:

• سرود و شعر بخوانید
• از روی دستورالعمل، کیک یا غذایی را درست کنید

چگونه مفهوم اعداد را به کودکان آموزش دهیم

آموزش عدد صفر :

از کودک بپرسید که :

• تو چند تا دم داری؟
• تو چند تا شاخ داری؟
• تو چند تا نوک داری؟

آموزش عد یک :

• تو چند دماغ داری؟
• تو چند زبان داری؟
• تو چند سر داری؟

آموزش عدد دو :

• تو چند تا چشم داری؟
• تو چند تا گوش داری؟
• تو چند تا دست داری؟

آموزش عدد سه:

• یک مثلث بکشید و گوشه های آن را به کودک نشان دهید

آموزش عدد چهار:

• چهار تا از خوراکی های خوشمزه را جلویش بگذارید واز او بخواهید که آنها را بشمرد

آموزش عدد پنج :

• از کودک بپرسید هر دست چند تا انگشت دارد؟
• از کودک بپرسید هر پا چند انگشت دارد؟

آموزش اعداد شش تا ده:

• کودک را تشویق کنید تا شماره های مختلف را در اطراف خود بیابد مثل روی شماره گیر تلفن، شماره های ساعت، شماره ی پلاک خانه.
• به کودک تعدادی مهره دهید و از او بخواهید در هر بار هر تعدادی را که نام بردید از ظرف خارج کند.

از چه سنی به کودکمان زبان و ریاضی یاد بدهیم؟

چه موقع ریاضی یاد می گیرد؟
با کارشناسان آموزشی مشورت کنید و بعد سراغ اعداد بروید
برای شروع یادگیری اعداد و ریاضی، کودک باید به تفکر انتزاعی رسیده و توان درک مفهوم اعداد را داشته باشد. برای یافتن راه مناسب برای آموزش کودک بهترین کار این است که کودک با کمک یک کارشناس آموزشی مورد آزمون قرار گیرد و اگر قصد آموزش ریاضی به فرزندتان را دارید و در اوایل نتیجه خوبی از آموزش دیدنش می گیرید، بی وقفه پیش نروید. اگر او در فرآیند یادگیری مشکل داشت باید با قرار دادن وقفه سه تا شش ماهه، آموزش او را دوباره ازسر بگیرید. اگر احساس کردید روند یادگیری فرزندتان بسیار کند یا متوقف شده، یک مشاور آموزشی را در جریان قرار دهید.

نحوه آموزش الفبا به کودکان به زبان ساده