پرورش اپیمدیوم
اطلاعات کلی :
نام فارسی : اپیمدیوم
نام رایج فارسی : اپیمدیوم
نوع: چندساله
خانواده: Berberidaceae
ارتفاع: ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر
رنگ گل: صورتی، سفید، قرمز و زرد
نور: سایه یا نیمه سایه
نیاز آبی: متوسط
نگهداری: متوسط
گل: فنجانی
برگ: قلبی شکل
مقاومت: سرما (تا ۱۵- درجه را تحمل می کند)
اپیمدیوم یک گیاه علفی غیر معمول و نادر است. پیدا کردن یک گونه ی گیاهی که بتواند در منطقه ایی بدون نور یا با نور کم به خوبی رشد کند، همیشه یک چالش بوده است بومی منطقه ی شرق آسیاست و از نام های متداول آن می توان Barrenwort, Bishop’s hat, Horny goat weed, Fairy wings, Randy beef grass, Yin yang huo. را نام برد. در اوایل رشد این گیاه نیازمند به مراقبت متوسط است تا به موقعیتی پایدار برسد اما پس از آن تنها به مراقبت های گاه و بی گاه نیاز دارد.
گیاه اپیمدیوم که در زبان عامیانه به آن بز شاخدار نیز گرفته می شود، در موارد پزشکی بسیاری استفاده میشود که البته از مهم ترین آنها می توان به افزایش میل جنسی اشاره کرد و این گیاه در حال حاضر یکی از قوی ترین مکمل های جنسی طبیعی است.
گیاهی دائمی ریزوم دار، همیشه سبز یا خزان دار از مناطق مدیترانه ای تا معتدله شرق آسیا است که نقش و نگار برگ ها و ظاهر زیبای گل های بهاره، آن را به گیاه پوششی با رشد کم تا متوسط برای محل های کوچک تبدیل کرده است. می توان آن را در محل های سایه و درخت کاری شده همراه با آزالیا، کلماتیس و دیگر گیاهانی که خاک های اسیدی را می پسندند کشت کرد.
از شبکه فشرده ساقه های زیرزمینی دمبرگ های سیمی و نازک خارج شده که حامل برگچه های چرمی قلبی شکل با حاشیه کم و بیش خاردار، به طول ۵/۷ سانتی متر است که در رشد جدیدی بهاره به رنگ صورتی متمایل به برنزی بوده و در پاییز برنزی می شوند. گل ها بصورت خوشه های تنک ظاهر می شوند که هر گل شامل ۴ کاسبرگ (در یک چیدمان ستاره مانند) است که گل حقیقی را که دارای گلبرگ های ممیزدار است احاطه کرده است.
گیاه اپیمدیوم که در زبان عامیانه به آن بز شاخدار نیز گرفته می شود، یکی از باستانی ترین گیاهان طبی میباشد. این گیاه گلدار که بومی کشور چین است را می توان به صورت پراکنده در دیگر قسمت های آسیا نیز مشاهده کرد.
گیاه بز شاخدار علفی سالهاست در طب سنتی چینی با نام یین یانگ هو برای افزایش سلامت جنسی، درمان مشکلات مختلف مانند بیماری کلیه و کمک به سلامت استخوان ها استفاده می شود.
اگر به این فکر می کنید که این گیاه نام عجیبی دارد، خوب است بدانید که در پشت این اسم داستانی نهفته است. داستان پشت این نام این است که کشاورزان متوجه شدند که بزها و گوسفندانی که گیاهان اپیمدیوم را می خوردند، در اطراف حیوانات جنس مخالف به هیجان آمده بودند.
نیازها:
به سرما مقاوم است اما گل ها و برگ ها در اثر سرما آسیب می بینند. در محل سایه رشد کرده و به خاک حاصلخیز غنی از مواد آلی، مرطوب اما با زهکشی خوب نیاز دارد. گیاهان باید با فاصله ۳۰ سانتی متر کشت شوند.
افزایش:
با کاشت بذر و یا تقسیم بوته قابل افزایش است. تقسیم بوته در پاییز یا بعد از گلدهی انجام می شود. می توان قلمه های ریزوم را در زمستان، در گلخانه ریشه دار کرده و بعد از رفع خطر سرما به بیرون منتقل کرد.
ویژگی های ظاهری
برگ : برگ ها علفی و همیشه سبز هستند و حالتی مرکبی دارند که معمولا شامل سه برگچه می شوند. برگ ها قلبی شکل و به قطر ۳ تا ۶ سانتی متر هستند. در اوایل بهار باید شاخ و برگ های ضعیف بریده شوند تا آن هایی که قوی و پایدار هستند و جلوه ی خوبی دارند باقی بمانند. در طول فصل پاییز زمانی که رنگ برگ ها به قرمز-طلایی تغییر کرد، شاخ و برگ های این گیاه جلوه ی زینتی به خود می گیرند. برگ ها دارای رگبرگ های جذابی هستند که قبل از بلوغ و سبز شدن دارای رنگ صورتی-برنزی می شوند. شاخ و برگ ها ممکن است دارای حاشیه های خاردار با رنگ مارون یا طلایی باشند.
گل : فصل گلدهی اواخر بهار و اوایل تابستان می باشد. گل ها به صورت خوشه ای و شکلی فنجانی دارند و قطر آن به ۵ سانتی متر میرسد. گل های این گیاه سایه دوست حتی در عمیق ترین سایه ها هم شکوفا می شوند و زیبایی خود را به رخ می کشند. گل های این گیاه شامل شکوفه هایی با چهار گلبرگ ظریف است که از خوشه ها آویزان شده اند و در رنگ های مختلفی وجود دارند. گل ها به گل های گیاه columbine شباهت دارند.
ساقه: ساقه های این گیاه تکی و پرزدار و بلند و باریک هستند.
نگهداری
نور:
اپیمدیوم گیاهی است که سایه دوست است بنابراین باید در محلی کاشته شود که سایه یا نیمه سایه باشد.
آبیاری :
در طول دوران خشکی، آبیاری باید منظم باشد. در ابتدا که گیاه هنوز بالغ نشده است آبیاری را به صورت منظم انجام دهید ولی زمانی که گیاه بالغ شد می تواند تا حدی کم آبی را تحمل کند.
خاک:
در خاک غنی و به خوبی زهکشی شده بهترین عملکرد را داراست. خاک باید کمی اسیدی یا خنثی باشد با PH پنج و نیم تا هفت. خاک غنی و مرطوب که با مواد آلی تقویت شده باشد مورد نیاز این گیاه است.
کوددهی :
می توانید از مالچ های کاهی در زمستان استفاده کنید.
آفات و مشکلات :
تنها آفت مهم آن vine weevils است و همچنین ویروس موزاییک هم می تواند مشکل آفرین باشد که رفع این مشکل نیازمند حذف گیاه است.
تکثیر :
اپیمدیوم از طریق ریزوم رشد می کند که به سختی می توان آن را پیدا کرد ولی می توان آن را از گلخانه های تخصصی تهیه کرد. به دلیل رشد کندی که این گیاهان دارند، آن ها را معمولا به صورت گیاهان خریداری شده نگهداری می کنند اما از طریق تکثیر هم میتوان این گیاه را پرورش داد. گیاه را بعد از آخرین سرما یا در اوایل پاییز در زمین بکارید. با استفاده از تقسیم: اگر در بهار تقسیم را انجام می دهید باید در منطقه ی خنک قرار بگیرد ولی اگر در پاییز تقسیم می کنید باید در منطقه ای گرم قرار بگیرد اما گفته می شود: اگر از طریق تقسیم میخواهید گیاه را تکثیر دهید بهترین نتیجه را با انجام آن در اواخر تابستان بدست می آورید. فضایی در حدود ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر برای گیاه در نظر بگیرید.
کاربرد:
به دلیل سایزی که این گیاه دارد می توان از آن در باغ های صخره ای استفاده کرد و همچنین به عنوان گیاهان پوششی زمین می توان از آن ها استفاده کرد. سعی کنید اپیمدیوم ها را در زیر درختان بلند پرورش دهید زیرا با این کار میتوانید به چشم انداز خود حس جنگل را القاء کنید. با گذشت زمان اپیمدیوم به صورت طبیعی شاخ و برگ های زیادی را ایجاد می کند که این گیاه را تبدیل به یکی از بهترین گیاهان چندساله ی پوششی برای محلی که در آن نور کم است تبدیل می کند.
مباحث اضافی :
نام این گیاه به احترام گیاه شناس سوئدی کارل لینه گرفته شده. عصاره ی این گیاه کاربرد های پزشکی زیادی دارد از جمله در درمان پوکی استخوان و به عنوان داروی مقوی غرایز جنسی از آن استفاده می شود. از این رو برخی از نام های متداول آن می توان به Horny goat weed اشاره کرد.