پل خان، از جاذبه های دوره صفوی!
پل خان مربوط به دوره صفوی است و در مرودشت، توسط امام قلی خان روی رودخانه کر واقع شده و این اثر در تاریخ 2 آبان 1351 با شمارهٔ ثبت 929 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.این پل در اوایل قرن 11 توسط امام قلی خان والی فارس ساخته شده‌است. امام قلی خان فرزند الله‌وردی خان گرجی این پل را در راه شیراز به تهران ساخت.در سال 1318 دولت وقت در صدد ساخت پلی در کنار این پل برآمد، اما موفق به انجام آن نشد. زیرا محل محکمی برای پایه‌های آن نیافت و این نشان از علم بالای معماران آن زمان است.طول پل 101 متر و عرض آن 5 متر استولی در وسط برآمدگی پل آن تا 5/70 متر می‌رسد و ارتفاع آن تا محلی که آب می‌ریزد 13 متر و دارای 5 دهنه است. پایه‌های سنگ از ملاتی قدیمی بنام نانک و طاق‌ها با آجر ساخنمان شده‌است.
این پل نزدیک مرودشت و در مسیر شیراز- اصفهان روی رودخانه کُر بنا شده و از آثار دوره صفویه است که بین سال 1021 تا 1043 هـ. ق توسط ” امامقلی خان” حکمران فارس ساخته شده است.انتخاب محل احداث پل با دانش زیاد صورت گرفته و پایه های پل روی بستر صخره ای رودخانه قرار دارد.همین امر موجب استحکام و ماندگاری پل در طول چند قرن شده است.اهمیت این انتخاب زمانی مشخص می شود که بدانیم در دوره اخیر برای احداث پل جدیدی در این محل، به علت نامناسب بودن خاک و لجن زار بودن اطراف رودخانه ، نهادن پایه ها روی شالوده طبیعی ممکن نشد و از این رو، پلی آهنی تهیه کرده اند و آن را بر روی چند شمعک قرار داده اند.
پل دارای پنج دهانه است و پایه های آن استحکام زیادی دارد.قسمتی از پل که در دوره های بعد مرمت شده کاملاً متمایز است.این پل به وسیله امام قلیخان فرزند الله وردیخان فرمانروای معروف فارس و سردار مشهور زمان شاه عباس کبیر بنا شده است. امام قلیخان در دوارن فرمانروایی پدرش حکومت لارستان را داشت و پس از مرگ پدر از طرف شاه عباس به فرمانروایی فارس منصوب گردید و پل خان یکی از آثار دوران حکومت او در سالهای (121 تا 143) هجری است.
از این پل عظیم جهت عبور و مرور در آن دوران استفاده می شده است و تا زمانی که پل جدید فلزی در جنوب آن ساخته نشده بود ، این بنا دستخوش حوادث فراوانی چون سیل های سالیانه نیز بوده که تخریبهای آن نشانگر این حوادث می باشد ،این بنای باستانی که با شماره ثبت ملی 929 در 2/8/1351 به ثبت رسیده و مدتهای مدیدی است که محل عبور شاخه اصلی لوله آب شرب مرودشت تا بحال از سد خاکی درودزن (داریوش) می باشد.این پل از دو دهانه بزرگ و سه دهانه کوچک با طاق جناقی تشکیل شده است.
مصالح به کار رفته در ساخت پایه‌های این پل سنگ و ساروج و در بدنه و طاق‌ها آجر و ملات گچ است .»2 درسال 1290 ه.ش یکی از دهانه های بزرگ این پل مورد تخریب یاغیان قرار گرفت ودرسال 1318 ه.ش توسط نیروهای متفقین دوعدد سازه فلزی با پوشش الوارجهت تقویت دهانه های بزرگ پل نصب گردید و تا سال 1335 از آن استفاده می‌نمودند.این بنای ارزشمند که از جاذبه های تاریخی مرودشت میباشد،تا قبل از ساخت پل فلزی جدیدی که در نزدیکی آن احداث گردیده است،مورد استفاده قرار می‌گرفت.
خلاصه
پل خان با قدمتی که به دوره صفوی بازمی‌گردد، از جاهای دیدنی مرودشت به شمار می‌آید و توسط امام قلی خان روی رود کر بنا شده است. این اثر در تاریخ 2 آبان 1351 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. طول پل 101 متر و عرض آن 5 متر است ولی در وسط برآمدگی پل آن تا 5/70 متر می‌رسد و ارتفاع آن تا محلی که آب می‌ریزد 13 متر و دارای 5 دهنه است. پایه‌های سنگ از ملاتی قدیمی بنام نانک و طاق‌ها با آجر ساختمان شده است.