تاثیر گویندگی و فن بیان در کار و زندگی چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. امروزه شغل و حرفه گویندگی دیگر مثل قدیم محدود به دوبله فیلم ها و سریال ها (رادیو و تلویزیون) نمی شود و بازار کار آن گسترش چشم گیری داشته است. از روایت کتاب های داستان و شعر صوتی گرفته تا گویندگی برای ویدئوهای تبلیغاتی، آموزشی و نظایر اینها. اگر به این حرفه علاقه مند هستید و می خواهید بدانید راه ورود به دنیای گویندگی چیست، ادامه این مطلب را از دست ندهید. در ادامه شما را با فوت وفن های گویندگی حرفه ای آشنا خواهیم کرد و از بایدها و نباید هایی خواهیم گفت که هنگام انجام این کار باید رعایت کنید. همراه ما بمانید.
لحن یا تن صدا چیست؟
پیش از هر چیز، بهتر است ابتدا به این موضوع بپردازیم که اصلا لحن در فن بیان به چه معناست؟ چگونه باید از این مهارت در سخنرانی استفاده نماییم و اصلا اهمیت و مزایای استفاده از آن چه چیزی است؟ اصلا تن صدا چیست؟ و آیا لحن صدا، با تن تفاوتی دارد یا خیر؟ جواب این سوال مثبت است. این دو مهارت، اندک تفاوت هایی با یکدیگر دارند، اما مکمل هم هستند و همانطور که گفتیم، هر دو، مهارتی کلیدی و زیر مجموعه فن بیان به حساب می آیند. به علاوه، در عین وجود این تفاوت اندکی، فراموش نکنید که می توان این دو واژه را به جای هم نیز به کار برد. لحن و تن صدا با یکدیگر ارتباط دارند و بر یکدیگر تاثیر می گذارند. ترکیب این دو با هم، باعث می شود که تاثیر سخنرانی ما چندین برابر شود و مخاطب توجه و تمرکز بیشتری برای کلام ما صرف کند.
لحن صدا
به نوع ادای کلمات و جملات و عبارات در یک سخنرانی یا به هنگلم حرف زدن عادی، لحن صدا گفته می شود؛ مثلا از انواع آن نیز می توان به خبری، تعجبی، پرسشی، طعنه آمیز، خنثی، خشن، محترمانه، عامیانه و… اشاره کرد. لحن را با واژگان دیگری همچون آوا، آواز، آهنگ و نوا نیز می شناسند. برای تقویت آن نیز می توان از راهکارهای تمرین لحن صدا استفاده کرد.
تن صدا
این واژه، بیشتر به میزان بلندی صدا اطلاق می شود. به زیری، بمی، بلندی و یا آرامی صدا، تن صدا گفته می شود. با استفاده از یک تن صدای جذاب، می توانیم در مواقع کلیدی توجه مخاطب را به خود جلب کنیم. می توانیم برای تاثیر بیشتر، از تغییرات بلندی صدا کمک بگیریم؛ حتی می توانیم تن و لحن را نیز با هم ترکیب کرده و به صورت همزمان از هر دو استفاده نماییم.
نکات و مسائلی که برای گویندگی حرفه ای باید رعایت کرد
اکنون از اهمیت لحن در فن بیان آگاه هستیم و به خوبی می دانیم که تن صدا چیست و فرقش با لحن در چه چیزی است. حال بهترین زمان برای آن است که تمرین ها و تکنیک هایی را برای تقویت و بهبود لحن در کلام، به شما معرفی کنیم. تسلط بر لحن و تن صدا نیز مثل هر مهارت دیگر، به راحتی با تلاش و پشتکار، پیشرفت خواهد کرد. پس اصلا جای نگرانی برای شما وجود نخواهد داشت. از مفیدترین راهکارهای تمرین لحن صدا به صورت حرفه ای، بدین قرار هستند:
۱. آشنایی کامل و دقیق با متنی که قرار است از روی آن بخوانید
در حرفه گویندگی بعضا برای تان پیش خواهد آمد که باید از روی متنی، در مقابل جمعی از افراد سخن وری کنید. یا فرضا شعر یا داستانی را روایت کنید. حتما متن موردنظر را چند بار بخوانید و اگر برای تان مقدور است، قسمت های کلیدی و مهم آن را حفظ کنید. انجام این کار تأثیر بسزایی در افزایش اعتماد به نفس شما خواهد داشت و تسلط شما بر موضوع موردنظر را به مراتب بیشتر خواهد کرد. اگر قرار است داستان یا شعری را روایت کنید، صرف خواندن از روی متن برای جلب توجه مخاطب کفایت نمی کند. هنگام روایت داستان بر فرض مثال باید خود را جای شخصیت های آن بگذارید و جوری متن را بخوانید و روایت کنید که انگار در حال اجرای نقش هر یک از شخصیت های داستان هستید.
۲. کنترل لهجه، لحن و سرعت در گویندگی
کنترل لهجه، لحن و سرعت در گویندگی مسئله مهم دیگری است که حتما باید مدنظر قرار دهید. به ویژه اگر مایل به کار کردن در حوزه گویندگی هستید و می خواهید در بلندمدت فعالیت در این حرفه را پیش بگیرید. اگر از ابتدا تا انتها با لحن و صدایی یکنواخت صحبت کنید، به زودی حوصله مخاطب سر خواهد رفت و توجهی به آنچه می گویید نشان نخواهد داد. برای برطرف کردن این مشکل لازم است گاهی لحن و بلندی صدای خود را به شکلی هوشمندانه تغییر دهید. یا فرضا اگر به نقطه ای حساس و کلیدی در روایت و متن خود می رسید، کمی مکس کنید تا مخاطب فرصت فکرکردن راجع به آن را داشته باشد.
طرز صحبت کردن و روایت در گویندگی اهمیت به مراتب بیشتری از جنس صدای شما دارد. اگر صدای زیر دارید یا برعکس صدای خیلی بم دارید می توانید با دیدن آموزش گویندگی و فن بیان جایگاه اصلی صدای خودتون را پیدا کنید و ازاین بابت جای نگرانی چندانی نیست. وقتی برای گویندگی صحبت می کنید، بلندی صدا باید به حدی باشد که تا پایان حواس مخاطب پرت نشود و به شما و آنچه می گویید توجه کند. البته قرار نیست فریاد بزنید. نفس عمیق بکشید و بدون واردکردن فشار و استرس صدا را از دیافراگم خارج کنید. اجرای تکنیکی که در ادامه شرح داده می شود کمک می کند تا بلندی صدای مناسب برای گویندگی را پیدا کنید:
- بایستید و با قراردادن دست ها بر روی شکم نفس بکشید تا بتوانید بالا و پایین رفتن شکم را احساس کنید. نفس عمیق بکشید و تا ده بشمارید؛ نفس تان را بیرون بدهید و اجازه دهید این کار هم ده ثانیه طول بکشد. پس از انجا این کار بلندی و تُن صدا در حالت ایدئال برای گویندگی قرار خواهد گرفت، چون به این شکل فشار از روی شکم و دیافراگم برداشته می شود.
- اگر قصد پیدا کردن شغل گویندگی را دارید و می خواهید در این حرفه پیشرفت کنید، حتما باید کلمات و جملات را واضح و گویا ادا کنید. مِن مِن کردن و زیرلب سخن گفتن به شکلی چشم گیر از کیفیت کار گویندگی خواهد کاست و باعث پرت شدن حواس مخاطب می شود.
- شمرده شمرده سخن بگویید و از قبل با تمامی کلمات متنی که قرار است آن را بیان کنید آشنا شوید. اگر در متن موردنظر به واژه ای جدید برخوردید که پیش از آن نمی دانستید، معنا و شیوه تلفظ صحیح آن را یاد بگیرید. حتی اگر لازم است کنار واژه های جدید نکاتی را که راجع به معنا و تلفظ آن لازم و ضروری می دانید یادداشت کنید که هنگام ادای آنها به مشکل برنخورید.
۳. واضح صحبت کردن
اگر قصد پیدا کردن شغل گویندگی را دارید و می خواهید در این حرفه پیشرفت کنید، حتما باید کلمات و جملات را واضح و گویا ادا کنید. مِن مِن کردن و زیرلب سخن گفتن به شکلی چشم گیر از کیفیت کار گویندگی خواهد کاست و باعث پرت شدن حواس مخاطب می شود. شمرده شمرده سخن بگویید و از قبل با تمامی کلمات متنی که قرار است آن را بیان کنید آشنا شوید. اگر در متن موردنظر به واژه ای جدید برخوردید که پیش از آن نمی دانستید، معنا و شیوه تلفظ صحیح آن را یاد بگیرید. حتی اگر لازم است کنار واژه های جدید نکاتی را که راجع به معنا و تلفظ آن لازم و ضروری می دانید یادداشت کنید که هنگام ادای آنها به مشکل برنخورید.
۴. شرکت در دوره های آموزش گویندگی و فن بیان
تهیه پکیج آموزش گویندگی یا شرکت در دوره آموزش غیر حضوری گویندگی و فن بیان راهکار خوب دیگری است برای کسانی که به این حرفه علاقه مند هستند. با کمک این پکیج های آموزشی و شرکت در دوره های مربوطه می توانید از تجربه های کسانی استفاده کنید که مدت ها است در این حرفه مشغول به کارند و به خوبی با فوت وفن های گویندگی آشنا هستند. آشنایی با این اساتید باتجربه برای غلبه بر کمرویی و خجالت هنگام صحبت کردن در گویندگی که در آغاز کار حرفه ای مسئله رایجی است نیز فوق العاده مؤثر خواهد بود.
اگر قصد انجام چنین کاری را داشته باشید، احتمال دارد سؤال هایی نظیر این در ذهن تان باشد که فرضا چطور کلاس گویندگی معتبر پیدا کنیم یا آنکه بهترین مدرس گویندگی و فن بیان چه کسی است و چنین شخصی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ برای یافتن جواب این سؤال ها بهترین کار بررسی سوابق کاری مدرسین حرفه گویندگی و بازخوردهایی است که شرکت کنندگان در دوره انلاین گویندگی و فن بیان ارائه می کنند. کافی است به وب سایت گروه آموزشی موردنظرتان سر بزنید تا بتوانید اطلاعات بیشتری دراین باره پیدا کنید.
مزیت های کلاس غیر حضوری گویندگی و فن بیان نسبت به کلاس حضوری
۵. پرهیز از دادن شاخ وبرگ اضافی به مطلب
فارغ از آنکه هدف از گویندگی روایت شعر یا داستان باشد و یا صحبت کردن بر روی ویدئوهای آموزشی، تبلیغاتی و نظایر اینها، برای آنکه حوصله مخاطب سر نرود و تا پایان همراه شما بماند، باید از دادن شاخ وبرگ اضافی به مطلب خودداری کنید؛ و فقط راجع به جزئیاتی صحبت کنید که احساس می کنید بدون آنها چیزی از ارزش مطلب شما کاسته خواهد شد. به علاوه باید مراقب باشید که طول جلسه گویندگی خیلی طولانی نشود. داستان های کوتاه برای مثال انتخاب هایی عالی برای روایت در گویندگی هستند. اگر هم داستان یا روایتی که انتخاب می کنید طولانی است، ایده بدی نیست اگر بتوانید متن موردنظر را کمی خلاصه تر کنید و به قولی، گزیده گویی کنید و تنها از نکات و مطالبی برای مخاطب صحبت کنید که برای او ارزشمند و کاربردی خواهند بود.
۶. تمرین کردن و تسلط کامل بر موضوع موردبحث برای گویندگی
هرچه بیشتر از قبل تمرین کرده باشید و بر موضوع موردبحث برای گویندگی تسلط پیدا کرده باشید، با اعتماد به نفس بیشتری جملات و کلمات خود را ادا خواهید کرد؛ و هر چه بیشتر با اعتماد به نفس صحبت کنید، امکان آنکه مخاطب را علاقه مند و مشتاق به شنیدن صحبت های خود نگه دارید بیشتر خواهد شد. پس تمرین کردن را فراموش نکنید که مثل هر کار و حرفه دیگری، مهم ترین و کلیدی ترین اصل در رسیدن به ایده آلی است که در ذهن دارید.
۷. توجه به مزایای دیگری که گویندگی و داشتن فن بیان خوب می تواند به همراه داشته باشد
با توجه به این مسئله با انگیزه و علاقه بیشتری حرفه گویندگی را دنبال خواهید کرد، چون پیشرفت در آن صرفا به معنای کسب درآمد بیشتر نخواهد بود و مزایای دیگری نیز به همراه دارد. در ادامه به تعدادی از این مزایا اشاره خواهیم کرد:
- علاوه بر کار در حوزه گویندگی میتوان ازین توانمندی در کار حرفه خود مثل برگزاری جلسات کاری و ارتباط با مشتریان و … استفاده کرد؛
- داشتن صدا قوی و بیان جذاب میتواند در جهت توسعه فردی شما مهم باشد و کمک می کند تا کار بهتر و مؤثرتری در برقراری روابط میان فردی داشته باشید.
با توجه به مزایایی نظیر اینها که حرفه گویندگی به دنبال دارد و پیشرفتی که در زندگی شخصی و کاری نصیب تان می کند، می توانید با عشق و علاقه بیشتری فعالیت در آن را از سر بگیرید و برای بهترشدن در این کار آموزش ببینید.
به خاطر داشته باشید که برای گوینده شدن جنس صدای شما مهم نیست بلکه عشق و علاقه حرف اول رو میزنه. از نکات و مسائلی که در این مطلب راجع به آنها صحبت شد می توانید در آغاز مسیر حرفه ای کمک بگیرید و کم وبیش بدانید که در چه مسیری قدم خواهید گذاشت. برای پیشرفت در گویندگی و داشتن صدا و بیان خاص، مثل هر کار و حرفه دیگری نیاز به تمرین مداوم خواهید داشت و باید ثابت قدم باشید. اگر گاهی به مشکلی برخوردید و احساس ناامیدی به سراغ تان آمد، از تلاش کردن دست نکشید و به کارتان ادامه دهید. صحبت کردن با اساتید حرفه ای گویندگی و استفاده از تجربیات آنها نیز در این مسیر کمک شایانی به شما خواهد کرد و توصیه می کنیم از این مسئله نیز غافل نشوید.
استراتژی هایی برای مقابله با استرس مالی
