نحوه پرورش و نگهداری درخت بارانک

نام فارسی: بارانک (در نور و گرگان)

نام علمی: .Crataegus torminalis L

نام فرانسه: Tormigne، Sorbier antidysente rique، Aigretier، A. forminal، Alisier

نام انگلیسی: Lezzory، Wild sorvice tree، Sorvice – tree

نام آلمانی:Dambeer Elsbeerbaum

نام ایتالیایی: Ciavardello Iangiarello، S. torminale، Sorbo salvatico، Sorbezzolo

نام عربی: غبيراء بری

بارانَک

بارانَک (نام علمی: Sorbus torminalis) درختی است از تیره گل سرخ که بومی رشته کوه البرز، بخش هایی از اروپا و قفقاز و آسیای کوچک و جنوب تا شمال باختری آفریقا است.

در ایران، بارانک از جنگل های ارسباران در آذربایجان شرقی تا جنگل های گرگان پراکنده است و از گونه های کمیاب جنگل های شمال ایران به شمار می آید. چوب بارانک در اروپا قیمت بالایی دارد و به همین دلیل به آن «خاویار جنگل» لقب داده اند.

در تالش به آن «میانز»، در رامسر و شهسوار «گارن» و در کلاردشت به آن «الم دلی» می گویند. این گونه به صورت پراکنده و اغلب با پلت، شیردار، راش و ممرز، تیپ آمیخته تشکیل می دهد. بارانک از میان بند تا بالابند دیده می شود و شباهت زیادی به درخت اَلَندَری دارد و تشخیص آن ها مشکل است.

از نظر علمی، بارانک و اَلَندَری دو گونه جدا هستند ولی جنگل نشینان، آن ها را یکی می دانند. الندری بیشتر در مناطق مرطوب از جمله در راشستان ها دیده می شود.

بارانک درختی تک زی و انفرادی است و در داخل جوامع گیاهی دیگر دیده می شود و چوبش به دلیل داشتن درون چوب قرمز، در خراطی استفاده می شود.

روستاییان شمال ازچوب آن، در و پنجره و وسایل خانه می سازند ولی به طورکلی، چوب آن کمتر استفاده می شود.

در نشانه گذاری، طبق دستور سازمان جنگل ها و مراتع برای حفظ گونه های در حال کاهش، آن را حفظ می کنیم و تاحد امکان قطع نمی شود.

از نظر علمی، بارانک و اَلَندَری دو گونه جدا هستند ولی جنگل نشینان، آنها را یکی می دانند، درحالی که رویشگاه این دو گونه نیز کمی با هم فرق دارد و الندری بیشتر در مناطق مرطوب از جمله در راشستان ها دیده می شود.

بارانک آفت خاصی که همه گیر باشد ندارد و تخریب آن نیز در همه جای شمال یکسان است.

این درختان به صوت پراکنده د جنگل های شمال کشور و در ارتفاعات مشاهده می شوند. چوب بسیار زیبا و سختی دارند و در صنایع دستی به کار می روند. بارانک درختی یک پایه با گل های دوجنسی سفید رنگ است که در اواخر بهار شکفته می شوند.

میوه این درخت، سته با رنگ قرمز روشن و کروی یا گلابی شکل است که طول آن 8/0 – 2 سانتیمتر و قطر آن به 2/1 – 7/0 سانتیمتر می رسد. میوه ها به شدت مورد علاقه پرندگان است.

میوه ها در تعداد بسیار زیاد و یک حالت خوشه مانند قرار دارند. میوه ها را پس از رسیدن جمع کرده و پس از پاک کردن بذر نگهداری می کنند.

پژوهشگران جنگل می گویند: درباره بارانک درایران، تاکنون تحقیقات چندانی انجام نشده است در حالی که به دلیل اهمیت فراوان آن در اروپا، کشورهای این قاره، پژوهش های مختلفی در این باره انجام داده اند.

باید توجه داشت که بارانک گونه ای انفرادی است و جنگل کاری متمرکز و وسیع با آن صورت نمی گیرد و به طور متوسط، ‪ ۲‬درصد از جنگل کاری ها با این گونه است.

کارشناسان می گویند: با توجه به ارزشمندی های بارانک، لازم است تحقیقات کافی برای شناخت این گونه به ویژه نحوه تکثیر و پرورش آن انجام شود و مناسب ترین روش، در تولید نهال و جنگل کاری استفاده گردد.

نور:

این درخت، گونه ای نورپسند است و گل آذین خوشه ای دارد و بیشتر با بذر تکثیر می شود و از میوه اش، دوشاب تهیه می کنند.

افت:

بارانک آفت خاصی که همه گیر باشد ندارد و تخریب آن نیز درهمه جای شمال یکسان بوده است.

میوه:

این درخت، میوه ای خوراکی و شیرین به شکل گلابی کوچک دارد که مطلوب حشرات است و چوب آن نیز مرغوب و خوش نقش است.
روستاییان چندان به قطع این درخت رغبت نشان نمی دهند و فقط از میوه اش استفاده می کنند.

بذر:

بارانک، بذر سنگینی دارد ولی با این حال، کمتر تیپ خالص آن دیده می شود که شاید دلیلش آن باشد که پرندگان، سمور و سنجاب بذر آن را می خورند.

این گونه به صورت پراکنده واغلب با پلت، شیردار، راش و ممرز، تیپ آمیخته تشکیل می دهد.

بارانک از گونه های کمیاب جنگل های شمال محسوب می شود.

بارانک گونه ای ارزشمند و تأثیر گذار در ترکیب و تنوع عناصر رویشی جنگل های خزری است که می تواند جایگاه ویژه ای از نظر تولید چوب با ارزش و کیفی به خود اختصاص دهد.

این گونه از جنبه زیبایی شناختی جلوه درخور تحسینی را درفصول مختلف سال به جنگل می دهد و درختی مناسب برای احیاء و توسعه عرصه های جنگلی تخریب یافته است.

چوب بارانک در اروپا قیمت بالایی دارد و هر متر مکعب گرده بینه آن در فرانسه، تا ‪ ۵۰‬هزار فرانک فروخته می شود و به همین دلیل به آن "خاویار جنگل" لقب داده اند ولی در ایران تا حدی ناشناخته است.

قسمت های مورد استفاده بارانک

میوه ی درخت دارای خاصیت دارویی است. همچنین چوب این گیاه می تواند جایگاه ویژه ای از نظر تولید چوب با ارزش و دارای کیفیت داشته باشد. به همین دلیل آن را «خاویار جنگل» لقب داده اند.

خواص درمانی بارانک

از میوه ی درخت براى بند آوردن اسهال و اسهال خونى به صورت جوشانده استفاده می شود. میوه ی بارانک ضد روماتیسم و کاهش دهنده قند خون است. در زمان گذشته از بارانک به عنوان قابض در بیماری های مختلف استفاده به عمل می آمده است.

ترکیبات شیمیایی بارانک

میوه بارانک دارای سیانید هیدروژن، تانن، مواد قندی و اسیدهای آلی مختلف است.

نحوه کاشت و تکثیر بارانک

از طریق قلمه های چوب نرم و یا کاشت بذر در تابستان و یا پیوند زدن در فصل زمستان امکان پذیر است. بذر بارانک سنگین است و بیشتر با بذر تکثیر می شود. بارانک در خاک های نیمه غنی می روید و مقطع عرضی تنه اش اغلب سینوسی شکل است. این درخت، گونه ای نورپسند است.

طرز استفاده و مقدار مصرف از بارانک

از میوه ی این درخت، دوشاب تهیه می کنند. برگ و چوب زیبایی دارد و در پاییز برگ های رنگارنگی پیدا می کند.

عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف بارانک

خطرات شناخته شده ی دانه های میوه ی بارانک احتمالا ناشی از سیانید هیدروژن موجود در آن است. وجود این ماده از بوی عطر شبیه به بادام و طعم آن مشخص می شود. غیر از دانه های بسیار تلخ آن، در بقیه موارد مقادیر کم سیانید هیدروژن نشان داده شده است که برای تحریک دستگاه تنفس و بهبود گوارش و درمان سرطان مفید است.

در غیر این صورت باعث نارسایی تنفسی و مصرف زیاد آن حتی باعث مرگ می شود.

نحوه پرورش و نگهداری نخل اره ای