پرورش درخت کنار
نام انگلیسی : Ziziphus
خانواده : Rhamnaceae
بومی : مناطق گرمسیری
- درخت کنار در عربی و گاه فارسی سدر نیز نامیده می شود و در ایران معمولاً برگ های کوبیده آن را «سدر» می نامند. اما سدر خود درختی متفاوت و مدیترانه ای از تیره مخروطیان است که شباهت زیادی با کاج دارد.برگ های کنار کوچک و قلبی شکل و کشیده با سه رگبرگ برجسته است که گوشوارک آن به خار تبدیل شده است.
- کنار گیاهی از خانواده راماناسه می باشد و دارای گونه های متعددی است که دو گونه مهم آن کنار هندی و کنار چینی می باشد. ارقام کنار چینی دارای رشد عمودی بوده و ارتفاع آن ها به ۹-۸ متر می رسد.میوه آن به رنگ قرمز تیره یا قهوه ای سفت گوشتدار، کروی، به بزرگی تقریباً یک گیلاس با هستۀ چوبی یا استخوانی می باشد.
- گونه های متعدد از جنس zizyphus در مناطق مختلف دنيا خصوصاً نواحی گرمسيری و همچنين نواحی مديترانه ای رشد می کنند، درخت کنار نيز يکی از اين گونه هاست که در نواحی مختلف جنوب کشور رويش می کند و دارای ارقام متعدد نيز می باشد.این درخت به صورت وحشی و نیمه وحشی و زراعی در اغلب مناطق خشک و نیمه خشک کشور دیده می شود .
- مقاوم به شوری و بالا بودن سطح آب زيرزمينی و خشکی زياد می باشد. در شرايطی که درختان انبه و مرکبات قادر به رشد نيستند می تواند رشد کند. برای رشد و نمو بهتر، خاک های شنی عميق و لوم با زهکش خوب را ترجيح می دهد.
- مناسب ترین دما جهت رشد درخت کنار در دمای بین ۳۵-۲۵ درجه سانتیگراد می باشد و در دمای بالاتر از این تشکیل میوه کاهش می یابد. درجه حرارتهای زیر صفر و یخبندان باعث آسیب رسیدن به شاخه های جوان و میوه های در حال توسعه می شود و باعث کاهش قابل توجه محصول و کاهش میزان رشد درخت می گردد .درختان کنار به راحتی وزش بادهای سنگین را تحمل می نمایند و در اغلب موارد از آنها به عنوان بادشکن استفاده می شود
- درخت کنار به دلیل مقاومت شدید نسبت به کم آبی و داشتن ریشه های قوی و عمیق بعد از مرحله استقرار به آب بسیار کمی نیاز دارد و حتی بدون آب نیز قادر به ادامه حیات و تولید محصول است درخت کنار در زمان رسیدن میوه ، دوره خواب و زمان برداشت محصول نیازی به آب ندارد و در زمان گلدهی نیز باید از آبیاری درختان کنار جلوگیری کرد چون که ریزش گل ها را به دنبال خواهد داشت . در سایر ایام رشد درخت آبیاری هر ماه یک بار کفایت می کند.
ارزش غذایی میوه کنار (۱۰۰ گرم)
- کالری : ۲۵
- پروتئین : ۰٫۸ گرم
- قند : ۷ گرم
- کربوهیدرات : ۱۷ گرم
- فیبر : ۰٫۶ گرم
برگ :
ضماد برگ کنار و شستن بدن در حمام با برگ کنار برای زخمها ، پاک کردن چرک بدن ، تقویت موی سر ، جلوگیری از ریزش مو و تقویت اعصاب بسیار مفید است. از برگ کنار برای ضد عفونی و تحمل بدن در درجه حرارت بالا و کاهش تبخیر پوست استفاده می شود . عصاره سدر به ویژه درمورد بیماریهای قارچی پوست اثر ضد قارچی دارد.
در تولید ابریشم نیز می توان از برگهای کنار برای تغذیه کرم ابریشم استفاده کرد .
ریشه :
خوردن آب جوشانده و پخته ریشه مغذی و مفید است ، حدود ۲۰۰ گرم ریشه را بیرون آورده ، تمیز کرده و پوست آن را خراش داده و در آب ریخته و می جوشانند تا عصاره ریشه بیرون آید تا آب آن سرخ رنگ شود ، پس از صاف کردن عصاره آن را می نوشند ، عصاره ریشه برای چاق شدن بدن و درخشندگی رنگ چهره سودمند است.
صمغ :
صمغ پخته این درختان به منظور رفع شوره و خارش سر استفاده می شود.
گل :
زنبور عسل از گل گونه های مختلف کنار تغذیه می کند. از درخت کنار جهت جنگل کاری و بیابان زدایی ، حصار و بادشکن استفاده می شود.
نحوه پرورش و نگهداری زردچوبهخواص میوه کنار برای پوست و مو
درمان زخم ها
میوه و برگ کنار برای درمان زخم مفید هستند. به این منظور برگ های درخت کنار را خشک کنید و پودر آن را بر روی زخم ها بپاشید، به زودی زخم شما درمان می شود.
مرطوب کننده طبیعی پوست
میوه کنار آب رسان قوی بوده و به عنوان نرم کننده و مرطوب کننده طبیعی برای پوست خشک استفاده می شود.
تقویت و افزایش رشد مو
میوه و برگ درخت کنار برای تقویت و افزایش رشد مو و همچنین درمان شوره سر مفید می باشند. برگ های کنار را در آب جوش بیندازید و بگذارید بماند تا عصاره ی آن در بیاید سپس موها را با این آب شستشو دهید.
دوران بارداری
مقادیر بالای ویتامین A و C موجود در میوه کنار باعث تقویت سیستم ایمنی بدن زنان باردار شده و به درمان عفونت، التهاب، سرماخوردگی و سرفه کمک می کند. میوه کنار و آب میوه کنار برای آرامش اعصاب در زنان باردار مفید بوده و به درمان بی خوابی، استرس، اضطراب و افسردگی در دوران بارداری کمک می کند.
دیابت و قند خون
مقادیر بالای ویتامین A موجود در برگ های کنار باعث کاهش حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت می شود. در واقع ویتامین A از طریق فعال کردن گیرنده انسولین و پروتئین تیروزین فسفاتاز B1 حساسیت به انسولین را کاهش می دهد.
سم زدایی خون و بدن
میوه کنار به عنوان یکی از بهترین میوه ها برای سم زدایی خون و بدن عمل کرده و میکروب های بیماری زای موجود در بدن را از بین می برد.
معده، روده و دستگاه گوارش
میوه کنار معده را تقویت می کند و باعث بهبود وضعیت دستگاه گوارش می شود. همچنین میوه رسیده و خشک شده ی کنار باعث بهبود حرکات روده شده و برای درمان یبوست و اسهال مفید می باشد.
لاغری و کاهش وزن
کنار دارای فیبر بوده و چون کالری کمی دارد می تواند با کاهش اشتها به لاغری و کاهش وزن افراد کمک کند.
شرایط پرورش و نگهداری درخت کنار :
خاک مناسب رشد درخت کنار :
کنار به خاطر سیستم ریشه قوی و گسترده آن می تواند در خاکهای ضعیف وغیر حاصلخیز که برای درختان میوه و سایر محصولات زراعی مناسب نمی باشد کشت شود . خاکهای خنثی یا کمی قلیایی جهت رشد و تولید کنار بسیار مناسب هستند . درختان کنار تا EC حدود ۶/۱۸ دسی زیمنس بر متر قادر به ادامه حیات است.
دمای مناسب رشد درخت کنار :
حداکثر جوانه زنی بذور در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد می باشد و بهترین فصل کشت بذور در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در فصل بهار تا اوایل تابستان می باشد . جوانه زنی در دمای پائین تر از ۲۵ درجه و بالاتر از ۳۵ درجه کاهش می یابد.
مقدار آبدهی درخت کنار :
هرچند که کنار درختی مقاوم به خشکی می باشد اما آب از عوامل مهم تعیین کننده میزان باردهی و کیفیت محصول در مناطق خشکسالی باشد با شروع فصل بارندگی کنار شروع به رشد رویشی می کند که بیشترین نیاز آبی کنار در مرحله میوه دهی (آبان و آذر ) می باشد. در مرحله شکوفه دهی عملیات آبیاری باید متوقف گردد زیرا گلها ریزش می کنند ، با این وجود ماهی یکبار آبیاری سبب افزایش اندازه میوه ها و کیفیت آنها می گردد.
نور لازم برای درخت کنار :
از جمله گیاهان آفتاب دوست می باشد که برای رشد به نور زیاد خورشید نیازمند است.
کنترل علفهای هرز درخت کنار :
معمولاً با روشها مکانیکی یا دستی انجام می گردد ، شخم زدن بین درختان بلافاصله پس از هرس در فصل تابستان باعث می شود که خاک در معرض نور خورشید قرار گرفته و باعث کشته شدن حشرات و آفات و همچنین باعث نفوذ آب باران به درون خاک شود و در زمانیکه بذور علفهای هرز جوانه زدند بلافاصله پس از ظهور علفهای هرز شخم زدن صورت گیرد ، علفکش ها نیز جهت کنترل علفهای هرز می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
فاصله کاشت بذر درخت کنار:
بذرها را در ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متری بکارید. و فاصله نهال بین دو تا دو نیم متر می باشد.
روشهای تکثیر درخت کنار :
تکثیر کنار به وسیله بذر :
بذر باید از ارقام مرغوب انتخاب شود، بذر مناسب باید از نظر کیفیت مطلوب، از نظر اندازه قابل ملاحظه و درشت باشد، طعم و مزه خوب داشته باشد. نسبت گوشتبه هسته زیاد باشد. تحمل گیاه نیز زیاد باشد. میوه ها باید کاملاً رسیده باشند، حدود ۵۰ تا ۷۰% میوه هایی که ریزش می کنند بذر زنده و قابل رویش نیستند.
هسته ها را می توان در محلول ۱۷ تا ۱۸% نمک قرارداد، در این حالت بذرهایی را که شناور می شوند باید جدا کرده و دور ریخته شود می توان پوسته سخت بذرها را با استفاده از وسایل گوناگون شکسته و یا در آنها ترک ایجاد کرد که در این صورت در مدت یک هفته بذور کاشته شده سبز می شوند ولی در غیر این صورت ممکن است ۳ تا ۴ هفته وقت برای سبز شدن آنها نیاز باشد.
هدف از کاشت بذرهای مناسب به منظور تهیه کردن پایه برای انجام عملیات پیوند می باشد. بذرها را مستقیماً می توان در زمین اصلی کاشت تا از عملیات جابجایی نشاء ها خودداری شود و یا اینکه بذرها را در خزانه روی ردیف هایی با فواصل۶۰ سانتی متر از یکدیگر و ۲۳ سانتی متر روی ردیف ها کشت می کنند.همچنین بذرها را می توان در کیسه های پلاستیکی نیز کشت کرد کاشت بذر در گلدان های ۲۳ × ۲۸ سانتی نیز موفقیت آمیز بوده است پس از ۳ تا ۴ ماه قطر پایه ها به حدود ۱۲ میلی متر می رسد که مناسب برای انجام عملیات پیوند می باشد.
تکثیر کنار با استفاده از پیوند :
در ادامه فعالیت های کاشت بذر زمان انجام عمل پیوند جوانه و یا شاخه با توجه به فصل و نوع واریته و نوع پیوند متفاوت می باشد. بذرهایی که در کیسه های پلاستیکی ۱۰ × ۲۰ سانتی متری کشت شده باشند در اواخر تیرماه تا مردادماه جابجا می شوند و عملیات پیوندزنی روی آنها در اواخرمرداد تا مهرماه انجام می گیرد (نهال ها باید به فاصله ۸ × ۸ متر کشت شوند) نهال هایی که زودتر کشت شده باشند (حدود بهمن و اسفند) عملیات پیوند را می توان زودتر روی آنها انجام داد، (اواخر خرداد تا تیرماه) در صورتی که در این زمان ها رشد نهال به اندازه ی مورد لزوم نرسیده باشد عملیات پیوندزنی را باید به سال بعد موکول کرد. در این صورت باید گیاه را چند سانتی متر بالاتر از سطح زمین در اسفندماه سال سوم قطع کرد، شاخه های جدیدی از این گیاه ایجاد می شوند که می توان روی بهترین و خوبترین این شاخه ها عملیات پیوند را در اواخر خرداد تا تیرماه انجام داد.
نحوه پرورش و نگهداری بنه
