نقاشی کردن روی چرم چگونه انجام می شود؟

تاریخچه چرم

در زمان گذشته غارنشینان چرم به صورت یک سرمایه با ارزش خود می دانستند . زمانی که انسان ها هنوز تمدن نداشتند چرم نقش مهمی در تاریخ زندگی داشت. چینی ها قبل از ساختن کاغذ، مطالب خود را بر روی پوست می نوشتند. در اوایل ظهور اسلام ، ورق های قرآن مجید را بر پوست آهو می نوشتند. این روش حتی تا دو قرن پس از ظهور اسلام نیز ادامه داشت. پوست ها تا هنگامی که تازه هستند بسیار مطلوب و قابل شکل پذیرند. در صورتی که در برابر عوامل محیطی و فیزیکی و بیولوژیکی آسیب ببینند، به علت ضعف در پایداری خیلی سریع از بین می روند ولی اگر در شرایط خاصی مثل دباغی کردن قرار بگیرند حالت مقاومت خواهند گرفت و بر استقامتشان افزوده می شود. با توجه به زمان های خیلی دور روش های ساده ای برای افزایش نرمی پوست ها و پیشگیری از خراب شدن آن ها رایج بود (مانند دود کردن یا چرب کردن با روغن، جویدن و .....) . نمونه های حقیقی در این زمان به علت کاهش استقامت پوست در زمین های مرطوب بسیار کم یابند از طرفی دیگر در مرزهای خشک و ضدعفونی شده مصرف نمونه های بسیاری از پوست ها مربوط به دوران ما قبل تاریخ به وجود آمده که همه آن ها به جهت خشکیدن، ترد و شکننده شده و به همین علت به صورت خام یا غیر خام بکار رفته اند ، دیگر قابل استفاده نیست.

نقاشی روی چرم

نقاشی روی چرم هنری زیبا و کاربردی است که با یادگیری آن می توانید به راحتی کیف های قدیمی و ساده را تبدیل به کیف های مجلسی و شیک نمایید. برای کشیدن نقاشی بر روی چرم اغلب از رنگ اکریلیک یا رنگ روغن استفاده می شود.

نقاشی روی چرم و پارچه های چرمی کاربردهای زیادی دارد که از آن جمله می توان به نقاشی روی مانتو و پالتو چرمی، نقاشی روی کیف و کفش چرم، نقاشی روی چرم های تزیینی و… اشاره نمود. برای این نوع نقاشی نیاز به مقداری رنگ اکرولیک یا رنگ روغن، و پارچه چرم مصنوعی یا طبیعی دارید. جنس پارچه تا حد زیادی گویای نوع نقاشی ما می باشد. پس بهتر است در انتخاب آن توجه و دقت کافی را داشته باشید.

انواع چرم

چرم گیاهی

در زمان گذشته از چرم گیاهی برای ساخت زره استفاده می شد. در دباغی این چرم تا حد ممکن از مواد و رنگ های شیمیایی استفاده نمی شود و به جای آن از رنگ های گیاهی و مواد و روغن های حیوانی استفاده می شود. چرم گیاهی به علت هماهنگی با محیط زیست و عدم به وجود آوردن عوارض در اثر تماس با پوست انسان، از بهترین انواع دباغی به حساب می رود. چرم گیاهی به علت انعطاف پذیر بودن و رنگ قهوه ای آن این است که میزان رنگش به ترکیب شیمیایی و رنگ پوست باز می گردد. چرم گیاهی در آب پایدار نیست؛ بی رنگ می شود و اگر بعد از خیس شدن، چرم خشک گردد چروک می گردد و از انعطاف پذیری و نرمی اش کم خواهد شد. در آب گرم، شدت چروک شدنش بیشتر بیش تر است و تقریبا شبیه ژلاتین می گردد. چرم گیاهی در حکاکی و قالب گیری چرم مناسب می باشد. چرم مراکشی : در زمان کهن از چرم مراکشی برای صحافی کتاب استفاده می شد.

چرم مراکشی

با محمک ترین چرم ها برابری می کند و بسیار نرم و قابل تغییر است. چرم مراکشی را با دوختن پوست ها، دباغی می کردند. در این روش پوست را به شکل مشک کشکول (ظرفی ساخته شده از پوست میوه ای شبیه فلز یا سفال) در می آورند. انواع چرم اسپانیایی کدامند : چرم اسب : چرم اسب در واقع چرم مراکشی است . این نوع چرم ها از پوست اسب باکیفیت مرغوب به روش پوست پیرایی گیاهی تولید می کنند. این نوع چرم را از روی داخلی پرداخت می کنند. چرم تولید شده بسیار محکم و همچنین ضد آب است. از این چرم در درست کردن کفش مردانه استفاده می شود.

چرم روسی

چرم روسی برای ساخت چمدان مورد استفاده است. این نوع چرم اولین بار در روسیه تهیه شد . عمل پوست پیرایی با استفاده از پوست درخت های بید انجام می شد. این نوع چرم با بوی خوشایندی که داشت، شناخته شد که به بوی خوش روغن درخت غان مربوط است.

ابزارهای کار نقاشی روی چرم

قلم مو جهت رنگ کردن طرح ، کاتر، راپید ، خط کش، قلم مو پهن جهت چسب زدن، اره مواد اولیه نقاشی روی چرم رنگ پودری- الکل (حلال رنگ) رزین- ورنی – چرم – چسب رنگ های اصلی شامل رنگ قرمز، آبی و زرد است. قلموی استفاده شده قلموی گرد و تخت هستند و قلم مویی که با آن دورگیری انجام می گیرد قلم موی گربه ای دست ساز می باشد. برای کشیدن طرح روی چرم از کاربن یا کاغذ کالک استفاده می کنیم.

روش چرم کشی

ابتدا فیبر را به اندازه مورد نظر بریده و یک طرف فیبر را چسب می زنیم و بر روی آن ابر نیم سانتی قرار می دهیم. ابر زیر را به اندازه فیبر می بریم . سپس با قیچی اطراف آن را پیرایش می کنیم ، تا زمانیکه چرم بر روی ابر کشیده می شود، با شیب ملایمی به پشت فیبر بچسبد.

چرم را به هر اندازه که مورد نظر باشد 5/1 سانت از اطراف اضافه می بریم ، سپس پشت فیبری که قبلا روی آن را ابر چسبانیده بودیم با قلم موی پهن چسب می زنیم ، و فیبر را به پشت گذاشته چرم را از یک طرف به آن می چسبانیم سپس چرم را کشیده به قسمت بالای فیبر می چسبانیم .

روش انتقال طرح روی چرم

اول یک کاغذ کاربن به پشت کاغذ اولیه که طرح روی آن می باشد می چسبانیم و طرح را دوباره از روی تمام خطوط با خودکار می کشیم، طرح به قسمت پشت کاغذ کشیده و آماده انتقال روی چرم می باشد. بعد از این که طرح به وسیله کاربن به پشت کاغذ انتقال داده شد کاغذ را روی چرم گذاشته و با هر وسیله ای دیگر مانند دسته قیچی روی تمام خطوط به صورت یکنواخت مالش می دهیم تا طرح روی چرم انتقال یابد. حتما طرح دور گیری شود زیرا طرح بسیار کم رنگ می باشد، این روش با استفاده از قلم مو یا راپید انجام می گردد.

رنگ آمیزی طرح

برای رنگ آمیزی طرح رنگ های پودری موجود را در الکل حل کرده و در شیشه های کوچکی می ریزیم، پس از آن طرح را رنگ آمیزی می کنیم. اگر تابلو احتیاج به خطاطی داشته باشد پس از اتمام مراحل نقاشی خط مورد نظر را با قلم و مرکب معمولی روی تابلو می نویسند.

در کارگاه هایی که به صورت تولید انبوه نقاشی می کنند، اکثراً زمانی که رنگ آمیزی در وسط تابلو تمام می شود اطراف آن را با یک رنگ تیره به وسیله دستگاهی بنام پیستوله که رنگ را بصورت پودر بر روی تابلو پخش می کند، زده می شود و معمولاً از چهار طرف به سمت داخل رنگ را می باشند، به نحوی که ایجاد خط با زمینه نشود و اطراف کار تیره تر و هرچه به سمت داخل نزدیک می شویم زمینه روشنتر می شود، تا زمانی که در زمینه محو شود. برای استحکام بیشتر تابلو، محلول رزین و ورونی برروی تابلو با دستگاه پیستوله زده می شود.
( رزین محلولی است بی رنگ و مانند روغن جلاکمی براق )
پس از اتمام کار برای دوام بیشتر تابلو محلول ورنی به آن زده می شود. (ورنی ماده ایست مانند روغن جلا که بصورت آماده در بازار موجود می باشد.)

نقش های مورد استفاده

نقوش مورد استفاده در نقاشی روی چرم گل و مرغ، مینیاتور اصولاٌ به سبک نقوش قدیمی به کار گرفته میشود.

نکات مراحل انجام کار

• برای شروع کار و قبل از کسب تجربه کافی بهتر است به جای نقاشی بر روی چرم های طبیعی، چرم مصنوعی رو انتخاب کنید، که به مراتب از نظر قیمت به صرفه تر خواهد بود.
• انتخاب شماره قلموها بسته به طرح انتخابی شماست و هرچه این طرح ظرافت بیشتری داشته باشد باید قلموهایی با شماره پایین تر رو انتخاب کنید، و همین طور برعکس، هرچه سطح وسیع تری رو بخواهید رنگ آمیزی کنید میتونید از قلمو های شماره بالاتر استفاده کنید.
• برای انتخاب رنگ کاربن باید به رنگ چرمی که میخواهید روی آن نقاشی کنید توجه کنید، و کاربنی رو انتخاب کنید که بعد از انتقال طرح، رنگش بر روی چرم مانده و مشخص باشد. برای مثال اگر از چرم قرمز استفاده میکنید نباید کاربن رنگ قرمز رو انتخاب کنید.
• و در آخر اینکه شما میتوانید هر طرحی که میپسندید رو برای اینکار انتخاب کنید برای انتقال طرح بر روی چرم ابتدا روی جوهر دار کاربن رو بر روی چرم گذاشته و با کمک خودکار و یا هر شی نوک تیزی که به انتقال طرح از کاربن بر روی چرم کمک کند، یک خط کوچک بر روی کاربن و در گوشه ی چرم میکشیم، تا مطمئن شویم که رنگ کاربن رو درست انتخاب کرده ایم. بعد از اینکه این اطمینان حاصل شد، طرح رو روی کاربن گذاشته و با شی تیزی که برداشته ایم دور تا دور طرح رو به طور کامل بر روی کاربن میکشیم، بهتر است خطوطی که روی کاربن میکشیم فقط در یک جهت باشند. همچنین در حین کار و بعد از کشیدن قسمت هایی از طرح، بهتر است طرح و کاربن را بدون اینکه تکان بخورند، بلند کنید تا ببینید که طرح به درستی به چرم منتقل می شود یا خیر. در نهایت بعد از اینکه کل طرح رو به چرم منتقل کردید، طرح و کاربن رو به آرامی از روی چرم بر دارید.

نقاشی روی چرم چه کاربرد هایی دارد؟

طبیعتا یکی از مهم ترین دلایل اجرای این کار، زیبا سازی و تکمیل آثار هنری است؛ برای مثال یک کیف یا لباس یا کفش که از چرم درجه یک و ارزنده ای ساخته شده است پس از این که به نقاشی حرفه ای و هنرمندانه ای مزین می شود، به یک اثر فاخر تبدیل خواهد شد که علاوه بر داشتن ارزش هنری، از جنبه ی مادی نیز مورد توجه قرار می گیرد. از دیگر کاربرد های نقاشی روی چرم این است که به سادگی می توانید در فرایند باز طراحی وسایل نقش اصلی داشته باشید و از طریق این هنر کاربردی به راحتی وسایل چرمی قدیمی و ساده را به نمونه هایی جدید، مجلسی و شیک تبدیل نمایید. در بسیاری از خانه ها حتما یک کیف، مانتو یا کاپشن چرمی قدیمی پیدا می شود که به راحتی می توان با صرف اندکی ذوق و سلیقه، آن را به یک اثر زیبا تر تبدیل کرد.

آشنایی با مسگری از صنایع دستی دیرینه ایران