به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو: نایاب شدن برخی کالا های اساسی در کشور به ویژه دارو و به طور مشخص در این روز ها انسولین بحث قاچاق معکوس کالا را داغ کرده است. پیش از این وقتی حرف از قاچاق می شود بیشتر منظور واردات غیرقانونی کالا بود حالا اما صادرات غیرقانونی دردسرساز شده است.
در روز های گذشته برخی مقامات مسئول و فعالان اقتصادی از قاچاق مععکوس به عنوان دلیل اصلی نایاب شدن انسولین قلمی در داروخانه های کشور گفتند. محمود نجفی عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران به تجارت نیوز گفت که «بیش از ۱/۵ برابر نیاز کشور انسولین وارد کشور شده است. به روال هر سال. پس نباید هیچ کمبودی وجود داشته باشد. اما انسولین وارد شده، مجددا صادر می شود. یا به عبارتی از راه های غیرقانونی از کشور خارج می شود.»
البته فقط انسولین نیست که این روز ها قاچاق می شود، گزارش های فراوانی از قاچاق دارو به کشور های همسایه در هفته های اخیر منتشر شده است. هفته گذشته نیز نیرو های امنیتی عراق اعلام کردند که ۱۹ کامیون حامل داروی قاچاق را که از خاک ایران وارد عراق شده اند توقیف کرده اند. البته گمرک می گوید قاچاقی درکارنیست این دارو ها خارجی و از کشور دیگری وارد ایران شده اند و ایران صرفا مسیر ترانزیت بوده است.
به گفته نجفی عرب، "قاچاق معکوس فقط مخصوص انسولین نیست. برای همه دارو های گران با مشکل قاچاق معکوس مواجهیم. دلیل آن هم قابل توجه است، تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی که سبب می شود دارو با قیمت ارزان وارد شود و با دلار بازار آزاد، از مرز خارج شود. کمبود دارو و انسولین عارضه همین ارز ۴۲۰۰ تومانی است."
ریشه اصلی قاچاق معکوس چیست؟ چه عاملی در اقتصاد ایران باعث شده است که این پدیده رونق بگیرد؟
وحید شقاقی تحلیلگر اقتصادی در این باره گفت: "مسئله اصلی این است که قیمت ارز در کنار ضعف نظام بانکی، اطلاعاتی، آماری و عدم شفافیت می تواند قاچاق را در همه کالا ها به وجود آورد. الان هم بحث صرفا بر سر دارو نیست.»
او افزود: «قاچاق ضربه سنگینی در شرایط تحریم به کشور وارد کرده است. منابع ارزی کشور به تاراج می رود. ۱۵ تا ۲۵ میلیارد دلار از ارز کشور صرف ورود کالای قاچاق به کشور می شود. قاچاقچی ها این ارز را از بازار تامین می کنند. اینگونه منابع ارزی به تاراج می رود و کلی کالا غیر ضروری وارد کشور می شود. قاچاق معکوس هم در کشور وجود دارد. وقتی قیمت دلار به ۳۰ هزار تومان می رسد برخی کالا هایی که از حمایت دولت برخوردارند، ارزان تولید می شوند و یا ارزان وارد کشور می شوند و در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد، قاچاق معکوس را جذاب و پرسود می کند.»
به گفته این استاد دانشگاه "برای نمونه قاچاق گازوئیل سالهاست از ایران به کشور های همسایه صورت می گیرد، چرا؟ چون بسیار سودآور است. گازوئیل با دلار بسیار ارزان عرضه می شود در حالیکه در بازار نرخ دلار ۳۰ هزار تومان است. گازوئیل یارانه فراوانی را از دولت می گیرد. این موجب می شود قاچاق گازوئیل سودآوری زیادی داشته باشد و قاچاقچیان و سوداگران را برای خروج گازوئیل به صورت غیرقانونی تحریک می کند."
شقاقی درباره اینکه چرا قاچاق معکوس در دارو اتفاق می افتد، گفت: «دارو هم مانند گازوئیل همیشه جزو کالا های حمایتی دولت بوده است. در شرایط کنونی این حمایت تشدید هم شده است. دولت به تولید و یا واردات دارو یارانه می دهد تا قیمت دارو را تحت کنترل داشته باشد. وقتی دارو با دلار ۴۲۰۰ تومان یا پایین تر به جامعه عرضه می شود، برای قاچاق به یک کالای جذاب تبدیل می شود. وقتی دلار ۳۰ هزار تومان را مبنا قرار دهیم با قاچاق دارو از کشور سود های سرشاری را می توان کسب کرد. دارویی که با دلار ۴۲۰۰ تومانی در داخل کشور تهیه شده در کشورهای همسایه که مشکل دارو دارند به راحتی با دلار ۳۰ هزار تومانی به فروش می رود.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی افزود: «این مکانیسم در نظامات چند نرخی پیش می آید. نظام ارزی کشور چند نرخی و حمایتی است. نظام های چند نرخی و حمایتی باید مسائل مهمی را رعایت کنند. اول شفافیت است، باید بانک اطلاعات و بانک آماری متقنی وجود داشته باشد. نظارت های باید کارا و در سیستم توزیع هم تمرکز زدایی صورت گیرد.»
او با اشاره به ماجرای ارز ۴۲۰۰ تومانی عرضه آن و رانت ها و فساد ها ایجاد شده در پس آن گفت: «وقتی دلار ۴۲۰۰ تومانی به فردی داده می شود، آن فرد تحریک می شود که اگر دلار دریافتی را در بازار آزاد با ۳۰ هزار تومان بفروشد، ۲۶ هزار تومان سود کرده است. به این ترتیب دلار ۴۲۰۰ تومانی به محرکی برای دور زدن سیستم بدل می شود.»
شقاقی گفت: "راه حل این است که شفافیت حداکثری باید وجود داشته باشد. فرآیند های باید روشن باشند، بانک اطلاعاتی و آماری باید دقیق و شفاف باشد و نظارت هوشمند و آنلاین در کل پروسه از تولید تا توزیع باید وجود داشته باشد. در توزیع اقلام حمایتی باید تمرکززدایی صورت گیرد. در غیر اینصورت با توجه به وضعیت تفاوت قیمتی ارز در همه کالا های حمایتی فساد ایجاد می شود، قاچاق صورت می گیرد که نهایتا موجب کمبود کالا در داخل کشور می شود. در این بین گروهی هم بدونه هیچ کار و تلاشی ثروت های افسانه ای کسب می کنند."
بازار انسولین چه زمانی به آرامش می رسد؟ /واردات ۱.۵ برابری صحت ندارد
