بسیاری از نرم افزارهایی که روزانه با آنها کار می کنید خدمات خود را در محیطی مجازی به نام فضای ابری ارائه می کنند. مثلا هنگامی که جیمیل خود را باز می کنید، وارد فضایی شده اید که بخشی فضای ابری گوگل به نام گوگل کلود است. در این مقاله درباره رایانش ابری، و مزایا و معایبش به زبان ساده صحبت می کنیم.
رایانش ابری چیست؟
فرض کنید جایی وجود داشته باشد که بتوان در آن هر داده ای را ذخیره کرد. خب نام چنین جایی در زبان متخصصان اینترنت، ابر (Cloud) است. اما ابر در فضای اینترنت فقط برای ذخیره کردن داد ها به کار نمی رود. شما می توانید به هرکس دیگری هم به این فضای ابری دسترسی بدهید. یعنی شما انباری اشتراکی ایجاد کرده اید که هرکس با هر دستگاهی می تواند به آن متصل شود و از داده های ذخیره شده در آن استفاده کند. رایانش ابری نام عمومی خدماتی است که شرکت های دارنده فضای ابری ارائه می کنند. فضای ابری نیاز به سخت افزار و نرم افزارهایی دارد تا بتواند خدمات ارائه کند. فرایند ذخیره، پردازش، دسته بندی، شناسایی و ارائه خدمات به کاربرانی که از فضای ابری استفاده می کنند، رایانش ابری نامیده می شود.
انواع رایانش ابری
رایانش ابری را می توان به ۳ دسته کلی تقسیم کرد که در ادامه درباره هرکدام توضیح خواهیم داد.
۱. ساس (SaaS)
ساس برنامه یا نرم افزاری است که در فضای ابری کار می کند و شما با استفاده از مرورگر خود یا رابط کاری نرم افزار می توانید به آن دسترسی پیدا کنید. این نرم افزار یا برنامه کاربردی اغلب خدمات متنوعی به شما ارائه می کند و گاهی بابت این خدمات از شما حق اشتراک دریافت می کند. این مدل از رایانش ابری بسیار رایج است. مثلا برنامه های کاربردی بانک ها، درگاه های پرداخت و نرم افزارهای تماشای آنلاین فیلم یا ویدئو از این نوع رایانش ابری بهره می برند.
۲. پاس (PaaS)
پاس مختص برنامه نویسان است. در این مدل، همه امکانات موردنیاز برنامه نویسان در فضایی ابری قرار گرفته است و آنها با یک رابط کاربری به آن دسترسی پیدا می کنند. در مدل پاس، فراهم کننده ابر میزبان همه چیزهای موردنیاز برنامه نویسان است. از سخت افزارها گرفته تا نرم افزارهای لازم همه در اختیار برنامه نویس قرار می گیرند تا برنامه خود را بسازد و آن را اجرا، به روز و عیب یابی کند. بسیاری از این فضاهای ابری پس از ساخته شدن یک برنامه و اجرای آن، میزبان آن برنامه نیز شناخته می شوند. مثل این است که شما زمینی با امکانات کامل در اختیار یک معمار یا مهندس قرار دهید و او ساختمانی در زمین شما بسازد.
۳. یاس (IaaS)
در این مدل، فضای ابری محیطی برای کسب وکارها فراهم می کند تا فعالیت های شغلی خود را در فضای ابری مدیریت کنند. در این شیوه فضای ابری از ماشین ها یا سرور های مجازی برای ارائه خدمات استفاده می کند و کاربر می تواند ماشین مجازی را بسته به نیازهای خود تنظیم کند. سرویس های وب آمازون و مایکروسافت آزور ۲ نمونه از مدل یاس هستند.
هزینه رایانش ابری چقدر است؟
هزینه رایانش ابری به مدل و میزان بهره برداری بستگی دارد. برخی از خدمات اولیه استفاده از فضای ابری رایگان هستند، اما برای دسترسی به تمام خدمات باید هزینه کنید.سایر عواملی که بر هزینه نهایی تأثیرگذارند عبارت اند از:
- تعداد کاربران؛
- چگونگی ارائه خدمات؛
- میزان خدمات نگهداری و پشتیبانی فنی.
امنیت رایانش ابری
امنیت در رایانش ابری مسئله ای بحث برانگیز و پیچیده است. فضای ابری می تواند عمومی یا خصوصی باشد. درباره فضای ابری خصوصی موضوع چندان پیچیده نیست، چراکه تعداد مشخصی از افراد به فضا دسترسی دارند. اما در فضای ابری عمومی که تعداد کاربران بسیار زیاد است، موضوع امنیت اهمیت بیشتری دارد. در رایانش ابری عمومی، شرکت ارائه کننده خدمات زیرساخت های خود را غیرمستقیم در اختیار تعداد زیادی کاربر قرار می دهد. در این میان شاید برخی کاربران هکرهایی باشند که فضای ابری را هدف قرار دهند یا از آن برای پیشبرد اهداف خود سوءاستفاده کنند. بنابراین برای تأمین امنیت در عین حفظ محرمانگی، کار دشواری پیش روی متخصصان این حوزه است. در نهایت وظیفه تأمین امینت بر عهده شرکت های ارائه کننده رایانش ابری و نیز سایر کسب وکارهایی است که از این فضا استفاده می کنند. هر دو طرف باید موارد متعددی را رعایت کنند تا امینت لازم تأمین شود.
مزایای استفاده از رایانش ابری
رایانش ابری یک روش مناسب برای ارائه منابع محاسباتی می باشد، با رایانش ابری محیط های نرم افزاری و خدماتی بر اساس روابط اشتراکی می باشند، کاربران به جای اینکه یک مجوز را خریداری کنند، ماهانه هزینه ای را می پردازند، نرم افزارها و پلتفرم ها توسط ارائه دهندگان مدیریت می شوند و به صورت مداوم به روز رسانی می شوند تا عملکرد و امنیت آنها بیشینه شود. قدرت محاسباتی به جای اینکه در نقطه ای متمرکز باشد از راه دور قابل کنترل است، بنابراین کاربران می توانند به جای از راه دور به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. چند نفر می توانند به صورت همزمان به یک نرم افزار و یا فایل به صورت مشترک دسترسی داشته باشند و به صورت real time از نقاط مختلف با یکدیگر همکاری کنند.
معایب رایانش ابری
به رغم مزایای مهم رایانش ابری، ممکن است این مدل از خدمت رسانی معایب و مشکلاتی نیز داشته باشد که در ادامه درباره شان توضیح داده ایم.
۱. امنیت فضای ابری
امنیت بزرگ ترین دغدغه شرکت های ارائه دهنده خدمات ابری است. هک شدن رابط کاربری، نشت داده ها و افشای داده های مهم از جمله این نگرانی ها هستند. همچنین مسائلی مانند حریم خصوصی و اینکه چه کسی باید به داده های خصوصی یا حساس در فضای ابری دسترسی داشته باشد از موضوعات مهم دیگر است.
۲. دشواربودن پیش بینی هزینه ها
نیازهای مختلف امکان پیش بینی هزینه های استفاده از رایانش ابری را دشوار می کنند. از سوی دیگر خدمات مختلف و ضروری فضای ابری و کارکردهای به هم پیوسته این فضا ممکن است هزینه ها را افزایش دهند. همه اینها باعث می شوند پیش بینی هزینه های استفاده از این فضا دشوارتر شود.
۳. کمبود نیروی کار متخصص
با افزایش استفاده از فضای ابری، شرکت های ارائه دهنده این خدمات برای یافتن متخصصان کافی و گسترش ابزارهای لازم دچار مشکل شده اند. این مشکلات روی کیفیت خدمت رسانی آنها به مشتریان در حال افزایش تأثیر منفی می گذارد.
۴. کاهش امکان نظارت
ویژگی های فضای ابری امکان نظارت و کنترل را کاهش می دهند، چراکه هرکس در سازمان شما از هرکجا می تواند به این فضا دسترسی داشته باشد و این یعنی کاهش نظارت بر رایانش ابری.
۵. مشکلات مربوط به قوانین کسب وکار
انتقال داده های شرکت به فضای ابری، پیچیدگی های حقوقی و قانونی جدیدی را ایجاد می کند. گاهی اوقات قوانین حاکم بر کسب وکار مانع از انتقال داده های خاص به فضای ابری می شوند. گاهی نیز تضمین های خاصی برای فرایند انتقال داده لازم است که کار را پیچیده می کند.
۶. سرعت عملکرد فضای ابری
شرکت ارائه دهنده نقش مهمی در سرعت عملکرد فضای ابری دارد، اما سرعت اینترنت نیز نقش مهمی بازی می کند. کاهش سرعت اینترنت، قطعی یا شلوغی بیش از حد فضای ابری می تواند روی سرعت تأثیر منفی بگذارد.
۷. بازگشت داده ها از فضای ابری به فضای محلی
اگر به هر دلیلی شرکتی بخواهد داده های خود را ازفضای ابری خارج کند، کار آسان و کم هزینه ای نخواهد بود. انتقال داده ها از فضای ابری به فضای محلی کاری پیچیده است و هزینه های پیش بینی نشده زیادی در پی خواهد داشت.
۸. انتقال داده از یک فضای ابری به فضای ابری دیگر
این مسئله نیز مانند مورد قبل مشکلات زیادی ایجاد می کند، از مشکلات فنی گرفته تا مشکلات حقوقی و قانونی، فرایندی که زمان بر و پرهزینه خواهد بود.
برای استفاده از رایانش ابری به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
در صورتی که قصد استفاده از رایانش ابری را دارید، بهتر است ابتدا این پرسش ها را که بیشتر درباره محرمانگی و امنیت داده ها هستند از شرکت ارائه دهنده فضای ابری بپرسید.
- چه کسی می تواند داده های من را ببیند؟
- آیا داده های من در سرور های مختلف و مکان های متعدد ذخیره شده اند تا از دستبرد به یک مکان در امان بمانند؟
- چه سیاست هایی برای حفاظت از داده ها وجود دارد؟
- دقیقا چه کارهایی برای حفاظت از داده های من انجام می شوند؟
- کلید های امنیتی لازم برای دسترسی به داده ها چگونه نگهداری می شوند؟
- در صورت حمله سایبری، داده های من چگونه احیا می شوند؟
- چه گواهی ها و تأییدیه های امنیتی ای دارید؟
- از آخرین دستورالعمل ها و استانداردهای امنیتی تبعیت می کنید؟
- هنگام انتقال داده ها به فضای شما چه مشکلاتی ممکن است ایجاد شود؟
- چه نرم افزارها و سخت افزارهایی برای انتقال داده های ما لازم است؟
- هزینه این انتقال به طور تقریبی چقدر خواهد شد؟
برترین شرکت های ارائه دهنده خدمات رایانش ابری در ایران و جهان
در جهان این شرکت ها از جمله پیشتازان ارائه دهنده خدمات رایانش ابری هستند:
- گوگل کلود؛
- آمازون وب سرویس؛
- مایکروسافت آزور؛
- آی بی ام کلود؛
- علی بابا کلود.
برترین شرکت های ارائه دهنده خدمات رایانش ابری در ایران هم عبارت اند از:
- ابرآوران؛
- آسیاتک؛
- ابرآمد؛
- زس؛
- ابر سیگما.
رفتارهایی که انگیزه کارکنان را میکشد
