تحقیقات نشان دهنده هدر رفتن ۱٫۳ میلیارد تن مواد خوراکی در سطح جهان است که در حدود یک سوم مواد غذایی تولید شده می باشد. اسراف مواد غذایی امری ناپسند است که گریبان بسیاری از هم وطنان را نیز گرفته است. بسیاری از افراد دانسته یا ندانسته مواد غذایی ارزشمند را به ناچار روانه سطل آشغال می کنند که خود تبعات جبران ناپذیری دارد. کاهش اسراف مواد غذایی وظیفه هر انسان آگاهی است.
هدر دادن مواد غذایی موجب اتلاف منابع مالی شده و مشکلات زیست محیطی بسیاری را به همراه دارد. مواد غذایی فاسد شده در زباله های خانگی تولید گاز متان می کنند که بسیار خطرناک است. گاز متان دومین گاز گلخانه ای مخرب است که در تغییرات جوی زمین تاثیرات نامطلوب ایجاد می کند.
تولید مواد غذایی نیازمند تامین آب کشاورزی است و اسراف در مواد غذایی موجب نابودی منابع آبی به شکل ثانویه نیز خواهد شد. سالانه ۴۵ تریلیون گالن، معادل ۱۷۰ تریلیون لیتر آب اضافی در کشاورزی مصرف می شود که با مصرف صحیح مواد غذایی قابل صرفه جویی است.
مشکل کمبود آب، زباله های مواد غذایی و ضررهای اقتصادی موجب شده تا به طور جدی در این مورد بیندیشیم.هر راهکاری که بتواند در کاهش اسراف مواد غذایی موثر باشد، قابل تامل بوده و می تواند در حفظ محیط زیست موثر باشد. در این مطلب راههای جلوگیری از اسراف غذا برای کاهش اسراف مواد غذایی معرفی شده که می تواند از هدر رفتن مواد غذایی تا حد زیادی جلوگیری کند و کره زمین را از نابودی نجات دهد.
راهکارهای جلوگیری و کاهش دورریز موادغذایی
اغلب ما خواسته یا ناخواسته، روزانه بخشی از مواد غذایی اضافی را تبدیل به دورریز می کنیم. اما همه ی ما نیز خوب می دانیم که میزان هدر رفتن مواد غذایی در جهان به اندازه ای است که می توان با صرفه جویی در آن مشکل سوء تغذیه را در بسیاری از کشورها برطرف کرد.
مردمان جهان در حالی روزانه مقدار زیادی مواد غذایی قابل مصرف را روانه سطل زباله می کنند، که بیش از ۷۵۹ میلیون نفر در سراسر جهان در فقر و گرسنگی به سر می برند. خوب است بدانید که حدود یک سوم غذایی که در جهان تولید می شود به دلایل مختلف به دورریز تبدیل شده و هدر می شود. این مقدار برابر با هدر رفتن ۱٫۳ میلیارد تن مواد خوراکی در هر سال است.
این نکته هم جالب است بدانید که کشورهای توسعه یافته ای مانند ایالات متحده آمریکا بیش از کشورهای در حال توسعه مواد غذایی را هدر می دهند.
حال به راهکارهایی برای کاهش دور ریز مواد غذایی و نحوه نگهداری مواد غذایی اشاره می کنیم:
در نگهداری مواد غذایی دقت کنید
- اولین و مهم ترین قدم برای کاهش دورریز مواد غذایی، دقت در هنگام خرید مواد غذایی و استفاده از روش های درست نگهداری مواد غذایی است.
- احتمالاً شما هم از دور ریختن سبزی های پلاسیده و گوجه فرنگی های گندیده خسته شده اید؟ شاید شما هم هر بار که ته مانده مواد غذایی را روانه سطل زباله می کنید، از این اوضاع ناراحتید؟ برای کاهش دورریز مواد غذایی بهترین چاره این است که نحوه صحیح نگهداری مواد غذایی را بیاموزید.
- برای نگهداری مواد غذایی باید تمهیدات مناسب و کاربردی داشته باشید، در غیر این صورت دور ریز غذاهای شما بسیار زیاد خواهد شد.
- حجم زیادی از هدر رفتن غذا به دلیل فساد مواد غذایی است. افراد زیادی با نحوه ی ذخیره سازی میوه ها و سبزی ها آشنا نیستند، که همین مورد باعث می شود که مواد غذایی در مدت زمان کمی فاسد و روانه سطل زباله شود.
- وقتی از نگهداری مواد غذایی به منظور کاهش دورریز مواد غذایی حرف می زنیم یعنی اینکه می شود با در نظر گرفتن تمهیداتی و به کار بستن مواردی از دورریز بی رویه مواد غذایی جلوگیری کرد ، برای مثال سیب زمینی، گوجه فرنگی، سیر، خیار و پیاز باید در دمای اتاق نگه داشته شوند و هرگز نباید آن ها را منجمد کرد.
- جداسازی خوراکی هایی که گاز اتیلن تولید می کنند روش مناسبی برای جلوگیری از فاسد شدن سریع مواد غذایی است. اتیلن سرعت رسیدن و کامل شدن فرایند رشد میوه را افزایش می دهد که درنهایت منجر به فاسدشدن میوه می شود. میوه هایی که در ادامه نام می بریم، میوه هایی هستند که در حال رسیدن از خود گاز اتیلن آزاد می کنند:گوجه فرنگی – طالبی – آووکادو- موز- پیازچه – گلابی – هلو.
- برای کاهش دورریز مواد غذایی و نحوه صحیح نگهداری مواد غذایی به جز دقت به هنگام خرید مواد غذایی راهکارهایی چون خشک کردن، ترشی انداختن، تهیه ی کنسرو، تخمیر، انجماد و … همگی روش هایی هستند که می توانند برای طولانی تر شدن مهلت استفاده از مواد غذایی اضافی به کمکتان بیایند و درنتیجه کاهش دورریز مواد غذایی را به دنبال داشته باشد. برای مثال کمپوت کردن سیب های رسیده و تبدیل آن ها به مربا یا لواشک و یا درست کردن مربا یا مارمالاد با هویج های اضافه و کلی پیشنهاد دیگر که اغلب خانم های خانه می دانند و البته استفاده از اطلاعات شبکه های اجتماعی و سایت های اینترنتی نیز در این مورد راهگشا خواهند بود.
برای کاهش دورریز مواد غذایی هنگام خرید مواد غذایی هوشیارانه خرید کنید
- بهتر است برای کاهش دورریز مواد غذایی قبل از رفتن به فروشگاه و یا سوپرمارکت، فهرستی از موارد مورد نیاز خود در وعده های غذایی تهیه کنید و با خودتان قرار بگذارید که به قصد خرید اقلام داخل لیست وارد فروشگاه شوید.
- اگر بتوانید میل و اشتیاق خودتان را نسبت به خرید مواد غذایی بی مصرف و بی دلیل کنترل کنید یک قدم مثبت در راستای کاهش دور ریز مواد غذایی و هدر رفتن مواد غذایی اضافی برداشته اید.
- نکته ی دیگری که در زمان خرید مواد غذایی برای جلوگیری از هدر رفت مواد غذایی اضافی باید رعایت کنید، بررسی تاریخ تولید و انقضاء مواد خوراکی است. دلیل اینکه کارخانه های تولیدِ مواد غذایی و خوراکی تاریخ تولید و تاریخ انقضای محصولات خود را روی بسته بندی چاپ می کنند این است که مصرف کنندگان از زمان فاسد شدن محصول آگاه شده و حتی المقدور تا پیش از سررسید تاریخ انقضاء آن محصول را استفاده کنند.
- بعضی افراد بر طبق عادت در زمان خرید مواد غذایی بیشتر از نیاز خود خرید می کنند. گرچه خرید یک باره، راحت تر به نظر میاید و ممکن است در وقت شما صرفه جویی کند اما در صورتی که گرفتار خرید مواد غذایی اضافه شوید، حتماً بخشی از آن ها هدر رفته و دچار ضرر مالی و اقتصادی خواهید شد.
- برای کاهش دورریز مواد غذایی بهتر است قبل از مصرف تمام و کمال خریدهای قبلی، مجدد به سراغ خرید مواد غذایی نروید، ضمن اینکه اگر در بازه های زمانی کوتاه تری به خرید بروید، نسبت به خرید مواد غذایی اضافی ایمن خواهید بود.
استفاده بهینه از باقیمانده غذاها هر وعده
- بعد از پایان مهمانی، یا بعد از وعده های غذایی که میزان زیادی از آن باقیمانده است، مواد غذایی و خوراکیهای مانده را در وعده های غذایی بگنجانید و تا پیش از تمام شدن آنها غذای جدیدی نپزید.
- البته برای کاهش دورریز مواد غذایی می توانید بعضی غذاها را منجمد کرده و داخل فریزر قرار دهید تا بعد از چند روز دوباره در وعده های غذایی غذایی مصرف کنید.
برای کاهش دورریز مواد غذایی خلاقانه آشپزی کنید
- برای کاهش دور ریز مواد غذایی بهتر است مواد غذایی اضافی را باهم مخلوط کنید و یک ترکیب جدید مبتکرانه خلق کنید.
- یا اینکه با میو های رسیده که ممکن است به زودی دور ریختنی شوند آب طعم دار(detox-water) درست کنید که هم خوشمزه است و هم در سم زدایی از بدنتان تأثیر دارد.
- برای مثال می توانید با باقیمانده ی مرغ یا استخوان های گوشت وعده های غذایی شام یا ناهار، را با سبزی ها و آب بجوشانید و یک سوپ خوشمزه تهیه کنید.
- به درست کردن کمپوت و ترشی و مربا و مارمالاد در نکات قبلی نیز اشاره شد. حتی می توانید از باقیمانده شیرتان، پنیر و ماست تهیه کنید. این یک توصیه اقتصادی و به صرفه است برای زمانی که حجم زیادی شیر خریده اید که به زمان تاریخ انقضای آن نزدیک شده است .
میزان اشتها و مصرف مواد غذایی خود و خانواده تان را بشناسید
- برای جلوگیری و کاهش دورریز مواد غذایی باید بدانید که چه چیزی را، به چه مقداری درست کنید. تهیه غذا وعده های غذایی به میزان اندازه و مورد نیاز یک راه حل مناسب است.
- پرخوری معضل بیشتر افراد است. بنابراین حتما وعده های غذایی را در اندازه ی معقول و مناسب میل کنید. این کار علاوه بر کمک به کاهش وزن، موجب کاهش اسراف هم می شود.
برای کاهش دورریز مواد غذایی در رستوران و در حین سفارش هیجانزده نشوید
- «وقتی گرسنه هستید به خرید مواد غذایی نروید ». در این حالت ممکن است به جای دو عدد نان که مورد مصرف معمول شما و خانواده تان است، شش عدد نان بخرید.
- در مورد رستوران و زمان سفارش غذا هم همینطور است. وقتی خیلی گرسنه هستید و برای صرف وعده های غذایی به رستوران رفته اید، به یکباره چند نوع و مدل غذا را همزمان سفارش ندهید. چون ممکن است بعد از اینکه چند لقمه نوش جان کردید، از این همه سفارش رنگارنگ پشیمان شوید.
- پیشنهاد ما این است اگر هیجان زده و پرشور سفارش غذا دادید، باقیمانده غذایتان را نخورده روی میز رها نکنید و میزتان را ترک نکنید. مواد غذایی اضافی را بسته بندی کرده و با خود بیاورید. برای کاهش دورریز مواد غذایی آنچه باقیمانده است ر ا یا در وعده های غذایی دیگر میل کنید، یا اینکه به فرد فقیر یا یکی از کودکان کار که در خیابان می بینید بدهید.
روی مواد غذایی که در داخل فریزر می گذارید، برچسب تاریخ بزنید
- وقتی برای نگهداری مواد غذایی اضافی بخشی از مواد غذایی را منجمد می کنید و در فریزر نکهداری می کنید، بهتر است که روی آنها تاریخ روزی که در فریزر قرار می هید را ثبت کنید.
- در زمان مصرف مواد غذایی اضافی فراموش نکنید که اول آن دسته از مواد غذایی را انتخاب کنید که تاریخ درج شده روی آنها قدیمی تر است.
باقیمانده مواد غذایی اضافی را برای پرندگان و گربه های خیابانی بگذارید
- می توانید برای جلوگیری از هدر رفت مواد غذایی و کاهش دورریز مواد غذایی، مواد غذایی اضافی را برای پرندگان و یا حیوانات خانگی در نظر بگیرید.
- مثلاً باقیمانده برنج و خمیرهای داخل نان و حتی نان های خشک شده را پودر کرده، و برای پرندگان بگذارید.
- قسمت های اضافه مرغ و گوشت که قصد دور ریختن آن ها را دارید، برای سیر شدن گربه ها بگذارید. در این صورت اول اینکه ناچار به نگهداری مواد غذایی اضافی نشدید، همچنین کار خدا پسندانه ای را انجام داده اید.