نحوه پرورش و نگهداری درخت انجیر

پرورش درخت انجیر

انتخاب نوع درخت انجیر

بیش از 200 نوع درخت انجیر در آمریکای شمالی با طیف وسیعی از اشکال و رنگ میوه رشد می کند. این مسئله بسیار مهم است که نوع درختی که انتخاب می کنید متناسب با آب و هوای منطقه شما باشد. به میزان گرده افشانی نیز دقت داشته باشید! برای مثال برخی از انجیرها توسط مگس های کوچک بومی مدیترانه گرده افشانی می شوند و بدون آن ها میوه نمی دهند.

کاشت انجیر

· انجیر ها را می توان در خارج از منزل در منطقه ای که دمایی 8 درجه و یا گرم تر دارد، کاشت. در مناطقی که درجه حرارت زمستان گاهی اوقات سردتر از 10 درجه فارنهایت (منفی ۱۲ درجه سانتی گراد) است، بهتر است انجیر در گلدان کاشته شود.

· بهترین زمان برای کاشت درخت انجیر خارج از منزل، اوایل بهار و یا اواخر پاییز است که درخت خواب است.

· برای پرورش درخت انجیر در گلدان بهتر است آن را در مخلوط خاک گلدان و تراشه های پوست درخت (bark chips) بکارید.

· دقت کنید که در بهار و تابستان هر ۴ هفته کود نیتروژن را به خاک گلدان اضافه کنید.

· برای کاشت درخت انجیر در خارج از منزل می توانید از هر نوع خاکی استفاده کنید فقط در نظر داشته باشید که خاک حاوی مواد مغذی برای درخت باشد. هم چنین فاصله ۲۰ فوت از ساختمان یا درختان دیگر را برای کاشت این درخت مد نظر داشته باشید.

· این نکته را نیز در نظر داشته باشید که این درخت ریشه های بسیار بزرگی دارد.

روشهای کاشت درخت انجیر در گلدان

برای کاشت درخت انجیر می توان از بذر و قلمه استفاده کرد. کاشت از طریق بذر زمانی بیشتری را می گیرد به علاوه اینکه ریسک آن نیز بالا است.

آسانترین راه تکثیر درخت انجیر استفاده از قلمه است. بهترین زمان برای قلمه گیری از درختان انجیر اواخر زمستان است معمولا دو گونه قلمه انجیر وجود دارد

• قلمه های ریشه دار : این قلمه ها در گلخانه های تولید نهال انجیر ریشه دار شده و به بازار عرضه می شود البته از پاجوش های درخت نیز می توان به عنوان قلمه ریشه دار استفاده کرد.

• قلمه های فاقد ریشه : که از شاخه های جوان درخت بدست می آید.

استفاده از قلمه های ریشه دار نسبت به قلمه های بدون ریشه دارای ارجحیت است زیرا هم احتمال موفقیت را افزایش می دهد هم زمان لازم برای رشد را کاهش میدهد.

در تابستان ، بهترین راه برای تهیه قلمه استفاده از روش خوابانیدن است. پس از ریشه دار کردن قلمه با استفاده از روش خوابانیدن می توان آن را از گیاه مادری جدا کرده و در گلدان کاشت. برای آشنایی با روش خوابانیدن مقاله نحوه کاشت و تکثیر درخت انجیر که قبلا در سایت انجیرستان انتشار پیدا کرده است را مطالعه بفرمایید.

مراحل کاشت انجیر در گلدان

اولین مرحله کاشت ، انتخاب گلدان است. گلدان ها را با توجه به فضای که در اختیار دارید انتخاب کنید یعنی اگر فضای زیادی در منزل دارید از گلدان های بزرگتر و اگر فضای کمی دارید گلدان های کوچکتر را انتخاب کنید. البته این نکته را باید مد نظر داشت که درختان را نمی تواند در گلدانهای خیلی کوچک کاشت.

گلدان مورد استفاده شما می تواند از هرجنسی (چوب ، پلاستیک ، سرامیک ، مواد بازیافتی و سفال ) ساخته شده باشد. فقط مطمئن شوید سوراخ های زهکشی زیادی در آن وجود داشته باشد تا آب اضافی از آن به راحتی خارج شود.

سعی کنید از گلدان های تزئینی سنگین استفاده نکنید ، زیرا با پر شدن آنها با خاک ، جابجایی آنها دشوار می شود.

مرحله دوم ، تهیه خاک است. بهترین خاک برای کاشت انجیر خاک لیمونی است که درصد شن و رس و سیلت آن یکسان است. در مورد کشت انجیر در گلدان باید به این نکته توجه کرد هم گلدان و هم خاک از زه کشی مناسبی برخوردار باشند. خاک های رسی به دلیل زه کشی نامناسب گزینه خوبی برای کاشت انجیر نیست.

خاکی که برای کاشت استفاده می کنید باید حاصلخیز باشد برای این کار می توانید مقداری کود پوسیده دامی به مخلوط خاک اضافه کنید. مخلوط %۶۰ خاک گلدان و %۴۰ کمپوست نیز ترکیب مناسبی برای کاشت درخت انجیر در گلدان است.

مرحله سوم آماده سازی قلمه ها است. قلمه ها را معمولا به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر و قطر ۱٫۵ تا ۳ سانتیمتر اتنخاب کنید. بهتر است قلمه از شاخه های جوان یکساله انتخاب شود. در مورد قلمه های ریشه دار نیز باید به این نکته توجه کرد که در حین انتقال قلمه ها از مراکز خرید به منزل تا انتقال آنها به گلدان ، ریشه ها مرطوب باشند.

پس از آماده سازی خاک ، گلدان را تا نیمه از خاک پر کرده قلمه انجیر را در گلدان قرار داده وسپس خاک ها را دور تا دور قلمه ها ریخته تا گلدان کاملا پر شود.

مراقبت از درخت انجیر

· آبیاری مرتب می تواند در رشد درختان جوان بسیار موثر باشد. در مناطقی که آب و هوای خشکی دارند، حداقل یکبار در هفته به گیاه آب دهید.

· اغلب انجیرها نیاز به کود منظم ندارند. اما اگر انجیر در گلدان رشد نکرد می توانید از کود نیتروژن استفاده کنید. شروع مصرف نیتروژن از اواخر زمستان و پایان دوره آن باید اواسط تابستان صورت بگیرد.

· شما هم چنین می توانید از یک لایه مالچ در اطراف درخت برای جلوگیری از علف های هرز و حفظ رطوبت ریشه استفاده کنید.

· درختان انجیر نیاز کمی به هرس دارند. در طول فصل خاموش، مطمئن شوید که تمام شاخه های مرده، بیمار یا ضعیف را برای بهبود رشد، حذف کرده اید.

· اگر پرورش درخت انجیر را در گلدان انجام می دهید، در زمستان گلدان را داخل منزل بگذارید و خاک را مرطوب نگه دارید.

نیازهای درخت انجیر

درجه حرارت مناسب برای کاشت انجیر

دمای مناسب برای رشد انجیر 25 تا 35 درجه سانتی گراد است البته در درجه حرارت های بالای 42 درجه سانتی گراد کیفیت میوه کاهش می یابد. در دوران جوانی به سرما حساس تر است. در ماه های آذر و دی به سرمای 3- درجه آسیب دیده و در 9- درجه از بین می روند. تنه درخت تا 10- تا 12- درجه را تحمل می کند. ارتفاع درخت انجیر به 4 تا 5 متر هم ممکن است برسد.

بارندگی در ماه های خرداد و تیر و زمان برداشت میوه و زمان رسیدن میوه باعث وارد شدن خسارت می شود. بارندگی 300 تا 400 میلیمیتر در سال از آذر تا اردیبهشت برای کاشت دیم ایده آل است. تا ارتفاع 1800 متر از سطح دریا، طول جغرافیایی 48 تا 62 درجه شرقی و عرض 25 تا35 درجه شمالی مطلوب است.

خاک و آب مناسب برای کاشت انجیر

EC مناسب آب آبیاری بین 4 تا 6 میلی موس بر سانتی متر است. به طور متوسطEC 10 دسی زیمنس را نیز تحمل می کنند. به بور(B) موجود در آب حساس است و مقدار بور نباید بیشتر از یک میلی گرم در لیتر باشد. بازده انجیر دیم به ازای هر میلی متر بارندگی بین 10 تا 25 کیلوگرم میوه است.

درختان انجیر که در مناطق گرم و خشک کاشته می شوند دارای میوه های کوچک تر و شیرین تر هستند و برای تولید انجیر خشک مناسب هستند.

خاک مناسب برای رشد انجیر خاک شنی سبک تا شنی لومی و از خاک های لومی رسی تا رسی سنگین است. در خاک های شور و قلیایی با pH 7.8 و زه کشی خوب هم سازگار است. pH مناسب خاک در انجیر دیم بین 6 تا 7.8 و بهترین خاک، خاک لمونی است. بارندگی طولانی که تهویه خاک را از بین ببرد رشد درخت را متوقف می کند.

احداث باغ انجیر

اتخاب رقم مناسب با منطقه: رقم مناسب باید با آب و هوای منطقه سازگار بوده و عملکرد بالا داشته باشد. در برابر شرایط نا مساعد سازگار، از نظر نوع مصرف خشکباری یا تازه خوری هم دقت شود.

تهیه بستر مناسب کاشت درخت انجیر

آماده سازی زمین شامل تسطیح، تراس بندی در اراضی شیب دار، حفر گودال، ایجاد تشتک است. به منظور جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ آب در خاک انجام خاکورزی کم با گاوآهن قلمی توصیه می شد.

برای این کار گودال هایی به طول و عرض 70 تا 80 سانتی متر یا 1 در 1.5 بسته به اندازه نهال ها حفر می شود.

توصیه کودی در کاشت انجیر دیم

چه کودی به انجیر بدم؟

مقدار ازت، فسفر و پتاس به میزان 100 گرم برای هر درخت جوان و 150 گرم برای هر درخت بالغ به همراه 50 گرم از عناصر میکرو به همراه کود آلی پوسیده یکبار در سال به شکل چالکود مصرف شود. برای درختان جوان، 36 گرم ازت، 7 کیلوگرم کود آلی برای هر درخت به شکل سالانه توصیه می شود.

برای درختان بالغ 144 گرم ازت و 30 کیلوگرم کود گاوی پوسیده در 3 تا 4 چالکود توصیه می شود. علاوه بر مصرف کود به شکل خاکی ترکیبی از عناصر ریز مغزی به خصوص روی به شکل سولفات و اسید بوریک به مقدار 6 در هزار یک نوبت در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام شود.

مصرف گوگرد در درختان انجیر

با توجه به آهکی بودن خاک های کشور برای افزایش جذب عناصر بخصوص فسفر، آهن و روی استفاده از 1 کیلوگرم بیوگوگرد آلی به ازای هر درخت به همراه مواد آلی مرطوب و مایه تلقیح تیوباسیلوس در چالکود توصیه می شود.

فاصله کاشت درختان انجیر

فاصله کاشت انجیر دیم 10 در 10 است و عمق گودال ها 1 تا 1.5 متر با طول و عرض 70 تا 80 و قلمه های حدود 70 تا 80 سانتی متر با قطر 2 تا 4 سانتی متر در آن کاشته می شود. زمان کاشت انجیر از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه می باشد. نهال های انجیر دیم باید از آسیب سرما، گرمای شدید، خسارت آفات و موش حفظ شوند.

آبیاری درخت انجیر

با توجه به دیم بودن باغهای انجیر میزان محصول در سال های مختلف با توجه به میزان و پراکندگی باران متفاوت می باشد و در سال هایی که بارندگی کم باشد میزان محصول در واحد سطح به شدت کاهش می یابد در این شرایط درخت انجیر احتیاج به آبیاری کمکی دارد. درخت انجیر نسبت به سایر درختان به آب کمتری نیاز دارد و به شرایط کم آبی مقاوم است.

اقلیم های مناسب کاشت انجیر

به طور کلی اقلیم های با تابستان های گرم و خشک و زمستان های ملایم که نور آفتاب فراوان دارند برای کاشت انجیر مناسب می باشد. مناطقی که میزان بارندگی سالیانه آنها بیش از ۸۰۰ میلیمتر در طول سال است برای پرورش انجير چندان مناسب نیستند، زیرا در اثر وجود رطوبت بیش از اندازه علاوه بر پوسیدگی ریشه درخت انجیر ، شیوع برخی آفات مانند شته ها، مگس ها، شپشکها مسئله ساز می شود و کیفیت میوه نیز به شدت پایین می آید.

رطوبت مورد نیاز انجیر

تولید موفقیت آمیز انجیر به ویژه انجیر خشک در رطوبت نسبی پائین صورت می گیرد. اثر رطوبت در میوه های انجیر با توجه به نوع مصرف میوه متفاوت است. انجیرهایی که برای تازه خوری ، کنسرو یا شیرینی پزی مصرف می شوند در هوای مرطوب مرغوب ترند تا در هوای گرم و خشک.

در نواحی مرطوب انجير پر مغز و درشت گشته و مقدار شیرینی آن کم می گردد. در صورتی که درختان انجیری که در هوای خشک و نسبتا گرم کاشته شده اند اندازه میوه کوچک ولی مقدار شیرینی آن زیاد است و برای تهیه انجیر خشک مرغوبترند.

به طور کلی رطوبت نسبی کمتر از ۲۵٪ برای درختان انجیر بهتر است زیرا در رطوبت بالا خطر بیماری های قارچی ، پوسیدگی سطحی و همچنین شکافته شدن میوه روی درخت خیلی زیاد است.

میانگین رطوبت نسبی شهرستان استهبان که یکی از مناطق عمده تولید انجیر خشک است در طوی سال حدود ۴۵٪ است ولی این میزان در فصل رسیدن و برداشت انجیر بسیار کمتر می باشد. میزان بارندگی در شهر استهبان در سال های مختلف متغیر و به طور کلی در مدت ۳۲ سال متوسط میزان بارندگی ۳۵۴ میلی متر بوده است. با وقوع خشکسالی های اخیر و کاهش میزان بارندگی در برخی سال ها میانگین بارندگی ۱۰ سال گذشته به ۲۵۰ میلیمتر کاهش یافته است.

نحوه پرورش و نگهداری درخت بارانک

عوامل تاثیر گذار در آبیاری درخت انجیر

در شرایط خشکسالی و زمانی که میزان بارندگی سالیانه به کمتر از ۲۰۰ میلیمتر برسد به درختان آسیب وارد می شود که این آسیب ها علاوه بر کاهش محصول در رشد رویشی درخت انجیر نیز تاثیر گذار است.

علاوه بر میزان کل بارندگی، توجه به پراکنش بارندگی در طول سال نیز بر وضعیت درخت موثر است. مثلا ممکن است در طول یک سال زراعی میزان بارندگی کم باشد ولی در آن سال پراکندگی باران در طی فصل های مختلف مناسب تر باشد در این صورت شرایط آبی آن سال برای درخت بهتر باشد.

راه کارهایی برای رفع مشکلات ناشی از خشکسالی ارائه شده است از جمله : هرس کردن تاج درخت تا میزان نیازمندی درخت را به آب کم کند یا استفاه از خاک پوش که به واسطه آن بتوانیم از تبخیر بارندگی های کم هم جلوگیری کنیم و در آخرین مرحله استفاده از آبیاری کمکی درخت است.

تعداد دفعات آبیاری درخت انجیر در طول یک سال به عواملی مانند میزان بارندگی سالیانه ، نوع خاک ، اندازه درخت ، سن درخت ، میزان محصول سال قبل و سال جاری بستگی دارد.

هر چه میزان بارندگی در طول یک سال افزایش یابد میزان و دفعات آبیاری کمکی درخت کاهش می یابد. به طبع با کاهش میزان بارندگی میزان آبیاری نیز افزایش می یابد. از دیگرعوامل تاثیر گذار در آبیاری درختان انجیر نوع خاک می باشد. درخت انجیر را در همه نوع خاکی می توان کاشت ، خاک لومی ، خاک شنی ، خاک رسی و غیره هرچه خاک سنگین تر (خاک رس ) باشد چون توانایی نگه داری آب بیشتری را دارد دفعات آبیاری درخت نیز کاهش می یابد. خاکهای شنی نسبت به خاک های دیگرسریعتر آب را جذب می کنند و بعد از آن خاکهای لومی قرار دارد خاک های رسی کمترین میزان جذب آب در طول یک ساعت را دارند.

میزان محصول سال جاری و سال قبل نیز در میزان و دفعات آبیاری درخت انجیر تاثیر گذار است. به صورتی که هرچه میزان محصول در سال گذشته و سال جاری بیشتر باشد میزان آبیاری کمکی درخت باید افزایش یابد.

درمورد سن درخت ماجرا مقداری متفاوت است به طوری که هرچه سن درخت کمتر باشد میزان آبیاری مورد نیاز کم تر ولی تعداد دفعات آبیاری باید بیشتر باشد. نهال های تازه کشت شده در مقابل تنش آبی مقاومت کمتری دارند. یکی از دلایل خشک شدن نهال ها مقدار آبیاری کم و زمان نامناسب آبیاری است.

نهال های یک تا سه ساله حتما در طول تابستان هر دو یا سه هفته یک بار احتیاج به آبیاری کمکی دارند.

با افزایش سن درخت و بزرگتر شدن اندازه درخت میزان آبیاری درهر نوبت بیشتر ولی تعداد دفعات آبیاری در طول یک سال کمتر می شود.

زمان آبیاری درخت انجیر

آبیاری کمکی درخت انجیر را در طول دو دوره می توان انجام داد : یکی در فصل خواب درخت یعنی از آبان تا اسفند ماه و دیگری از اسفند تا اواخر فروردین که فصل رشد درخت است. بهترین زمان آبیاری درختان انجیر در فصل رشد است. آبیاری در این دوره باعث افزایش در کیفیت محصول و سلامتی درخت می شود.

در تابستان، آبیاری زیاد موجب افزایش رشد رویشی و کاهش کیفیت میوه می شود و به طور کلی در اثر آبیاری زیاد میوه های بزرگ، آبکی و مستعد پوسیدن می شود.

قلمه ها و نهال های تازه کاشت شده در سال اول باید هر دو هفته یکبار آبیاری شوند در سال دوم میزان آبیاری نهال ها هر سه هفته یکبار است. در سال سوم میزان آبیاری ماهی یکبار و از اردیبهشت تا اواخر شهریور ماه باید انجام شود. در سال چهارم آبیاری کمکی قطع شده ولی در فصل تابستان اگر برگ های درخت رو به زردی نهاد ( که نشانه ای از کمبود رطوبت خاک است ) یک یا دو نوبت آبیاری کمکی برای درخت لازم است.

میزان آبیاری در هر نوبت

میزان آبیاری یک درخت متوسط در هر نوبت آبیاری حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ لیتر است. هرچه میزان بارندگی سالیانه کمتر شود میزان و تعداد دفعات آبیاری باید افزایش یابد. به طوری که در شرایط خشکسالی شدید میزان آبیاری به دو الی سه نوبت در فصل زمستان و در هر نوبت بین ۳۰۰۰ تا ۴۵۰۰ لیتر آب می رسد.

روش آبیاری فعلی اکثر باغات انجیر روش غرق آبی است که این روش به دلیل تلفات زیاد آب، تبخیر آب و نشت عمقی به خاک مناسب نبوده و مورد تایید نیست. با جایگزینی روش های مدرن آبیاری علاوه بر بهبود عملکرد درخت در منابع آبی نیز صرفه جویی می شود.

برای جلوگیری از هدر رفت آب و صرفه جویی در مصرف آن چندین کار می توانید انجام دهید

• استفاده از روش های آبیاری مدرن مانند آبیاری قطره ای

• آبیاری در ساعات اولیه صبح یا در هنگام عصر است. آبیاری در میانه روز به معنای از بین رفتن مقدار زیادی آب در اثر تبخیر است.

• به اندازه درخت و میزان محصول درختان توجه کنید بعضی از آنها احتیاج به آب بیشتر و بعضی به آب کمتری نیاز دارند.

• درختان را به صورتی آبیاری کنید که تمام آب در دسترس ریشه قرار گیرد.

• از رشد علف های هرز جلوگیری کنید.

نحوه پرورش و نگهداری گیاه سرخس بوستون