نمره آپگار نوزاد چیست؟ 

تمامی کودکان تازه متولد شده باید از نظر سلامت جسمی در همان لحظه اول مورد بررسی قرار گیرند. یکی از این روش های بررسی، تعیین نمره آپگار نوزاد یا apgar score است که توسط متخصصین مربوطه انجام می شود. وقتی نوزاد شما قدم به این دنیا می گذارد، تیم پزشکی که در انجام زایمان چه به روش سزارین و چه به روش طبیعی به شما کمک کرده اند، سطح سلامت نوزاد را بررسی کرده و در پرونده زایمان عددی را تحت عنوان نمره آپگار درج می کنند. در این مطلب برای شما شرح خواهیم داد که نمره آپگار نوزاد چیست؟

نمره آپگار چیست؟

نمره دهی آپگار یا آپگار نوزاد، روشی سریع و مطمئن در ارزیابی سلامت نوزاد در لحظه های ابتدایی تولد است که در سال ۱۹۵۲ توسط ویرجینیا آپگار ابداع شد و تا امروز از مهمترین ارزیابی های بدون نیاز به تجهیزات پزشکی محسوب می گردد. ویرجینیا آپگار متخصص بیهوشی آمریکایی بود که این روش امتیازدهی سلامت نوزاد در لحظه زایمان را ابداع نمود.مقیاس آپگار برای ارزیابی نوزاد تازه متولد شده است که پنج معیار ساده دارد که هرکدام از صفر تا دو عدددهی می شود و پس از جمع بندی پنج مقدار به دست آمده سلامت کلی نوزاد مشخص می شود. بنابراین نمره آپگار در محدوده صفر تا ۱۰ قرار می گیرد.

این تست بلافاصله پس از تولد بر روی نوزادان انجام می شود. در این آزمایش ضربان قلب، تونوس عضلانی و علائم دیگر نوزاد مورد بررسی قرار می گیرد تا نیاز به مراقبت های پزشکی بیشتر یا مراقبت اورژانسی تشخیص داده شود.این آزمایش معمولاً دو بار انجام می شود: یک بار 1 دقیقه پس از تولد و دوباره 5 دقیقه بعد از تولد. بعضی اوقات، در صورتی که شرایط نوزاد نگران کننده باشد، آزمایش مجددا تکرار خواهد شد.

نوزاد با آپگار پایین ممکن است به مراقبت های ویژه مانند تجهیزات کمکی تنفسی یا احیای نوزاد نیاز داشته باشد. معمولاً اپگار دقیقه اول پس ازتولد، توسط دکتر یا پرستار در اتاق زایمان اعلام می شود. نمره آپگار در نوزادان به تمام پرسنل پزشکی حاضر در اتاق زایمان اطلاعاتی در مورد وضعیت نوزاد می دهد، با این که برخی از پرسنل وظیفه رسیدگی به وضعیت مادر را دارند.

آپگار به چه معنی است؟

آپگار نام اختصاری 5 معیاری است که هر یک جداگانه مورد بررسی قرار می گیرند:

1. رنگ پوست (Appearance)
2. نبض یا ضربان قلب (Pulse)
3. واکنشهای بازتابی (Grimace)
4. تونوس یا قوام عضلانی (Activity)
5. تنفس (Respiration)

تعیین نمره آپگار نوزاد

روش نمره دهی آپگار نوزاد به ۵ دسته تقسیم می شود و در هر دسته نوزاد نمره ای از ۰ تا ۲ می گیرد. در اکثر مواقع نوزاد پس از مدت کوتاهی نمره ی ۱۰ را خواهد گرفت اما ندرتا آپگار دقیقه اول نوزاد ۱۰ خواهد بود، زیرا اکثر نوزادان بلافاصله پس از تولد دست یا پاهای آبی (سیانوزه) دارند. دست و پای نوزاد تا زمانی که به اندازه کافی گرم نشده باشند، به رنگ آبی باقی می ماند.

ظاهر و رنگ پوست نوزاد (A: Appearance)

• نمره۰: رنگ پوست در کل بدن خاکستری یا رنگ پریده است (بدن آبی)
• نمره۱: رنگ پوست طبیعی اما دست و پا مایل به آبی است (بدن صورتی، اندام آبی)
• نمره۲: رنگ پوست در کل بدن طبیعی و رنگ دست و پا صورتی است (بدن صورتی)

نبض/ ضربان قلب (P: Pulse/heart rate)

• نمره ۰: عدم وجود ضربان
• نمره۱: کمتر از۱۰۰ بار در دقیقه
• نمره ۲: عادی و بیشتر از۱۰۰ بار در دقیقه

پاسخ به تحریک (G: Grimace)

• نمره ۰: عدم وجود پاسخ به تحریک
• نمره ۱: حرکت یا پاسخ صورت به تحریک
• نمره۲: عطسه، سرفه، گریه کردن یا کشیدن پا به دنبال تحریک

فعالیت/تون عضلانی (A: Activity/muscle tone)

• نمره ۰: بدون حرکت، دارای شلی یا فلاپی عضلانی
• نمره ۱: دست ها و پاها با کمی حرکت واکنش نشان می دهند.
• نمره ۲: حرکت فعال و خود به خودی

تنفس نوزاد (R: Respiration/breathing)

• نمره ۰: عدم تنفس
• نمره۱: تنفس آرام یا نامنظم، گریه ی ضعیف
• نمره۲: تنفس نرمال از نظر سرعت و تلاش نوزاد، گریه ی قوی

پس از ثبت آپگار دقیقه اول یک بار نیز پس از گذشت ۵ دقیقه، نمره آپگار در نوزادان تعیین می شود تا درصورت پایین بودن نمره آپگار نوزاد، پرسنل پزشکی سریعاً اقدامات درمانی مانند احیای نوزاد را انجام دهند. در دقیقه ۵، نمره آپگار باید بهبود یابد در غیر این صورت تعیین نمره آپگار نوزاد باید پس از ۱۰ دقیقه دوباره انجام شود. در بعضی اوقات کادر درمان تولد نوزاد با آپگار پایین را محتمل می دانند، از جمله در موارد زیر:

• تولد زودرس
• نوزادان متولد شده با روش سزارین
• نوزادانی که زایمانی پیچیده داشتند.

معنای نمره آپگار نوزاد

نوزادی که در تست نمره 7 یا بالاتر کسب کند، سالم در نظر گرفته می شود. نمرات پایین تر نیز به معنی عدم سلامت نوزاد نیست بلکه ممکن است برای تنفس بهتر به اقدامات پزشکی فوری مانند ساکشن مجاری هوایی یا اکسیژن نیاز داشته باشد. نوزادان کاملا سالم نیز به خصوص در چند دقیقه اول پس از تولد، گاهی نمره کمتر از حد معمول کسب می کنند.نمره کمی پایین، خصوصا در 1 دقیقه اول پس از تولد عادی است.

با این که تعیین نمره آپگار نوزاد از نظر کمک به پزشکان در درک وضعیت نوزاد بلافاصله بعد از تولد نقش مهمی دارد، اما معمولاً هیچ ارزشی در تعیین میزان سلامت نوزاد در آینده ندارد. همچنین، چون یک فرد نمره را تعیین می کند، نمره آپگار یک معیار ذهنی فردی محسوب می شود. ممکن است شخصی نمره ی ۷ را به نوزاد بدهد در حالی که فرد دیگر به همان نوزاد نمره ۶ را بدهد. به همین دلیل است که نمره آپگار تنها یکی از چندین وسیله ارزشیابی است که برای ارزیابی وضعیت عمومی نوزاد استفاده می شود

آپگار نوزاد باید چند باشد؟

نمره ی ۷ تا ۱۰ در دقیقه پنجم، اطمینان بخش بوده، نمره ی ۴ تا ۶ تا حدودی غیرطبیعی در نظر گرفته می شود و نمره ی ۰ تا ۳ نگران کننده بوده و بیانگر نیاز به اقداماتی خاص مانند کمک به تنفس نوزاد می باشد. در این شرایط ممکن است والدین متوجه شوند که پرستاران به سختی سعی در خشک کردن نوزاد یا دادن اکسیژن از طریق ماسک دارند. گاهی اوقات ممکن است به توصیه پزشک، ماما یا پرستار، نوزاد به بخش مراقبت های ویژه نوزادان منتقل شود.

بعضی از پزشکان، بررسی نمره آپگار نوزاد را روشی کامل نمی دانند، ازاین رو اصلاحیه هایی مانند نمره آپگار ترکیبی ابداع شدند. در این سیستم علاوه بر اندازه گیری آپگار نوزاد، اقدامات دریافتی نوزادنیز ثبت می شود.نمره آپگار در نوزادان در حالت ترکیبی، ۱۷ است که نشان می دهد نوزاد بدون دریافت هیچ گونه اقداماتی، نمرات کامل هر مرحله را کسب کرده است و نمره ۰ بیانگرعدم پاسخ به هیچ یک از اقدامات صورت گرفته است.

مطالعات اخیر ثابت کرده که تنها معیار آپگار نمی تواند مشکلات طبی آینده را پیش بینی کند.نکته مهم در استفاده از معیار آپگار، سادگی آن است بطوریکه روش محاسبه ای بسیار سریع و مطمئن و دقیق برای بررسی سلامت نوزاد در اولین لحظات پس از تولد است. نه بیشتر و نه کمتر.