قوانینی که عابر پیاده باید به آنها توجه کند، چیست؟

عابر پیاده

عابر پیاده به فردی گفته می شود که یک مسافت را با پا به صورت پیاده روی یا دو طی می کند. در بعضی از جوامع افرادی که از وسایل سبک و کم سرعتی مانند: اسکیت برد، ویلچر، roller skates، scooter و موارد مشابه برای حمل و نقل استفاده می کنند نیز جزو عابر پیاده محسوب می گردند. در قوانین کنترل ترافیک و قوانین شهرسازی عابر پیاده حق و حقوق خاص به خود را داراست و برای وی امکانات خاصی در طراحی شهری و ترافیکی در نظر می گیرند. زمان برخورد یک خودرو یا وسیله موتوری با عابر پیاده ای در خیابان ممکن است بدن از نواحی گوناگون دچار آسیب های جدی شود که شاید برخی از این صدمات واقعا جبران ناپذیر باشند. ممکن است شخص آسیب دیده تا آخر عمر به خاطر سهل انگاری راننده یا خودش از داشتن یک زندگی عادی محروم شود و باقی روزهای زندگی اش را روی صندلی چرخدار در حسرت سلامتی بگذراند. در حالی که راننده یا خود عابر پیاده می توانستند با رعایت قوانین از این حادثه جلوگیری کنند. در صورت بروز حادثه ای که عابر پیاده در آن دخیل است و در صورت عبور او از معابر غیر مجاز، کارشناسان تصادفات راهور ناجا صحنه تصادف را بررسی نموده و سهم تقصیر هر یک از طرفین، یعنی هم عابر پیاده و هم راننده را مشخص می نمایند.

مواردی که توسط کارشناسان مورد بررسی قرار می گیرد شامل موارد زیر است:

• مسکونی یا غیرمسکونی بودن معبر
• بزرگراه یا معبر اصلی بودن
• فرعی یا کوچه بودن
• امکان عبور برای عابر
• وجود چراغ و علائم راهنمایی و رانندگی
• سایر موارد موجود در محل.

در برخی از تصادفات، عابر پیاده مقصر 100 درصد حادثه شناخته شده و راننده هیچ جرمی مرتکب نشده است؛ مانند زمانی که عابر پیاده از چراغ قرمز عبور می کند.

تخلفات مهم و حادثه ساز عابران

از جمله مهمترین تخلفاتی که عابران مرتکب می شوند که می تواند منجر به تصادفات رانندگی شود می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• بی توجهی به خط کشی عابران پیاده
• ورود ناگهانی به سطح سواره رو
• بی توجهی به چراغ قرمز
• استفاده نکردن از پل عابر پیاده

وظایف عابر پیاده طبق آیین نامه راهنمایی و رانندگی

پیادگان موظفند که:

• در محل هایی که پیاده رو وجود دارد از سطح سواره رو استفاده نکنند.
• در محل هایی که پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود به دلایلی غیرقابل تردد باشد باید از منتهی الیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور نمایند.
• برای گذشتن از عرض راه، تنها از گذرگاه های پیاده، پل های هوایی و گذرگاه های زیرزمینیِ مجاز عبور نمایند.
• از دویدن، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو خودداری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه باشند.
• از حصار آزادراه ها نگذرند و در بزرگراه ها و خیابان ها از لابلای درختان و گل بوته های حاشیه و میانه راه عبور نکنند.
• در تقاطع ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حرکت نمایند و هنگامی که چراغ عابر قرمز بود عبور نکنند.
• از موانع و خط کشی خطوط ویژه، سواره رو خیابان ها و میدان ها عبور نکنند.
• در بزرگراه ها و خیابان های اصلی، از خارج از گذرگاه های تعیین شده عبور نکنند.
• در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسایل نقلیه، توقف نکنند.

وظایف عابر پیاده طبق قانون مجازات اسلامی

در مواردی که عبور عابر پیاده ممنوع است، اگر عبور نماید و راننده ای که با سرعت مجاز و مطمئنه در حرکت بوده و وسیله نقلیه نیز نقص فنی نداشته باشد و در عین حال قادر به کنترل نباشد و با عابر برخورد نموده و منجر به فوت یا مصدوم شدن وی گردد، راننده ضامن دیه و خسارت وارده نیست. و همین طور هر گاه شخصی در محل هایی که توقف در آنها مجاز نیست، توقف کند یا شی یا حیوانی را در این قبیل محل ها مستقر سازد یا چیز لغزنده ای در آن قرار دهد و دیگری بدون توجه به آنها در اثر برخورد یا لغزش مصدوم شود یا فوت کند یا خسارت مالی ببیند، شخص متوقف یا کسی که آن شی یا حیوان را مستقر نموده یا راه را لغزنده کرده است ضامن دیه و سایر خسارات است. مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل، عمدا با آن برخورد کند که در این صورت نه فقط خسارت به او تعلق نمی گیرد بلکه عهده دار خسارت وارده نیز می شود. در صورتی که عابران به تکلیف مذکور عمل نکنند و در صورت تصادف با وسیله نقلیه راننده مشروط به اینکه کلیه مقررات را رعایت نموده باشد و قادر به کنترل وسیله نقلیه و جلوگیری از تصادف یا ایجاد خسارت مادی و بدنی نباشد مسئولیتی نخواهد داشت. عدم مسئولیت راننده مانع از استفاده مصدوم یا وارث متوفی از مزایای بیمه نخواهد شد.

وظایف عابر پیاده در قانون رسیدگی به تخلفات اداری

در راه هایی که برای عبور عابران پیاده علائم، تجهیزات و مسیرهای ویژه اختصاص داده شده است عابران مکلفند هنگام عبور از عرض یا طول سواره رو با توجه به علائم راهنمایی و رانندگی منصوبه در محل از نقاط خط کشی شده، گذرگاه های غیرهمسطح و مسیرهای ویژه استفاده کنند. هرگاه عابران به تکلیف مذکور عمل نکنند، درصورت تصادف با وسیله نقلیه، راننده مشروط به این که مقررات را رعایت نموده باشد و قادر به کنترل وسیله نقلیه و جلوگیری از تصادف یا ایجاد خسارت مادی و بدنی نباشد مسئولیتی نخواهد داشت. مسئولیت نداشتن راننده، مانع استفاده مصدوم یا وراث متوفی از مزایای بیمه نخواهد شد و شرکت بیمه با ارائه قرار منع تعقیب یا حکم برائت راننده ملزم به اجرای تعهدات موضوع بیمه نامه به مصدوم یا وراث متوفی خواهد بود. چنانچه وسیله نقلیه بیمه نباشد، دیه عابر از صندوق موضوع قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب ۲۳ دی سال ۱۳۴۷ پرداخت می شود. رانندگان نیز موظفند درصورت عبور عابر پیاده از محل های تعیین شده، با فاصله ای که به وسیله خط کشی پشت مسیر ویژه مشخص می شود توقف کامل کنند در غیر این صورت برای آنها مبلغ دویست هزار ریال قبض جریمه صادر می شود.

قانون نحوه رسيدگی به تخلفات و اخذ جرايم رانندگی

در صورتی كه عابر پياده در عبور از سواره رو معابر و خيابان ها جز از نقاطی كه خط كشی شده و مخصوص عبور عابر پياده است (محل مجاز) از محل ديگری (محل های غيرمجاز) عبور نمايد متخلف شناخته می شود و مكلف به پرداخت جريمه مقرر در آيين نامه می باشد و در صورتی كه در اين قبيل نقاط غيرمجاز وسيله نقليه موتوری با عابر پياده تصادف نمايد راننده وسيله نقليه در صورتی كه كليه مقررات راهنمايی و رانندگی را رعايت نموده باشد مسئول شناخته نمی شود عدم مسئوليت راننده مانع استفاده ی شخص ثالث از مقررات بيمه نخواهد بود. برای اجرای مقررات اين ماده ادارات مسئول امر عبور و مرور برحسب مورد (شهربانی، شهرداری، ژاندارمری) مكلفند قبلا خيابان يا مسير يا معبر مورد نظر را از حيث پياده رو و خط كشی و نصب چراغ و كليه علائم لازم و ايمنی عابر پياده و رانندگان وسيله نقليه موتوری كاملا مهيا و تأمين كنند.

دیه عابر پیاده مقصر چگونه پرداخت می شود؟

عبور عابر پیاده از عرض خیابان در هیچ قانونی ممنوع نشده است، اما اگر عابر حین عبور از عرض خیابان یا محل های غیرمجاز، بدون توجه به مقررات راهنمایی با وسیله نقلیه ای برخورد کند و پلیس وی را مقصر بداند در صورتی که منجر به ضرب یا جرح یا قتل یا خسارت مالی عابر پیاده شود راننده وسیله نقلیه که با عابر برخورد کرده است در این خصوص مسئولیتی ندارد و پرداخت دیه به او تعلق نمی گیرد. اما این موضوع مانع استفاده عابر پیاده از مقررات بیمه نخواهد بود و در صورت تصادف با عابر پیاده که منجر به صدمات جانی و یا فوت وی شود دیه و هزینه های درمان توسط بیمه پرداخت می شود. همچنین در صورتی که وسیله نقلیه بدون بیمه نامه باشد دیه و هزینه های درمانی از محل صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت می شود. البته باید به این نکته توجه داشت که راننده در صورت بروز حادثه موظف است شخص آسیب دیده را با وسیله نقلیه خود یا وسیله دیگر بلافاصله به اولین درمانگاه یا بیمارستان برساند و مراتب را به ماموران انتظامی اطلاع دهد.

انواع دیه و نحوه محاسبه آن