به گزارش سایت خبری ساعدنیوز، دور موتور ماشین ها نباید از حد معینی بالاتر رود ؛ به همین دلیل، عوض کردن دنده لازم است. اگر دقت کرده باشید در کنار سرعت سنج ماشین ها، عقربه ی دیگری وجود دارد که دور موتور را نشان می دهد. در قسمت انتهایی این عقربه، ناحیه ای وجود دارد که با رنگ قرمز مشخص شده است. اگر موتور ماشین مدتی در این محدوده کار کند، از کار می افتد. اگر سرعت کار موتور از حد معینی تجاوز کند؛ حتی ممکن است باعث انفجار آن شود.
علاوه بر این، بیشترین توان و گشتاور موتور در یک محدوده ی خاص از دور موتور به دست می آید و هرچه از این محدوده دور شویم، توان موتور افت می کند. کاری که دنده می کند این است که بدون تغییر دور موتور، امکان رسیدن به سرعت های مختلف را فراهم می نماید.
با عوض کردن دنده، موتور را در بهترین وضعیت خود حفظ می کنید، اما در عین حال می توانید در سرعت های مختلف برانید. دنده از یک طرف توسط کلاچ به موتور وصل می شود و از طرف دیگر با یک محور به دیفرانسیل متصل است. موتور ماشین، حرکت آن را تضمین می کند. سرعت و قدرت حرکت، توسط دنده تنظیم شده و توسط محور و دیفرانسیل به چرخ ها منتقل می شود. در یک ماشین پنج دنده ی معمولی، پنج جفت چرخ دنده با نسبت های مختلف وجود دارد که پنج سرعت مختلف را در خروجی ایجاد می کنند.
سیستم جعبه دنده چگونه کار می کند؟
چرخ دنده ها قطعاتی دندانه دار هستند که بخش های اصلی سیستم دنده ماشین را تشکیل می دهند. در مرکز چرخ دنده ها ، سوراخ هایی با اندازه های متفاوت وجود دارد که محور در آن ها جای می گیرد. وجود این سیستم ، نشان دهنده توان چرخ دنده ها برای تغییر جهت گشتاور است. این چرخ دنده ها علاوه بر انتقال نیرو ، امکان کنترل گشتاور را فراهم می کنند. نکته مهم در مورد این سیستم این است که قطر چرخ دنده ها متفاوت است و این تفاوت باعث سرعت های مختلف در جعبه دنده می شود.
دنده ماشین یکی از عناصر انتقال قدرت در خودرو است. به طور کلی ، جعبه دنده مجموعه ای از چرخ دنده و محور است و همه این اجزا در درون یک جعبه قرار گرفته اند. دنده ماشین ، گشتاور تولید شده را به چرخ ها انتقال می دهد و وظیفه تنظیم آن را هم بر عهده می گیرد. در جعبه دنده های معمولی ، سه محور وجود دارد: محور اول یا محور محرک به وسیله کلاچ به موتور متصل است، محور دوم یا محور متحرک به وسیله محور سوم به محور اول متصل است.
فشار کلاچ هنگام رانندگی ، باعث قطع ارتباط محور با موتور می شود، سپس استفاده از دنده ماشین ، میل ماهک و ماهک را به حرکت در می آورد. فشار دادن کشویی مربوط به شماره دنده موجب فشار به دنده برنجی می شود و این وضعیت باعث برابر شدن سرعت دنده برنجی و یاتاقان دنده می شود. در ادامه، یاتاقان و دندانه های کشویی با هم چفت می شوند و این چفت شدن سبب چرخش محور سوم می شود.
اجزای دنده ماشین
۱- دسته دنده ، آشکارترین بخش دنده است. دسته دنده ، میله ای است که راننده، دنده ماشین را به وسیله آن کنترل می کند. این میله آهنی با حرکت در یک شکل H مانند، عمل تغییر دنده را انجام می دهد.
۲- میل ماهک ، میله ای از جنس فلز است که از یک طرف به دسته دنده و از سوی دیگر به ماهک وصل می شود. دسته دنده، میل ماهک را به حرکت می آورد.
۳- ماهک قطعه ای است که به انتهای میل ماهک وصل می شود و به شکل نیم دایره است.
۴- کشویی دنده موجب ثابت شدن چرخ دنده روی محور از طریق چفت کردن دندانه ها با چرخ دنده هماهنگ کننده می شود.
۵- چرخ دنده هماهنگ کننده: با تغییر دنده ماهک بر کشویی، نیرو منتقل می کند و این نیرو به سوی چرخ دنده هماهنگ کننده رانده می شود. چفت شدن دندانه ها محور شماره سه را به حرکت در می آورد.
۶- دنده برنجی به دلیل عدم برابری میان سرعت یاتاقان و سرعت دورانی دنده ها تعبیه می شود و باعث می شود دنده کشویی و یاتاقان با هم چفت شوند.
روغن جعبه دنده
نکته مهمی که باید بدانید این است که روغن دنده ماشین به تعویض نیاز دارد و باید گفت که هیچ خودرویی از این قانون، مستثنا نیست؛ بنابراین توجه به میزان و کیفیت روغن دنده ماشین ضروری است و بعد از هر چکاپ خودرو لازم است که روغن جعبه دنده هم بررسی شود. زمان تعویض روغن جعبه دنده در خودروهای مختلف، متفاوت است و به طور میانگین بین ۳۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر تفاوت دارد.
روغن در این قسمت موجب نرم شدن دنده و راحت شدن فرآیند کارکرد دنده می شود و جعبه دنده را خنک نگه می دارد. بهتر است تعویض روغن جعبه دنده را به تعمیرکاران مجرب بسپارید. برای انتخاب روغن ماشین دقت کنید، چرا که روغن جعبه دنده های دستی با اتوماتیک فرق دارد. از نشانه های بروز مشکل در روغن ماشین، عملکرد نامناسب دنده ها در مدل های اتوماتیک و سفت شدن دنده ها هنگام تعویض دنده در مدل های دستی است.
نشانه های خرابی جعبه دنده
این قطعه هنگام خرابی، نشانه هایی از خود بروز می دهد که آشنایی با این آن ها، مانع از خسارات بیشتر به دنده ماشین شما می شود. در ادامه، این نشانه ها را بررسی می کنیم:
۱- دنده جا نمی رود؛ در خودروهایی که جعبه دنده مشکل دارد، دنده ماشین در دنده معین جا نمی رود و خودرو، دنده مورد نظر را پس می زند.
۲- کلاچ ، شل است و هنگام فشار کلاچ، نمی تواند دیسک را از فلایویل جدا کند و دنده ماشین عوض نمی شود، چرا که هنوز کلاچ درگیر است.
۳- وجود سر و صدا هنگام تعویض دنده ها یا حتی هنگامی که دنده ماشین در حالت خلاص است ، نشانه مشکل در جعبه دنده است.
۴- روغن ریزی: اگر واسکازین از دنده ماشین به بیرون نشت پیدا کند، نشانه مهمی است که بر وجود مشکل در جعبه دنده دلالت دارد. اگر واسکازین ، تیره باشد یا بوی روغن سوخته بدهد، حتماً برای تغییر آن به مکانیک مراجعه کنید.
۵- لرزش خودرو هنگام تعویض دنده ماشین، یکی دیگر از نشانه های بروز مشکل در جعبه دنده خودرو است.
۶- شنیدن صدای سایش یا زوزه هنگام تعویض دنده، نشانه این است که دنده ماشین شما به توجه نیاز دارد.
۷-آخرین علامت مشکل در این قسمت، تعلل در عملکرد خودرو است، یعنی زمانی که دنده خودرو را جا می زنید، عملکرد موتور متناسب با دنده بالا نمی رود.
