راهنمای نگهداری و تمیز کردن ساز دهنی

سالم نگه داشتن ساز برای یک هنرمند سازدهنی یکی از ضروریات حرفه ای گری است. شما نمی توانید ادعا کنید که نوازنده سازدهنی هستید اما از اصول سالم نگه داشتن ساز خود هیچ نمی دانید. شما باید سلامت ساز خود را به مانند سلامت خودتان جدی بگیرید و تمام نکاتی که در زیر برایتان قید خواهیم کرد را اجرا کنید.

راه های نگهداری از سازدهنی

سازدهنی با وجود کوچکی و ارزانی اش، یک ساز موسیقی با ارزش، کامل و بسیار ظریف است که باید به دقت آن را نگهداری و مراقبت کرد. تغییرات ناگهانی دمای هوا، رطوبت، ضربه و دستکاری تیغه ها، ساز شما را خراب خواهند کرد. زیرا تیغه های تولید صدا با دقت بسیاری و تنظیم تعداد ارتعاش آن ها، در کارخانه سازنده، کوک و نصب شده اند.هر موقع كه كارتان با ساز تمام شد، آنرا در جعبه اش قرار دهيد.

شستشوی سازدهنی

در صورتی که شانه ی سازدهنی شما از جنس پلاستیک یا چوب فشرده شده است می توانید هر چند وقت یکبار سازدهنی خود را با آب ولرم بشویید. پس از شستشوی ساز نیز به آرامی چند بار با دست به ساز خود ضربه بزنید تا رطوبت موجود در آن خارج شود.

دقت کنید که اگر جنس شانه ی سازدهنی شما از فلز یا چوب است از شستن آن جدا خودداری کنید. شما با این کار با دست خود ساز خود را نابود خواهید کرد.

به هیچ عنوان در هوای سرد از ساز استفاده نکنید

اگر در هوای سرد و خنک با سازدهنی بنوازید، رطوبت موجود در نفس شما به صورت متراکم در سوراخ های سازدهنی بر روی زبانه های آن نشسته به آنها چسبیده و دیگه به طور عادی حرکت نمیکنند. همچنین حتما قبل از نواختن آن دقت نمایید که ساز سرد نباشد و حتما آن را گرم کنید.

دهان خود را تمیز نگه دارید

آلودگی ها و ذرات موجود در دهن شما هنگام نواختن با ساز وارد سازدهنی شده و عملکرد آنرا از حالت طبیعی خارج میکند؛ بخصوص زمانی که خوراکی و یا نوشیدنی های قندی میخورید حتما قبل از نواخت ساز دهان خود را بشویید. همچنین یک لیوان آب ولرم آماده داشته باشید که اگر زبان یا گلویتان خشک شد مقداری از آن را نوشیده و مجدد به نواختن آن ادامه دهید.اگر به فاصله کمی از زمان اجرا، غذا خورده اید یا نوشیدنی نوشیده اید حتما دهان خود را قبل از نواختن سازدهنی بشویید. چرا که نفوذ ذرات جامد و مایع غذا و نوشیدنی از دهان شما به درون ساز به راحتی امکان پذیر بوده و این ذرات باقیمانده به سادگی در ساز جا خوش کرده و فاسد می شوند. همچنین بلافاصله پس از شستشوی دهان شروع به نواختن نکنید. ذرات مایع شستشو یا خمیردندان نیز کاملا در فرسایش ساز شما موثر می باشند. زمانیکه در حال نواختن سازدهنی خود می باشید به هیچ وجه سیگار نکشید. دود سیگار دشمن سلامت شما و ساز شما است.

همیشه ساز را خشک نگه دارید

بعد از نواختن سازدهنی، کمی از رطوبت نفس شما در آن باقی میماند که میتواند باعث زنگ زدگی اجزا درونی آن شده و حتی به مرور درون آن قارچ تولید شود؛ لازم به ذکر است که هرگز نباید آنرا در مجاورت وسایل های گرمایشی مانند بخاری قرار داد و فقط کافیست ساز را در محیطی بدون گرد و غبار و دارای تهویه مناسب و خشک قرار دهید تا رطوبت درون آن نیز خشک بشود.پس از هربار استفاده، سازدهنی خود را در حالتی که سوراخ هایش رو به زمین باشد،گرفته و روی دست، پا ویا یک حوله ضربه ای بزنید تا باقیمانده بزاق دهانتان تا حد امکان از ساز بیرون آمده و در ساز جا خوش نکند.دقت داشته باشید پس از اجرا سازتان را در جعبه با در باز قرار داده و به سازدهنی خود زمان بدهید تا خشک شود و سپس در جعبه را ببندید.در صورت بستن در جعبه بلافاصله پس از اجرا، رطوبت موجود در ساز بسیار دیر خشک شده و در نتیجه ماندن رطوبت در لابه لای شانه ، زمینه بسیار مناسبی برای رشد باکتری های فراوان فراهم شود.

نقل و انتقال سازدهنی

برای نقل و انتقال سازدهنی در جیب خود یا جای دیگر سعی کنید از جعبه آن استفاده کنید و بدون جعبه ساز را جایی نبرید. خاک بزرگترین دشمن سازدهنی شماست و همیشه در کمین است تا کیفیت ساز شما را به مخاطره بیندازد. پس حواستان به ساز دلبندتان باشد.

راه های تمیز کردن سازدهنی

دقت داشته باشید که اجزا درون سازدهنی بسیار ظریف و حساس هستند و اگر قصد دارید خودتان برای تمیز کردن آن دست به کار شوید، تمیز کردن سازدهني، كار ساده اي ست كه احتمالاً هر شخصي خودش اين كار را به درستي انجام مي دهد.حتما نکات زیر را چند بار به دقت بخوانید.

متد اول: تمیز کردن سازدهنی بصورت شست و شوی روزانه

اگر صفحات پوششی سازدهنی شما پلاستیکی بود، کافی است مقداری آب ولرم را از آن عبور دهید.

سپس با کف دستتان به قسمتی که دهانتان را قرار می دهید چند ضربه بزنید تا آب از آن کاملا خارج شود.

دقت کنید که تنها در صورتی می توانید سازدهنی را با آب بشویید که صفحات پوششی آن پلاستیکی باشد. اگر صفحات پوششی آن چوبی یا فلزی باشد این کار به بدنه آن صدمه می زند.

متد دوم: تمیز کردن سازدهنی بصورت سرویس کامل دوره ای

به وسیله پیچ گوشتی مناسب، صفحات فلزی سازدهنی را باز کرده و هر دو طرف آن را الکل اسپری کرده، خشک کنید و دوباره به حالت اولیه برگردانید.

تیغه سازدهنی را از بدنه جدا کرده، پیچ ها را درآورده و در جای مناسبی بگذارید که غلت نخورده و گم نشوند.

تیغه را در محلولی از آب گرم و سرکه یا لیمو فرو برید و اجازه دهید بین نیم تا یک ساعت در این محلول باقی بماند.
پس از یک ساعت تیغه را از محلول درآورده و به وسیله یک مسواک نرم سطح آن را پاک کنید.
توجه کنید به هیچ وجه برس یا مسواک را مخالف جهت شیارهای تیغه حرکت ندهید.
حرکت مسواک باید آرام و در جهت شیارها باشد. حالا دوباره تیغه را زیر آب گرم بگیرید تا همه ناپاکی ها از بین بروند.

شانه سازدهنی خود را با استفاده از فرچه یا برس مسواک تمیز و غبارزدایی کنید.
اگر شانه سازدهنی شما پلاستیکی است می توانید از محلول آب و صابون ویا اسپری الکل نیز استفاده کنید.
توجه داشته باشید در صورتی که ساز شما شانه ای چوبی دارد دستورالعمل فوق مناسب این ساز نبوده و برای تمیز کردن آن تنها مجاز به استفاده از برس یا فرچه می باشید.

پروسه تمیز کردن سازدهنی شما به پایان رسید.
اکنون می توانید پس از اطمینان از خشک بودن همه قطعات دوباره آن ها را به حالت اول برگردانده و سازدهنی تمیز خود را در جعبه قرار دهید.

نکات مهم در تمیز کردن ساز دهنی

• اگر جنس صفحات پوششی سازدهنی پلاستیکی باشد، میتوانید آنها را با آب و صابون بشویید.
• اگر جنس صفحات پوششی سازدهنی چوبی است، به هیچ عنوان آنها را خیس نکنید و فقط با یک چرتکه تمیز روی آنها بکشید تا تمیز شود.
• اگر جنس صفحات پوششی سازدهنی فلزی است حتما بلافاصله پس از شستن، آنها را کاملا خشک کنید و دقت کنید که هیچ رطوبت و خیسی نداشته باشند.
• فقط برخی از سازها را (اگر در دفترچه ی راهنمای نگهداری آن ها ذکر شده باشد ) می توانید باز کنید و غبار و مواد زائدی را که مزاحم تولید صدا هستند پاک کنید ، در غیر این صورت هر نوع دستکاری کوچکی که روی تیغه ها انجام دهید، ساز را از کوک خارج خواهد کرد.
• پس از هر بار استفاده آن را با دست راست بگیرید و با چند ضربه ” بسیار آرام ” به کف دست چپ بزنید تا اگر آب دهان در آن باقی مانده خارج شود. قسمت های خارجی ساز را خشک و تمیز کنید و چند دقیقه در جریان هوا قرار دهید تا کاملا خشک شود، سپس در جعبه بگذارید. برای خشک کردن آن، از شوفاژ، رادیاتور یا بخاری استفاده نکنید.

• از ساز دیگران استفاده نکنید و ساز خود را به دیگران ندهید، زیرا انواع بیماری ها، ممکن است به همین ترتیب منتقل شود. پیش از نواختن، دهان خود را از کوچک ترین ذرات غذا پاک کنید و مسواک بزنید. ورود ریزترین ذرات غذا مانع ارتعاش تیغه های ساز می شوند.

  از دمیدن بسیار شدید در ساز خودداری کنید، این کار تیغه آن ها را خراب می کند.

دمای مناسب سازدهنی

یکی از مواردی که باعث آسیب دیدن ساز شما می شود دمای بالا است. بدین صورت که حرارت به سادگی موجب خم شدن و حتی ذوب شدن دریچه ها یا ویندسیوزها خواهد شد. بنابراین به هیچ وجه ساز خود را در مجاورت وسایل گرمایشی قرار ندهید.هم چنین از قرار دادن ساز خود در معرض نور مستقیم خورشید در خانه یا اتاقک خودرو جدا خودداری کنید.توجه داشته باشید قبل از نواختن سازدهنی کروماتیک، حتما آن را به وسیله حرارت دست خود گرم کنید. برای گرم کردن ساز کافی است آن را به مدت چند دقیقه بین دستان خود نگه دارید تا دمای آن به دمای بدن شما نزدیک شود.

آشنایی با ساز هارمونیکا ساز دهنی و نکات مهم درباره آن