ممکن است افرادی که درگیر مبارزه با سرطان هستند به این باور برسند که به علت بیماري و عوارض جانبي درمان، ديگر قادر به روابط جنسی نخواهند بود. اختلال فعالیت زناشویی، یک مسئله چند عاملی است و عوامل جسمی و روانی در بروز آن نقش دارد. درمانهای سرطان بطور مستقیم بر فعالیت زناشویی اثر می گذارند.عارضه های جانبی ناشی از شیمی درمانی مثل ریزش موها از نگران کننده ترین عارضه های شیمی درمانی است که میتواند باعث تغيير در تصویر ذهني و بي ميلي جنسی شود. شیمی درمانی و پرتودرمانی میتواند باعث نارسایی ثانویه تخمدان و ایجاد یائسگی زودرس، خشکی واژن، درد در موقع فعالیت زناشویی و کاهش تمایل جنسی و کاهش دستیابی به ارگاسم، گرگرفتگی و اختلال خلقی و افزایش عفونت های ادراری شود. عوامل روانی هم در بروز اختلال فعالیت زناشویی نقش دارد.
حس انتقال سرطان از طريق رابطه زناشویی، احتمال سقط، بیماری افسردگی و عارضه های جانبی ناشی از داروهای ضد بیماری افسردگی سه حلقه ای، اختلال تصویر ذهني بعد از جراحی برداشتن بافت سینه، استرس و تشخیص بیماري، تأثیر عوامل و نحوه ارزیابی و درمان اختلال فعالیت زناشویی هم از دلایل اختلال فعالیت زناشویی به حساب می آید .
سرطان و روابط زناشویی
متأسفانه، تحقیقات درمورد سرطان و روابط زناشویی نشان می دهند که فقط حدود 14٪ از پزشکان در مورد زندگی جنسی بیماران مبتلا به سرطان با آنها صحبت می کنند. برخی از بیماران، عدم ارتباط جنسی را به صورت اشتباه تعبیر کرده و گمان می کنند که علائم بیماری آنها بیش از حد شدید است و نباید رابطه جنسی داشته باشند. خوشبختانه، این چنین نیست و مواردی وجود دارد که می توانید برای حفظ رابطه جنسی در طول درمان سرطان و بعد از آن انجام دهید.
سرطان ممکن است اندام های جنسی و تولید مثل بدن فرد را به خطر بیندازد. به عنوان مثال، یک بیمار مبتلا به سرطان پستان نه تنها ممکن است از دست دادن ویرانگر یک یا هر دو پستان خود را تجربه کند، بلکه اغلب مجبور است از داروهایی استفاده کند که سطح استروژن او را کاهش می دهد، که می تواند نرمی و کشش واژن او را تغییر دهد و حتی به عنوان یک فرد جوان دچار علائم یائسگی می شود.هفتاد درصد بیماران مبتلا به سرطان پروستات، احتمالا نعوظ خود را از دست می دهند یا آسیب می بینند و تقریبا همه بیماران مبتلا به سرطان تا زمانی که تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند، دچار خستگی می شوند و انرژی برای انجام رابطه جنسی نخواهند داشت.
قضاوت های نادرست درباره رابطه جنسی و سرطان
- بیماری سرطان عفونی و مسری نیست و نمیتواند با تماس فرد انتقال پیدا کنند و در وجود او رشد کنند.
- شیمی درمانی بر روی شریک زندگی تاثیری ندارند؛ داروهای سایتواستاتیک یا هورمونهای که به بدن تزریق میکنند. از طریق مایعات بدن مقداری مواد سمی دفع میکنند؛ پزشکان به بیماران مرد توصیه میکنند که در دو هفته اول شیمی درمانی از کاندوم استفاده کنند.
- پرتودرمانی باعث پرتوافشانی نمیشود؛ پرتوهای ناشی از پرتودرمانی بعد از پایان درمان از بین میرود. پس همسر بیمار در معرض هیچکونه تابشی نیست؛ فقط در مواقعی که به صورت مایع به بدن تزریق میشود بهتراست درمورد شروع روابط جنسی با پزشک مشورت شود.
- در ابتدا بخاطر ترسها و اضطرابهای که وجود دارد ممکن است در برقراری رابطه مشکل داشته باشید. پس بهتر است هرگاه احساس آمادگی کردید؛ روابط خود را از سر بگیرید.
- اغلب بیماران به دلیل نداشتن اعتماد به نفس و ترس از شنیدن پاسخ منفی از طریق همسرشان درخواست یرقراری رابطه نمیکنند. در صورتی که باید در نظر داشت که یک فرد سالم هم ممکن است از همسرش پاسخ منفی بشنود.
عوامل موثر در برقراری رابطه در زمان بیماری
- نوع سرطان: زمانی که این بیماری مربوط به عضو تناسلی باشد به دلیل این که بعد از درمان معمولا توصیه میشود که تا بهبود کامل محل زخم بهتراست که بیمار فعالیت جنسی نداشته باشد. سرطان رحم و پروستات اثر مستقیمی بر روابط زناشویی دارند دیگر سرطانها مانند سرطان پستان به صورع غیر مستقیم بر این روابط اثر میگذارد.
- نوع شیمی درمانی: بعضی از انواع شیمی درمانی موجب تغییر سلولهای پوششی واژن شده و باعث میشود که در طول فعالیت زناشویی به ناحیه آسیب وارد شود. انواع دیگر شیمی درمانی مثل شیمی درمانی با دوز بالا بعد از پیوند مغز استخوان و سلولهای بنیادی، باعث تضعیف دستگاه ایمنی میشود که در این حالت فعالیت زناشویی اصلا توصیه نمیشود زیرا در طول فعالیت زناشویی، باکتریهای طبیعی و غیربیماری زا که در سطح پوست و یا آلت تناسلی زندگی میکنند، وارد جریان خون میشوند و اگر دستگاه ایمنی ضعیف باشد، بدن نسبت به آن واکنش نشان میدهد و دچار بیماری میشود.
برای بهتر شدن رابطه جنسی بعد از درمان های سرطان چه کنیم؟
فیزیوتراپی می تواند رابطه جنسی را بعد از تغییرات به وجود آمده ناشی از سرطان برای واژن راحت تر کند و همچنین می تواند به تحرک غدد لنفاوی مسدود شده کمک کند. برای استفاده از کرم استروژن، که اخیرا توسط انجمن یائسگی آمریکای شمالی برای بیماران مبتلا به سرطان پستان تأیید شده است، با متخصص سرطان (انکولوژی) خود مشورت کنید. متخصص کلیه و مجاری ادرار (اورولوژی) شما ممکن است چندین راه حل برای عدم نعوظ با داروهای تقویت کننده نعوظ و حتی پمپ های آلت تناسلی داشته باشد.داشتن زمان بندی برای رابطه جنسی کمک می کند که در زمان هایی که انرژی دارید و به دور از خستگی با خیالی آسوده رابطه جنسی داشته باشید.
چالش های عملکردی
سرطان و درمان آن نه تنها تأثیر مستقیمی بر بافت های بدن دارد، بلکه بر مراحل مشخص فرآیندهای بدن در هنگام رابطه جنسی تأثیر می گذارد: میل جنسی، برانگیختگی و ارگاسم.میل جنسی با شنیدن تشخیص سرطان در همان ابتدا تحت تأثیر قرار می گیرد.با استفاده از شیمی درمانی، محرومیت هورمونی و مهارکننده انتخابی سروتونین که برای درمان اضطراب و افسردگی مربوط به سرطان استفاده می شود، میل و برانگیختگی جنسی به شدت کاهش می یابد.مشکلات در برانگیختگی جنسی می تواند بدین معنا باشد که جنبه ای از زندگی که سرشار از لذت و سرگرمی بود، اکنون به یک چالش تبدیل شده است.
ممکن است لازم باشد انتظارات خود را در مورد مدت زمان رسیدن به اوج لذت جنسی و همچنین قدرت یا نوع احساس ارگاسم تغییر دهید، خواه یک مرد پس از جراحی سرطان پروستات یا پرتودرمانی باشید یا زن مبتلا به سرطان پستان یا سایر سرطان های مربوط به زنان.لرزاننده ها (ویبراتورها)، تخیلات وابسته به روابط جنسی و مداخلات پزشکی ممکن است برای برانگیختگی لازم باشند و باید به عنوان ابزار قانونی در نظر گرفته شوند. در مورد داروهای افسردگی و اضطرابی که عوارض جانبی جنسی ندارند، با یک روانپزشک مشورت کنید.
تصور جنسی از خود
یک جز جدایی ناپذیر از عملکرد جنسی، تصور ذهنی از بدن ما است و به عنوان یک نقشه روانی در مورد چگونگی ارتباط جنسی ما، شامل ظاهر، قدرت بدنی، انرژی و هویت و قدرت اغواگرانه ما عمل می کند. برداشتن سینه (ماستکتومی) و اختلال در نعوظ ممکن است یکپارچگی جسمی فرد را مختل کند و به طور بالقوه می تواند نحوه درک هویت جنسی او را تغییر دهد.ذهن آگاهی راهی قدرتمند برای کنار آمدن با از دست دادن عمیق و تغییر در بدن پس از بیماری است. می توانید اصول مربوط به ذهن آگاهی را از طریق مقالات و فیلم های آنلاین بیاموزید. اگر شما علاقه مند به عمیق تر شدن در مباحثی همانند سرطان خون و روابط زناشویی هستید، در محل زندگی خود به دنبال شرکت در این گونه کلاس ها باشید.
رابطه جنسی
نیاز جنسی و رابطه بین فردی به طور جدایی ناپذیری با هم پیوند دارند، بنابراین هرگونه مشکل جنسی که در نتیجه سرطان داشته باشید، قطعا بر روابط شما تأثیر می گذارد. درمان روانشناختی درمورد سرطان و روابط زناشویی می تواند به همسرتان کمک کند تا با غم و اندوه شخصی خود مقابله کند. همچنین می تواند به شما و شریک زندگیتان کمک کند تا به جای اینکه از هم دور شوید، برای راحتی بیشتر به سمت یکدیگر تمایل پیدا کنید. توانایی شما، به عنوان یک زوج، در برقراری ارتباط در مورد تغییرات جنسی و احساس راحتی برای یافتن حمایت از یکدیگر، برای بهبودی کامل لازم است. با هم، باید یک رابطه جنسی جدید را بپذیرید و دوباره برنامه ای برای آن طراحی کنید.
تاثیر سرطان در بارداری و باروری
سوالات رایجی که اکثر بیماران ممکن است بپرسند این است که آیا بچه دار میشوم؟ آیا بیماری از طریق ژنتیک به فرزندم منتقل میشود؟ به دلیل این که هر سرطان متفاوت است نمیتوانیم پاسخ واحدی به این سوالات بدهیم.در این زمان به دلیل این که انواع درمان مخصوصا شیمی درمانی ممکن است به جنین آسیب برسانند؛ اکیدا توصیه نمیشود. در چنین مواقعی پزشک جلوگیری را پیشنهاد میکند. شیمی درمانی و پرتودرمانی در باروری مردان نیز تاثیر دارد؛ زیرا تعداد اسپر آنها را کاهش و حتی ممکن است به صفر برساند.
در چنین مواقعی قبل از درمان مقداری از اسپرم مرد فریز میکنند تا اگر بعد از درمان نتوانست بچه دار شود از اسپرم فریز شده خودش کمک میگیرد. یکی از راههای درمان سرطان جراحی است. که در زنان با خارج کردن تخمدانها، رحم، لوله های رحمی، مهبل میتواند بر باروری تاثیر گذارد. و زن دیگر نمیتواند بچه را در رحم خود نگهدارد. عوارض بعداز جراحی مثل چسبندگی ها میتواند بر باروری تاثیرگذارد. اسکار یا فیبروز که باعث مسدود شدن لوله های رحمی میشود میتواند بر روی تخمک یا تخم به رحم اثر گذارد.
سرطان رحم و تاثیر آن بر میل جنسی
برداشتن رحم یکی از راههای درمان سرطان رحم است اکثر افراد تصور میکنند که با برداشتن رحم میل جنسی آنان کاهش پیدا میکند. در صورتی که این گونه نیست فقط زمانی که تخمدانها نیز برداشته شوند؛ به دلیل کاهش ترشحات تخمدان، فرد را دچار خشکی واژن و بائسگی زودرس میشود.برای درمان خشکی واژن از کرم استروژن، حلقه یا کپسول واژن، مرطوب کننده های مایع یا سیلیکونی مثل K-Y یا آستروگلید استفاده کنید.این عمل عوارضی مانند درد و خونریزی، عدم بچه دار شدن را دارد. معمولا دوماه طول میکشد تا این عوارض از بین برود، و باید تا شش هفته اول از داشتن رابطه خودداری کرد.
سرطان پروستات و تاثیر آن بر روابط جنسی
سرطان پروستات یکی از شایع ترین نوع سرطان میباشد زیرا از هر هفت مرد یک نفر به این بیماری مبتلا میشود. غده ی گردو شکلی که در اطراف مجرای ادرارا به وجود می آید را سرطان پروستات میگویند. که لذت جنسی و توانایی بچه دار شدن را در شما کم میکند.هورمونهای درمانی که برای درمان این سرطان استفاده میشود برای این که رشد سلولهای سرطانی را کاهش در سطح تستوسترون را کاهش میدهد در این صورت میل جنسی شما کاهش خواهد یافت.
اما نشانه های پروستات برای این که بتوانیم خود را آزمایش کنیم عبارتند از: تکرر ادرار ( ادرار کردن بیش از حد طبیعی)، اضطراب ( حس اینکه باید فوورا ادرار کنید)، شب ادراری (بیدار شدن مداوم طی شب برای ادرار کردن)، تردید (دشواری شروع جریان ادرار) درد و ناراحتی ناشی از سرطان پروستات، مشاهده خون در ادرار یا منی، تورم پا، درد و ناراحتی در لگن یا مقعد، درد به هنگام انزال، ناتوانیهای جنسی.