قلیه کدو یزدی که با کدو حلوایی یا همان کدوی تنبل تهیه می شود یکی از خورش های سنتی استان یزد به شمار می رود. این غذا به دلیل داشتن کدو حلوایی سرشار از آنتی اکسیدان و به خودی خود نوعی ضد سرطان طبیعی است.
مواد لازم برای قلیه کدو یزدی
- کدو حلوایی کوچک 1 عدد
- ماش 3/4 پیمانه
- لوبیا قرمز 3/4 پیمانه
- پیاز بزرگ 1 عدد
- برنج 1/3 پیمانه
- زعفران دم کرده 1/4 قاشق چایخوری
- نمک، فلفل، دارچین و زردچوبه به میزان لازم
- روغن به میزان لازم
- مغز بادام و گردو اختیاری
طرز تهیه قلیه کدو یزدی
برای شروع کار تهیه قلیه کدو تنبل ابتدا باید حبوبات یعنی ماش و لوبیا قرمز را چند ساعت در آب خیس دهید. بهتر است این کار را از شب قبل انجام دهید و هر از گاهی آب حبوبات را عوض کنید.حبوبات را به صورت جداگانه در قابلمه های مجزا بریزید و روی حرارت بگذارید تا با مقداری آب خوب بپزند. وقتی حبوبات کاملا پخته شد، آن ها را آبکش کنید و در کناری بگذارید.
در همین مدت که حبوبات در حال پخت هستند، کدو حلوایی یا کدو تنبل را خوب بشویید و پوست بگیرید. سپس آن را به مکعب های کوچک برش دهید. برش های کدو را به همراه یک الی دو پیمانه آب در قابلمه بریزید. آن را روی حرارت متوسط بگذارید تا پخته شود. حدودا 20 تا 30 دقیقه زمان برای پخت کدو کافی است. دقت داشته باشید که مقدار آب در هنگام پخت کدو زیاد نباشد چون خود کدو آب پس می دهد.
در این مرحله از تهیه قلیه کدو حلوایی یزدی باید کدوهای پخته شده را در غذاساز بریزید تا خوب ریز و پوره شوند. اگر به غذاساز دسترسی ندارید می توانید از گوشت کوب برقی هم کمک بگیرید. سپس ماش و لوبیا قرمز را که قبلا آبکش کرده اید، به پوره کدو اضافه کرده و خوب با هم مخلوط کنید. حالا برنج را که از قبل شسته و خیس کرده اید، آبکشی کرده و به مخلوط کدو و حبوبات اضافه کنید. همه مواد را در قابلمه بریزید و روی حرارت بگذارید تا برنج خوب بپزد.
یک پیاز بزرگ بردارید. بشویید، پوست گرفته و خوب ریز کنید. مقداری روغن در تابه بریزید و روی حرارت بگذارید تا گرم شود. پیازها را اضافه کرده و با روغن تفت دهید تا سبک و طلایی رنگ شوند. حالا وقت اضافه کردن ادویه هاست. نمک، فلفل، دارچین و زردچوبه را اضافه کرده و با هم مخلوط کنید. اگر دوست دارید در قلیه کدو حلوایی از مغز گردو و بادام استفاده کنید، در این مرحله آن ها را در تابه ریخته و با پیاز داغ خوب تفت دهید.
مقداری زعفران دم کرده و در کناری بگذارید. برنج را تست کنید تا از پخته شدن آن مطمئن شوید. وقتی برنج کاملا پخته شده بود، مخلوط پیاز داغ را اضافه کنید. زعفران دم کرده را در قابلمه بریزید و اجازه دهید قلیه شما به مدت 20 دقیقه دم بکشد. سپس آن را در ظرف سرو بکشید و با سبزی تازه و نان نوش جان کنید.
نکات مهم و ترفند ها برای طرز تهیه قلیه کدو یزدی
- دقت داشته باشید مقدار آبی که برای پخت کدو استفاده می کنید کم باشد زیرا خود کدو آب می اندازد.
- اگرغذاساز در دسترستان نیست می توانید از یک گوشت کوب برقی یا دستی استفاده کنید.
- می توانید مقداری مغز گردو خرد شده و بادام را به پیاز داغ اضافه کرده و تفت دهید تا قلیه کدو حلوایی خوشمزه تر شود.
- می توانید به دلخواه از شکر یا آبلیمو برای سرو غذا استفاده کنید.
کدو حلوایی، کدویی پُر خاصیت
کدو حلوایی انواع مختلفی دارد که نوع تابستانی آن کوچک است و بیشتر کشک و کدو و یا سرخ شده آن استفاده می شود. منظور ما از نوع زمستانی، "کدو تنبل" یا "کدو حلوایی" است. به نظر می رسد به دلیل جثه بزرگش، به آن لقب تنبل داده اند و به دلیل تهیه دسرهای شیرین با آن در فصل زمستان، به کدو حلوایی معروف است. ما نیز می خواهیم درباره ارزش غذایی مورد آخر برایتان بگوییم.
کدو حلوایی، سرشار از آنتی اکسیدان
مصرف روزانه تمامی سبزی های سبز و زرد مثل هویج و کدو حلوایی ، به همه گروه های سنی توصیه می شود، زیرا بررسی ها نشان داده اند، مصرف مرتب این سبزی ها، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را در افراد بالای 60 سال به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد و این موضوع به خاطر وجود کاروتنویید های فراوانی (مثل بتاروتن) است که در این سبزی ها وجود دارد.به علاوه نتایج مطالعات حاکی از آن است که سالمندانی که میزان بتا کاروتن خون شان پایین است، بیشتر احتمال دارد به مشکلات چشمی مانند آب مروارید دچار شوند و دیده شده با افزودن این سبزی به برنامه غذایی شان، احتمال ابتلا به این بیماری در سال های بعدی زندگی به حداقل می رسد. بنابراین چه بهتر که این سبزی را از همین حالا در سوپ و یا خورش خود اضافه کنید.
کدو حلوایی، درمان سرماخوردگی
حتی این سبزی برای کسانی که به سرماخوردگی و آنفلوآنزا دچارند نیز مفید است، به خصوص در فصول سرد که این بیماری شیوع بیشتری دارد، زیرا منبع مناسب ویتامین C، E و بتاکاروتن است که همه آنها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و از بروز سرماخوردگی و آنفلوآنزا جلوگیری می کنند.
کدو حلوایی، پیشگیری از بیماریهای قلبی
همچنین به علت داشتن این آنتی اکسیدان ها، از تخریب دیواره عروق که در اثر تجمع LDL (کلسترول بد) شکل می گیرد ، جلوگیری می کند و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کم می نماید.توصیه می شود آن را بخارپز کرده و در بسته بندی هایی کوچک، در فریزر ذخیره کنید. البته سعی کنید تا مدت یک ماه آن را میل کنید و بیش از این در فریزر هم نگذارید.شما می توانید با مخلوط کردن این سبزی با انواع سبزیجات از جمله کرفس و جوانه گندم تازه، غذایی مفید برای کسانی که فشار خون بالایی دارند، تهیه کنید، زیرا هر سه این سبزی ها، تنظیم کننده فشار خون هستند.
کدو حلوایی، کاهش چربی
به علاوه، مصرف توام کدو حلوایی با سبزی هایی مانند کلم برگ قرمز، قارچ و گوجه فرنگی به دلیل خاصیت کاهندگی چربی خون و دارا بودن آنتی اکسیدان فراوان، برای کسانی که سابقه بیماری قلبی دارند، توصیه می شود که می توانید آنها را با هم، در سوپ و یا کنار ماهی و مرغ بخارپز یا کباب شده میل کنید.
خواص دارویی کدوحلوایی برای مشکلات پروستات، افسردگی و...
به غیر از استفاده های خوراکی از کدوحلوایی یا تخمه آن، اجزای مختلف این سبزی، خواص دارویی گوناگونی نیز دارند؛ مثلا از گل کدو برای تهیه مرهم زخم استفاده می شود.روغن تخم کدو حلوایی از قدیم گفته می شود اثرات مفیدی روی مشکلات پروستات دارد. مطالعات جدید هم تا حدودی این نظریه را تایید کرده اند و حتی یک دارو برای درمان بزرگی خوش خیم پروستات، با استفاده از عصاره تخم کدو به بازار معرفی شده است. روغن تخم کدو حلوایی، اسیدهای چرب مفیدی دارد که باعث سلامت عروق و اعصاب می شود. این اسیدهای چرب ضروری، در بافت های بدن هم کاربرد دارند.به غیر از درمان بزرگی خوش خیم پروستات (که تقریبا اثرات آن ثابت شده است) استفاده های دیگری هم برای تخمه های کدوحلوایی عنوان می شود؛ مثل درمان افسردگی، درمان سنگ کلیه ، برطرف کردن انگل ها و عفونت های گوارشی. اگرچه این درمان ها هنوز کاملا از نظر علمی تایید نشده اند، اما خاصیت ضدانگل بودن تخم کدو یک عقیده ی قدیمی است.