خزنده جکو یکی از انواع خاص خزنده سانان می باشند که بیشتر در مناطق معتدل و گرمسیری جهان شناسایی شده اند اما بیشتر در اطراف خط استوا و در نیمکره جنوبی یافت می شوند و درمناطقی از جمله کشور آمریکا، استرالیا، آفریقا و خاورمیانه شناسایی شده است.زیستگاه های مارمولک های جکو بیشتر در مناطق گرمایش جهان از جمله بیابان های سنگی، کوه ها، جنگل ها و چمنزارها و برخی از گونه های آن در مناطق شهری نیز دیده شده اند. بیشتر این مارمولک ها شبانه هستند به این معنی که بیشتر در طول شب فعالیت دارند اما جکوهای روزانه هم وجود دارد که در طول روز به فعالیت می پردازد و غذای خزنده جکو حشرات و میوه ها و شهر گل ها می باشد. جکوها در مواقع دفاع از خود یا به هنگام جفت یابی صداهای خشن و جیرجیر مانند و لرزش بدن دارند و به خاطر این که صدایی مانند جکو جکو از خود تولید می کند در برخی از زبان ها از جمله انگلیسی جکو نامیده می شود.
مارمولک گکو به عنوان یک حیوان خانگی
گکوها در انواع الگوها و رنگ های بسیار زیبا در سرار جهان وجود دارند. انواع مختلفی که سرشار از رنگ و زیبایی هستند. بعضی گونه های مارمولک گکو به عنوان حیوان خانگی نگهداری می شود. شایع ترین گونه مارمولک گکو که افراد در منزل نگهداری می کنند، گکوی پلنگی است. این خزنده به عنوان شروع برای کسانی که میخواهند مارمولک گکو نگهداری کنند انتخاب خوبی است، آنها مودب هستند، و نگهداری از آنها آسان و راحت می باشد.
اندازه بچه مارمولک گکوی سر از تخم درآورده ۷ تا ۱۰ سانتی متر بوده، در جنسیت ماده بالغ این اندازه برابر با ۱۷ تا ۲۰ سانتی متر و در نر بالغ ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر است.تعدادی از گونه های مارموک گکو مانند گکوی تاج دار، بسیار محبوب هستند، این حیوان برای افرادی که برای اولین مایل به نگهداری از مارمولک هستند، با توجه به خصوصیات رفتاری، بسیار مناسب و انتخاب صحیحی می باشند.
گکوی عنکبوتی در ایران
جکوی عنکبوتی گونه ای از جکو های بومی ایران می باشد که بیشتر در مناطق کویری و بیابانی از جمله استان فارس پیدا می شود و جزء گونه های کمیاب از این نوع مارمولک ها در ایران می باشد. طول بدن این عنکبوت به ۱۲ سانتیمتر می رسد و بدنی کشیده و اندام های حرکتی، دم باریک و لاغر از دیگر ویژگی های آن است که به سادگی قابل شناسایی است دیگر گکو ها می باشد. جکوی عنکبوتی خاکستری مایل به خرمایی است و در پشتش فلس هایی دارد. آن ها را به راحتی می توان در طول روز دید و بیشتر در بین شکاف ها پنهان می شود واز حشرات مختلف تغذیه می کند و غذای مورد علاقه جیرجیرک ها می باشد و در تابستان و اوایل پاییز تخم گذاری می کند.
مارمولک گکو لئوپارد
لئوپارد گکو گونه دیگر از مارمولک های هستند که خزنده بومی ایران و پاکستان می باشند اما در چند دهه اخیر نگهداری از آن در آمریکا بسیار رایج شده است. این خزنده جزو حیوان خانگی مورد علاقه بسیار از آمریکایی ها می باشد. این جکو ها نسبت به سایر خزندگان از طول عمر بیشتری برخوردارند و به طور متوسط ۸ تا ۱۰ سال می کند و طول آن ها در زمان خروج از تخم حدود ۳ اینچ می شود و ماده های بالغ آن ۷ تا ۸ اینچ و نرهای بالغ آن ۸ تا ۱۰ اینچ طول دارند و در برخی از موارد بعضی از آن ها تا یک فوت هم می رسند. جکو های لئوپارد گزینه مناسبی برای نگهداری در خانه می باشد البته قبل از آن باید محیط مناسب زندگی برای این خزنده فراهم کنید.
رفتار مارمولک گکو
در حالی که گونه های زیادی از گکوها وجود دارد، برخی از آنها خلق و خوی مشابهی دارند و رفتار مشابهی دارند. گکوها معمولاً حیوانات خانگی مطیع و خوبی هستند، اما اکثر آنها نمی خواهند مردم اغلب با آنها رفتار کنند زیرا می تواند باعث استرس آنها شود.
- فعالیت: بیشتر گکوها، از جمله گکوهای پلنگی محبوب، گکوهای پرزدار، گکوهای توکایا و گکوهای آفریقایی، شب زی هستند، بنابراین بیشترین فعالیت را در شب خواهند داشت، اما گونه هایی از گکوها وجود دارند که در روز نیز فعال هستند. به درستی مارمولک روز نامگذاری شد.
- آواز یا صدا: آنها خیلی بلند نیستند، اما برخی از مارمولک ها هنگام دفاع از قلمرو خود یا کشیدن دوست، صداهایی مانند جیر جیر، پارس کردن، و تق تق می دهند. گکوها معمولاً کاملاً ساکت هستند.
- مزاج: گکوها معمولاً خزندگان تهاجمی نیستند مگر اینکه این دو نر در کنار هم نگهداری شوند. به همین دلیل، بهتر است بین نرهای مارمولک تمایز قائل شویم، زیرا آنها می توانند بدون هشدار کمی به یکدیگر حمله کنند.
تغذیه و مراقبت از مارمولک گکو
گکوهای لئوپارد گیاهان یا سبزیجات را نمی خورند باید در محیط زندگی مارمولک حشرات زنده وجود داشته باشد. بهترین غذا برای استفاده، کرم های خوراکی یا کریکت است، اما اگر بخواهید از حیوان خانگی خود پذیرایی کنید و مارمولک گکو را در جشنی قرار دهید، میتوانید در هفته یکبار مارمولک را waxworms یا superworms مهمان کنید. به همه حشرات قبل از خورده شدن باید پودر مغذی داده شود، این عمل ۱۲ ساعت قبل از تغذیه گکوی لئوپارد انجام داده می شود. این فرآیند به نام "بارگذاری روده" نامیده می شود و برای سلامتی مارمولک گکو و حیوان خانگی بسیار مهم است.گکوی لئوپارد نسبت به سایر خزندگان چرخه عمر طولانی تری دارند. به طور متوسط مارمولک گکو ۶ تا ۱۰ سال عمر می کند، اما جالب است بدانید بسیاری از گونه های این مارمولک در جنسیت نر ۱۰ تا ۲۰ سال عمر می کنند.!!!
همان طور که مطلع هستید برای حفظ و مراقبت از مارمولک گکو نیاز به یک قفس برای حیوان است. اقدامات و مشکلات نگهدای از مارمولک گکو متفاوت و خاص هستند که نیاز به رفتار متفاوتی خواهند داشت. مارمولک گکو خزنده ای آرام و بسیار زیبا است که نگهداری از این حیوان همراه با لذت خواهد بود.هیچگاه از دم مارمولک نگیرید، زیرا اغلب دم آنها کنده می شود. در هر صورت اگر این اتفاق بیفتد، نگران نباشید. دم مارمولک دوباره رشد خواهد کرد. البته ممکن است دم جدید شکل و یا رنگ متفاوتی نسبت به قبل داشته باشد. مارمولک گکو باید کاملا صحیح و اصولی تغذیه گردد. و ایده آل است از همتایان خود در یک قفس جدا گردد تا زمانی که رشد دم به پایان می رسد.
تولید مثل مارمولک گکو
این جاندار جنس مخالفش را توسط نوعی فرمون جذب می کند و گاهی رفتارهایی مانند تجاوز نیز در آنها دیده می شود؛ و عمل آمیزش را چندین بار انجام می دهند و هنگامی که جنس ماده باردار است جنس نر غذا و نیازهای او را تأمین می کند و ۲۱ تا ۲۸ روز پس از آمیزش دو تخم از جنس ماده زاده می شود که ۴۵ تا ۶۰ روز پس از خوابیدن روی تخم ها مارمولک های جدید متولد می شوند.
نکات مهم در مورد نگهداری گکو
- یک قفس بزرگ برای گاکو حیوان خانگی خود بخرید
- مطمئن شوید که حیوان نسبت به محیط خود خیلی کوچک نیست و فضای زیادی برای پرسه زدن دارد. گکوها به مکان هایی برای پنهان شدن، بالا رفتن و خروج از آنها نیاز دارند.
- تغذیه آنها با جیرجیرک، کرم آرد و کرم مومی
- دادن دستمال کاغذی مرطوب یا خزه اسفاگنوم به آنها برای بالا رفتن
- تراریوم خود را مرتب تمیز کنید
- مطمئن شوید که مارمولک شما سوراخ های زیادی دارد
- حتماً غذای زنده را در قفس قرار دهید
- رطوبت را روی 80 درصد یا بیشتر نگه دارید
- محفظه ای تمیز، ایمن و بهداشتی داشته باشید
- سوله را تمیز و خشک نگه دارید
- هر غذایی را که نمی خواهید مارمولک شما بخورد پنهان کنید
- آب و کاسه آب تهیه کنید