نحوه پرورش و نگهداری زبان درقفا

چهارشنبه، 09 بهمن 1398 زمان مطالعه 9 دقیقه

زبان در قفا دارای ۲۵۰ گونه است که شامل گیاهان یک ساله مقاوم و نیز چندساله علفی است. به طور معمول در ایران نوعی زبان در قفا به صورت وحشی می روید که نام علمی آن D. consolida است.

پرورش زبان درقفا

نام انگلیسی : Delphinium spp

خانواده : Ranunculaceae

بومی : اروپا،مدیترانه

این گیاه شامل ۲۵۰ گونه می باشد. شامل گیاهان یک ساله نیمه مقاوم و نیز چند ساله علفی است. زبان درقفا به عنوان گل شاخه بریده نیز استفاده می شود. عمر آن نیز در آب زیاد است و به ۱۵ روز نیز می رسد. گونه مهمی که امروز بیشتر کاشت می شود به نام زبان در قفای باغی می باشد که در انگلیسی به آن rocket larkspur می گویند. ریشه زبان در قفا اغلب افشان و گاهی گوشتی است. رنگ گل های آن قرمز، صورتی، بنفش و آبی است. در گل کاری این گیاه به صورت یکساله کشت می شود.

گل زبان در قفا (Delphinium) به صورت خوشه ای رشد می کند و در تابستان گل می دهد. گل زبان در قفا به رنگ های آبی، صورتی، بنفش و سفید می باشد. گل زبان در قفا یک گل محبوب در بین باغبانان است. گل زبان در قفا تابستان خنک و مرطوب را ترجیح می دهد و تابستان های گرم را به خوبی سپری نمی کند. همچنین باد ناگهانی و یا باران را هم دوست ندارد. گل زبان در قفا می تواند تا 2 متر هم بلند شود و کمتر اتفاق می افتد که قد آن از یک متر کمتر شود. گل های بریده شده زبان در قفا برای درست کردن دسته گل بسیار مناسب هستند. گل زبان در قفا برای تشکیل تپه گل یا حاشیه های بهاری، گل بسیار مناسبی است.

دارای ارقام پاکوتاه (۱۵ سانتی متر) و پابلند (۱۷۰ سانتی متر) است. گل ها به صورت سنبله و خوشه می باشد. در انگلیسی انواع زبان درقفای چند ساله را Delphinium و انواع یکساله را larkspur می نامند.

در بهار و پاییز زمانی که هوا خنک است گل می دهد ولی به مجرد گرم شدن هوا گل دادن متوقف می شود. بنا بر این در مناطق گرم فقط اوایل بهار و پاییز گل می دهد و اگر شاخه های گل داده در بهار از پایین قطع شود پاجوش هایی حاصل می شود که پاییز گل خوبی می دهند.

گونه های مهم زبان درقفا :

D. ajacis مبدأ آن نواحی مدیترانه. ارتفاع آن ۹۰-۳۰ سانتی متر، گسترش ۳۰-۲۰ سانتی، یکساله مقاوم، برگ ها به فرم سرخسی با بریدگی های زیاد، خوشه گل باز و طول خوشه به ۶۰ سانتی متر می رسد. گل ها آبی یا بنفش است، ظهور گل در خرداد تا مرداد می باشد.

D. cardinale مبدأ آن کلیفرنیا، ارتفاع آن ۷۵-۴۵ سانتی متر، گسترش ۳۰ سانتی متر، چندساله مقاوم، برگ ها پنچه ای با بریدگی های عمیق، خوشه گل باز و طول خوشه ۳۰-۲۲ سانتی متر، گل های زرد یا قرمز و گل ها در تیر و مرداد ماه ظاهر می شوند.

D. consolida مبدأ آن اروپا، وحشی آن در ایران هم دیده می شود. ارتفاع آن ۱۲۰ سانتی متر، گسترش بوته ۴۰-۳۰ سانتی متر، یکساله مقاوم، برگ ها دارای بریدگی زیاد، طول خوشه گل ۴۰-۲۲ سانتی متر، گل ها به صورت فشرده و خوشه ای، گل ها در خرداد تا مرداد ماه ظاهر می شوند و رنگ گل ها قرمز، ارغوانی، صورتی و سفید است.

D. elatum مبدأ آن سیبری، ارتفاع بوته ۱۵۰-۹۰ سانتی متر، گسترش بوته ۶۰-۴۵ سانتی متر، چندساله مقاوم، برگ های دارای بریدگی های عمیق و پنچه ای، طول خوشه ۳۰ سانتی متر، گل ها با رنگ آبی با یک چشم یا مرکز قهوه ای، گل ها در خرداد و تیر ماه ظاهر می شود. در حال حاضر هیبرید های اصلاح شده در حدود وسیع کشت می شوند.

D. grandiflorum مبدأ آن سیبری و چین، ارتفاع ۷۵-۳۰ سانتی متر، گسترش ۳۰ سانتی متر، چندساله مقاوم، برگ ها دارای بریدگی های عمیق و پنجه ای، گل ها به رنگ آبی و مایل به بنفش و شبیه قیف، خوشه گل ۳۰-۲۲ سانتی متر می باشد.

شرایط نگهداری و پرورش گل زبان درقفا :

مکان مناسب گل زبان درقفا :

مکان های آفتابی را ترجیج می دهد و باید در محلی کشت شود که حداقل یک نیم روز (حداقل ساعت) آفتاب کامل باشد. این گیاه مخصوص مناطق سردسیر است و سرمای شدید زمستان را به خوبی تحمل می کند. دمای شبانه در دو ماه اول رشد نباید از ۱۰ درجه سانتی گراد بالاتر رود ولی بعد از این مدت تا حد ۱۸-۱۳ درجه سانتی گراد نیز قابل تحمل است.

خاک مناسب گل زبان درقفا :

خاک های با زهکشی خوب و پر از مواد هموسی را دوست دارد. خاک های کمی قلیایی مناسب تر است و اگر خاک اسیدی باشد باید به آن کمی آهک اضافه شود که باعث بهبود گل دهی می شود. به خاک های سنگین حساس است و در آن دچار پوسیدگی ریشه و طوقه می شود.

در مکان هایی که زمین یخ می زند در انواع چندساله باید با ریختن کاه روی زمین طوقه و ریشه ها را از خطر سرمازدگی محفوظ نگهداشت. خاک بستر برای زبان درقفا در گل خانه مخلوطی از خاک باغچه، خاک برگ پوسیده، ماسه یا شن ریز به مقدار مساوی است.

آبیاری گل زبان درقفا :

زبان درقفا نیاز به آب زیاد دارد و مرتباً باید آبیاری شود، با این وجود تا حدودی به خشکی نیز مقاوم است.

آفات گل زبان درقفا :

حلزون ها و مارها به این گل آسیب می رسانند، همچنین این گیاه مستعد مبتلا شدن به کنه نیز می باشد.

بیماری های گل زبان در قفا شامل کپک های پودری، سوختگی، لکه های باکتریایی و قارچی، خاکستری شدن گل ها، پوسیدگی تاج و ریشه، پوسیدگی سفید، سیاه شدن برگ ها، زنگ و زنگ سفید می باشد.

تکثیر گل زبان درقفا :

به وسیله تقسیم بوته، قلمه و بذر تکثیر می شود. دمای مناسب جهت جوانه زنی بذر آن ۱۲ درجه سانتی گراد است. از زمان کاشت تا سبز شدن مدت زیادی طول میشکد. زمان کاشت بذر در انواع یکساله بهار و در انواع چند ساله تیر، مرداد و شهریور است. البته کاشت در اواخر تابستان بهتر از کاشت بهاره است. اگر بذر ها در اوایل بهار در شاسی یا گلخانه کشت شود در همین سال گل می دهد ولی اگر در ماه های تیر و مرداد کشت شود در سال بعد گل می دهد. در مناطق گرمسیری بذر آن در اوایل پاییز به محض خنک شدن هوا کاشته می شود. هم به صورت نشایی و هم به صورت مستقیم، بذر کاری می شود. بهتر است ارقام چند ساله که رشد بیشتری دارند مستقیم کاشته شوند. در موقع نشا کاری باید به دو نکته توجه کرد :

محل طوقه زیر خاک نرود چون باعث پوسیدگی گیاه می شود.

قسمت انتهای گیاه بشکند چون در این حالت انشعابات زیاد شده و گیاه حالت بوته ای پیدا می کند و خوشه های گل کوچک خواهند شد.

گیاهان گونه D.elatum به وسیله قلمه نیز افزایش می یابند که قلمه ها باید از قسمت های پایینی گیاه گرفته شود و پس از ریشه دار شدن در شهریور یا مهر به زمین اصلی منتقل می شود.

زبان در قفا به عنوان گل بریدنی استفاده می شود. عمر پس از برداشت گل آن در آب طولانی و گاهی به بیش از دو هفته می رسد. آنچه امروز بیشتر کاشت می شود نوعی است که به آن زبان در قفای باغی گویند و نام علمی آن D. ajacis است و در انگلیس به آن Rocket larkspur گویند. ریشه های زبان در قفا اغلب افشان و گاهی گوشتی است. رنگ گل های آن قرمز، صورتی، بنفش، آبی و سفید است. در گلکاری این گیاه به صورت یک ساله کشت می شود. دارای رقم های پاکوتاه (۱۵ سانتی متر) و پابلند (۱۷۰ سانتی متر) است. گل ها به صورت سنبله یا خوشه بوده و هرگل دارای یک مهمیز طویل است و علت نام گذاری آن در فارسی به همین خاطر است. در انگلیسی انواع چند ساله را Delphinium و انواع یک ساله را Larkspur می نامند.

نحوه پرورش و نگهداری هوستا

گلدهی

در بهار و پاییز، زمانـی که هوا خنـک است گل می دهد ولی به مجـرد گرم شدن هوا گل دهی آن متوقف می شود. بنابراین در مکان های گرم فقط اوایل بهار یا پاییز گلدهی دارد. اگر شاخه های گل داده در بهار از پایین قطع شوند، پا جوش هایی حاصل می شود که پاییز گل خوبی می دهند.

نیازها

زبان در قفا به خاکی با زه کشی خوب و پر از مواد هوموسی و آب زیاد نیاز دارد و مرتب باید آبیاری شود. با این وجود تا حدود زیادی به خشکی نیز مقاوم است. چنانچه خاک اسیدی باشد باید به آن آهک اضافه شود که باعث بهبود گلدهی آن می شود. این گیاه مخصوص نواحی سردسیری است و سرمای شدید زمستان را به خوبی تحمل می کند. مکان های آفتابی را ترجیح می دهد و بایددر محلی کشت شود که دست کم یک نیم روز آفتاب کامل باشد. به خاک سنگین حساس بوده در آن دچار پوسیدگی ریشه و طوقه می شود. در جاهایی که زمین یخ می زند در انواع چند ساله باید با ریختن کاه روی زمین، طوقه و ریشه ها را از خطر سرما محفوظ نگه داشت.

دمای شبانه در دو ماه اول رشد نباید از ۱۰ درجه سانتی گراد بالاتر رود ولی پس از این مدت تا حد ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی گراد نیز قابل تحمل است .

افزایش

با تقسیم بوته، قلمه و بذر افزایش می یابد. دمای مناسب جهت تندش بذر آن ۱۲ درجه سانتی گراد است. از زمان کاشت تا سبز شدن مدت زیادی (۱۵ –۳۰) روز بسته به گونه) طول می کشد. زمان کاشت بذر در انواع یک ساله اول بهار و در انواع چند ساله تیر، مرداد و یا شهریور ماه است. البته کاشت در اواخر تابستان بهتر از کاشت بهاره است. اگر بذرها در اول بهار در شاسی یا گلخانه کشت شود در همان سال گل می دهد ولی اگر در ماه های تیر و مرداد کاشت شود در سال بعد گل می دهد. در مناطق گرمسیری بذر آن در اوایل پاییز به محض خنک شدن هوا کاشته می شود. هم به صورت نشایی و هم به صورت مستقیم بذر کاری می شود. بهتر است رقم های چند ساله که رشد بیشتری دارند نشاء کاری و رقم های یک ساله که رشد کمتری دارند مستقیم کاشته شوند. خاک بستر بذر زبان در قفا گلخانه آمیخته ای از خاک باغچه، خاکبرگ پوسیده و ماسه یا شن ریز به مقدار مساوی است. در موقع نشاء کاری باید به دو نکته توجه کرد : الف) محل طوقه زیر خاک نرود، چون باعث پوسیدگی گیاه می شود.ب) قسمت انتهایی گیاه نباید بشکند، چون در این حالت انشعابات زیاد شده و گیاه حالت بوته ای پیدا می کند و خوشه های گل کوچک خواهند شد.