در عرصه جهانی بسیاری از رانندگان دیگر مایل به استفاده از گیربکس های دستی نیستند و ترجیح می دهند که از گیربکس های اتوماتیک استفاده کنند. جعبه دنده های اتوماتیک امروزه بسیار پیشرفته شده اند که نمونه ای از آن گیربکس های دوکلاچه یا DCT است.براساس تحقیقات انجام شده از سوی مؤسسه IHS به عنوان یکی از معتبرترین مؤسسات تحقیقات فناورانه خودرو، به کارگیری گیربکس های دوکلاچه (DCT) در خودرو های تولید اروپا رو به افزایش بوده و هم اکنون ده خودرو برتر جهان از جمله مرسدس بنز AMG، پورشه 911 Carrera، آئودی S3 و نیسان GT-R مجهز به گیربکس دوکلاچه هستند.همچنین حضور SUV های چینی مجهز به گیربکس های دوکلاچه ((DCT موجب شد تا مشتریان بازار خودرو ایران در این سگمنت با قابلیت های این نوع از جعبه دنده های اتوماتیک به خوبی آشنا شوند و این انتظار در بازار از خودروسازان داخلی ایجاد شود که به سمت به کارگیری این گیربکس ها حرکت کنند.
عملکرد گیربکس های دوکلاچه (DCT)
ساختار و فلسفه وجودی گیربکس های DCT انتقال سریع دنده ها با کمترین میزان ضریب دنده است به طوری که در تعویض پیاپیدنده ها هیچ شوکی (SHIFT SHOCK) به سامانه انتقال قدرت وارد نم یشود و درنتیجه این گیربکس ها گشتاور و قدرت خروجی پیشرانه را با کمترین هدر رفت به چرخ ها انتقال می دهند.اگر بخواهیم به زبان ساده و ملموس از عملکرد گیربکس های DCT بگوییم باید اینگونه عنوان کنیم که دو کلاچ هم مرکز و هم محور نقش اصلی انتقال قدرت را ایفا می کنند بطوری که کلاچ اول مختص دنده های فرد میباشد و کلاچ دوم مختص دنده های زوج است که در نتیجه دنده بدون قطع جریان نیرو از پیشرانه به چرخ ها تعویض شده و یا به عبارتی از آنجایی که تعویض دندها تحت نیرو صورت می گیرد در نتیجه جریان قدرت ثابت وپایدار بین پیشرانه و چرخ ها انتقال میابد.
بسته به نوع تکنولوژی های ریز و درشت بکار رفته در این سال ها در گیربکس های DCTهر کمپانی از یک نام اختصاصی برای این گیربکس ها استفاده می کند برای مثال سیستم انتقال قدرت دو کلاچه شرکت پورشه به اختصار PDK می باشد که باز هم در کل ماهیت آنها یکی است.امروزه با افزایش موج رقابت تولید کنندگان خودرو در سرتاسر دنیا خوشبختانه این تکنولوژی گران قیمت در کلاس خودروهای نیمه لوکس و حتی شهری و اقتصادی نیز استفاده می شود که این خود نوید بخش ورود هیجان و لذت رانندگی در این کلاس ها میباشد.
مزایای گیربکس های دوکلاچه (DCT)
همانطور که می دانید در چند سال گذشته بسیاری از خودروسازان با استناد بر عملکرد کم نظیر این تکنولوژی به سمت استفاده از گیربکس های DCT روی آورده اند که می توان از مهمترین مزایای آن ها به شرح زیر اشاره کرد:
- عملکرد تعویض دنده ها نسبت به نمونه های اتوماتیک مرسوم بدون شوک و ضربه به سیستم انتقال قدرت می باشد.
- شتاب ایده آل جز جدانشدنی این گیربکس ها است که تجربه سواری متمایزی را نسبت به سایر جعبه دنده ها به همراه دارد.
- به دلیل استفاده از دو کلاچ که هرکدام مختص به دنده های فرد و زوج میباشد لقی و ضربه زدن مانند گیربکس های (AL4) دیگر وجود ندارد که ماحصل این عملکرد رابطه مستقیمی بر لذت رانندگی خواهد داشت.
- گیربکس های DCT به دلیل استفاده حداکثری از گشتاور و قدرت پیشرانه به شدت بازده بالاتری نسبت به نمونه های اتوماتیک مرسوم بازار دارند.
- به لطف تکنولوژِی بی نظیر DCT طبق آمارهای رسمی میزان مصرف سوخت خودروهای مجهز به این گیربکس ها تا 20% نسبت به نمونه های رایج کاهش میابد .جالب اینجاست که کمتر گیربکسی را میتوان یافت که در کنار پرفورمنس بالا مصرف سوخت اقتصادی را یکجا داشته باشد.
- گیربکس های DCT با وجود استفاده از تکنولوژِیهای برتر در بحث تعمیر و نگهداری بسیار انعطاف پذیر میباشند به طوری که با وجود استهلاک ناچیز باز هم فرایند تعمیر و خدمات ساده تری نسبت به سایرین دارند.خوشبختانه در بازار کشور نیز در سال های اخیر بسیاری از خودروهای پرمیوم و معتبر مجهز به گیربکس های DCT می باشند و در بازار حضور پررنگ تری دارند.
ویژگی های گیربکس دوکلاچه چیست؟
در بین گیربکس های موجود فقط در گیربکس دستی، راننده برای تعویض دنده نیاز به گرفتن کلاچ و تعویض موقعیت دسته دنده دارد، اما در گیربکس های AT، CVT، AMT و دوکلاچه (DCT) فرآیند تعویض دنده به صورت اتوماتیک انجام می شود و نیاز به اقدام راننده نیست. به همین دلیل در گیربکس های دوکلاچه فرآیند تعویض کلاچ نیز به صورت اتوماتیک انجام می شود و همین قضیه باعث می شود تعویض دنده با سرعت بیش تری انجام شود. البته باید گفته شود که در گیربکس های دوکلاچه راننده می تواند علاوه بر حالت اتوماتیک، تعویض دنده را شخصاً و با استفاده از لیور دنده و یا پدل شیفتر ها انجام دهد. در این حالت، کلاچ گیری به صورت اتوماتیک انجام می شود و راننده تنها دنده مورد نظر خود را انتخاب می کند.
به دنبال تعویض سریع دنده و کلاچ گیری اتوماتیک، زمان تعویض دنده کاهش می یابد، همچنین با کاهش زمان تعویض دنده مدت زمانی که اتصال بین گیربکس و موتور قطع می شود کاهش می یابد. از این رو، بازده بخش انتقال قدرت بیش تر می شود و اتلاف انرژی کم تری نسبت به گیربکس های دستی داریم.از سویی، بازده گیربکس های دنده ای نسبت به گیربکس های AT و CVT بیش تر است و به همین دلیل، میان گیربکس های گفته شده عملکرد گیربکس دوکلاچه، که نمونه ارتقایافته گیربکس های دنده ای ست، از همه بهتر است. برای مثال، میزان مصرف سوخت یک گیربکس دوکلاچه ۶ دنده نسبت به یک گیربکس ۵ دنده AT حدود ۱۰ درصد کم تر است.
طراحی و ساخت گیربکس های دوکلاچه بسیار شبیه به گیربکس های دستی و AMT است. در هر سه از چرخ دنده هایی استفاده شده است که ضریب دنده های مختلف را به دست می دهند، اما در گیربکس های AMT و دوکلاچه از پدال کلاچ خبری نیست. آرایش چرخ دنده های استفاده شده در گیربکس های دوکلاچه بسیار به آرایش چرخ دنده ها در گیربکس دستی و AMT شبیه است و مانند گیربکس AT از چرخ دنده های سیاره ای و خورشیدی استفاده نشده است.
اشتباهات رانندگی با خودروی دو کلاچه
این خودروها از دو گیربکس مجزا تشکیل می شوند که هرکدام کلاچ مختص به خود را دارد. عملکرد گیربکس دوم درواقع به این صورت است که با توجه به شرایط جاده، سرعت خودرو و جایگاه قرارگیری پدال گاز و ترمز، کامپیوتر، دنده بعدی که احتمال زیاد راننده به آن نیاز دارد را پیش بینی می کند و آن را آماده نگه می دارد تا در فرصتی ایدئال آن را به چرخه حرکتی منتقل کند. ازآنجایی که این گیربکس که حساسیت های خاص خود را دارد نحوه نگهداری و تعامل با آن بسیار مهم است پس اگر شما نیز خودرویی با گیربکس دو کلاچه سوار می شوید بد نیست که با ما در این نوشته همراه باشید تا با 5 روش نگهداری بهتر از گیربکس هایتان آشنا شوید.
با توقف خودرو نیازی به قرار دادن آن در حالت خلاص نیست.
هرچند این حرکت برای خودروهای با دنده دستی بسیار اهمیت دارد و از استهلاک بی رویه کلاچ جلوگیری می کند اما برای خودروهای با گیربکس دوکلاچه واقعاً نیازی به این کار نیست. چراکه مهندسین خودروها قبلاً این موضوع را پیش بینی کرده اند. به این صورت که هر زمان که خودرو سرعتش از حد به خصوصی کمتر می شود کامپیوترهای گیربکس با غیرفعال کردن کلاچ ها آن ها را آزادکرده و از ورود فشار به آن ها جلو جلوگیری می کند
در سربالایی ها پای خود را از روی ترمز برندارید.
اگر خودرو شما گیربکس اتوماتیک ساده داشته باشد با برداشتن پایتان از روی پدال ترمز در سربالایی ها خودرو به وسیله گشتاور بسیار کمی که موتور تولید می کند در جای خود ثابت می ماند اما خودروهای با گیربکس دوکلاچه اگر پای خود را از روی پدال ترمز بردارید خودرو باید به وسیله سیستم کلاچ ثابت بایستد این حرکت که می تواند فشار بسیاری به کلاچ وارد آورد، به حد قابل توجهی از طول عمر آن می کاهد. پس بهتر است برای ایستادن در سربالایی ها از ترمز خودرو استفاده کنید تا کلاچ خودرو درگیر نباشد و فشاری به آن وارد نشود این موضوع خصوصاً اگر کلاچ خودروی شما از نوع خشک باشد به دلیل اینکه روغنی در اطراف آن وجود ندارد و حرارت بیشتری جذب می گردد، آسیب بیشتری نیز وارد می کند. البته باید بدانید که کلاچ های خشک سبک ترند و طول عمر بیشتری از کلاچ های خیس دارند.
برای مدت زمان طولانی با سرعت های کمتر از ۵ کیلومتر رانندگی نکنید.
این امر خصوصاً در ترافیک که اتومبیل ها پشت سر هم می ایستند و برای فواصل کوتاه حرکت می کند و دوباره متوقف می شوند بیشتر اهمیت پیدا می کند. مشکلی که در این زمینه پیش می آید این است که سیستم کلاچ گیربکس های این خودروها در این سرعت های کم به صورت کامل آزاد نمی شود و این درگیری کلاچ اگر به صورت روزانه با رانندگی شما همراه باشد می تواند به استهلاک و صاف شدن پیش از موعد کلاچ ختم شود بهترین کار این است که در ترافیک منتظر بمانید تا فاصله شما با خودروی جلویی به اندازه مطلوب برسد تا شما بتوانید بیش از ۵ کیلومتر در ساعت سرعت بگیرید تا درنهایت کلاچ به صورت کامل آزاد شود و فشاری را متحمل نشود.
اگر در حال شتاب گیری هستید دنده را کاهش ندهید و اگر پایتان بر روی پدال ترمز قرار دارد از افزایش دنده خودداری کنید
این مسئله به نحوه کارکرد گیربکس دو کلاچه برمی گردد که در ابتدای این نوشته به آن اشاره کردیم درواقع همواره یکی از گیربکس ها با استفاده از کامپیوتر و آنالیز شرایطی که خودرو در آن قرار دارد بهترین دنده بعدی تعیین و آماده نگه می دارد تا به محض اینکه شرایط ایدئال فرارسید تنها با غیرفعال کردن گیربکس اول و فعال کردن گیربکس دوم دنده تعویض گردد. به این ترتیب سرعت تعویض دنده در گیربکس دو کلاچه بسیار افزایش می یابد.
حال فرض کنید که شما در بزرگراهی در حال رانندگی هستید درحالی که پایتان روی پدال گاز قرار دارد، گیربکس دوم پیش بینی می کند با توجه به شرایطی که در آن قرار دارید احتمالاً نیاز به دنده سبک تری پیدا کنید، پس همان را آماده در خود نگه می دارد. حال اگر شما در چنین شرایطی اقدام به کاهش دنده نمایید احتمالاً با تأخیر بسیاری در تعویض دنده مواجه خواهید شد چراکه آن چیزی که در گیربکس دوم آماده بوده دنده بیشتر است و درحالی که شما برخلاف پیش بینی خودرو خود دنده خود را کاهش داده اید و برعکس زمانی که شما پایتان بر روی پدال ترمز قرار دارد کامپیوتر پیش بینی می کند که شما احتمالاً یا به توقف کامل خواهید رسید و یا اینکه با رفتن به دنده سنگین دوباره به شتاب گیری خواهید پرداخت لذا دنده سنگین تر را برای خود انتخاب می کند حال اگر شما در این شرایط دنده را افزایش دهید باز برخلاف انتظار کامپیوتر عمل کرد و لذا با تأخیر دنده خودرو تعویض خواهد شد. البته که این تأخیر اشکالی پیش نمی آورد اما تعویض دنده طولانی تری را تجربه خواهید کرد.
لانچ ممنوع
قبل از هر چیز بگویم که لطفاً خودروی خود را لانچ نکنید این موضوع درباره خودروهای با گیربکس دو کلاچه بیشتر اهمیت دارد چراکه این خودروها دو گیربکس داشته و درواقع فشار و استهلاکی که به آن وارد می شود دو برابر خواهد بود و درنتیجه هزینه های شما نیز به همان نسبت دو برابر خواهد شد. هرچند برخی از خودروسازان که خودروهایی با این نوع گیربکس تولید می کنند این موضوع را هم پیش بینی کرده اند اما به هرحال بهتر است که از این کار اجتناب کنید. برای مثال خودروسازی مانند هیوندای به محض قرارگیری دو پا بر روی پدال های گاز و ترمز و افزایش دور موتور کلاچ را آزاد می کند تا به این صورت تا جای ممکن از فشار آمدن به کلاچ جلوگیری کند.
نحوه تشخیص سالم بودن گیربکس اتوماتیک
