در نظام‌های مالیاتی، مفاهیم "نرخ صفر مالیات" و "معافیت مالیاتی" گاه با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. در حالی که این دو مفهوم، تفاوت‌های ظریف اما مهمی دارند که در این مقاله به بررسی آنها میپردازیم.
نرخ صفر مالیات به این معناست که برای یک دوره زمانی مشخص، نرخ مالیات برای یک فعالیت یا گروهی از افراد، به طور موقت به صفر درصد کاهش می‌یابد. این سیاست به منظور حمایت از بخش‌های خاص اقتصاد، تشویق سرمایه‌گذاری، یا کمک به افراد در شرایط بحرانی مانند پاندمی کرونا، اعمال می‌شود.
برای نمونه برای این فعالیت ها نرخ صفر مالیاتی در نظر گرفته شده است:
معافیت مالیاتی برای صادرات کالا
معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در مناطق محروم
معافیت مالیاتی برای شرکت‌های نوپا
معافیت مالیاتی به معنای عدم پرداخت مالیات برای یک فعالیت یا گروهی از افراد است. این معافیت می‌تواند دائمی یا موقت باشد و به دلایل مختلفی مانند حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، تشویق فعالیت‌های فرهنگی یا مذهبی، یا جذب سرمایه‌گذاری خارجی، اعطا می‌شود.
برای نمونه برای این فعالیت ها معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده است:
معافیت مالیاتی برای حقوق و دستمزد تا سقف مشخص
معافیت مالیاتی برای کمک‌های به خیریه
معافیت مالیاتی برای فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی
در ادامه به مهم ترین تفاوت های نرخ صفر مالیات و معافیت مالیاتی میپردازیم:
مدت زمان: نرخ صفر مالیات معمولاً برای یک دوره زمانی محدود اعمال می‌شود، در حالی که معافیت مالیاتی می‌تواند دائمی یا موقت باشد.
ارائه اظهارنامه: برای بهره‌مندی از نرخ صفر مالیات، ارائه اظهارنامه مالیاتی ضروری است، اما در مورد معافیت‌های مالیاتی، همیشه این الزام وجود ندارد.
شرایط: شرایط دریافت نرخ صفر مالیات معمولاً سختگیرانه‌تر از شرایط دریافت معافیت مالیاتی است.
هدف: نرخ صفر مالیات بیشتر برای حمایت از بخش‌های خاص اقتصاد و تشویق سرمایه‌گذاری به کار می‌رود، در حالی که معافیت‌های مالیاتی می‌توانند اهداف مختلفی مانند حمایت از اقشار آسیب‌پذیر یا تشویق فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی داشته باشند.
مشاغل تولیدی و خدماتی نظیر هتل‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز اقامتی و فعال در حوزه گردشگری می‌توانند از مالیات نرخ صفر بهره‌مند شوند. این مشاغل در صورت احراز شرایط، باید اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر، برای سازمان مالیاتی کشور ارسال کنند.
با توجه به اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم (تصویب‌شده در تاریخ 31 تیرماه سال 1394)، مشمولین مالیات نرخ صفر ، باید مدارک زیر را برای اداره امور مالیاتی کشور ارسال کنند:
اطلاعات مالی دقیق: تهیه اظهارنامه مالیاتی شامل ترازنامه و حساب سود و زیان از تمامی فعالیت‌های مالی کسبوکار ضروری است. این اطلاعات باید به‌دقت و با جزئیات کامل تهیه‌شده و صحت آنها توسط مسئولین حسابداری و اداره امور مالیاتی، تأیید شود.
دفاتر قانونی کسبوکار
مدارک حسابداری: کلیه اسناد و مدارک حسابداری که نشان‌دهنده درآمد و هزینه‌های کسبوکار هستند، باید به اداره امور مالیاتی ارائه شوند.
ارسال الکترونیکی صورتحساب‌ها: از ابتدای سال 1402، تمام مشمولین باید صورتحساب‌های الکترونیکی خود را مطابق قانون، به سامانه مودیان مالیاتی ارسال نمایند.
اطلاعات و مدارک ذکرشده باید با دقت بالا و در موعد مقرر به اداره امور مالیاتی ارائه شوند تا کسبوکار بتواند از معافیت‌ها و نرخ صفر مالیاتی بهره‌مند شود.
نرخ صفر مالیات و معافیت مالیاتی، دو ابزار سیاستی هستند که دولت برای اهداف مختلف از آنها استفاده می‌کند. درک تفاوت‌های این دو مفهوم، برای فعالان اقتصادی و افراد حقیقی، در محاسبه مالیات و برنامه‌ریزی اقتصادی، حائز اهمیت است.
