مخلفات کنار غذا از دیرباز، گزینه ای ضروری برای خوردن غذا در ایران و سراسر جهان به شمار می آمدند. از ماست و انواع سالاد گرفته تا انواع ترشی، همیشه غذای اصلی همراه با یک مخلفات خوشمزه و معمولا اشتهابرانگیز سرو می شود. در این میان، ترشی ها از آن دسته چاشنی هایی هستند که در بیشتر کشورهای آسیایی، محبوبیت زیادی دارند و در آشپزی خاورمیانه و کشورهای حوزه بالکان به وفور دیده می شوند.
از دیرباز، برای نگهداری طولانی مدت از سبزی ها و میوه های مختلف، آن ها را در محلولی از آب نمک یا سرکه می خواباندند تا بتوان در فصولی که دسترسی به این مواد غذایی به صورت تازه وجود ندارد، استفاده کرد. در واقع، فرآیند ترشی گذاشتن برای نگهداری از مواد خوراکی و استفاده از آن ها در فصولی غیر از فصل برداشت به وجود آمد. قدمت ترشی انداختن به چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی شود و حتی از دو هزار سال پیش، ترشی شور و خیار شور در کشور هند به عنوان چاشنی مصرف می شده اند.
ترشی لیته به سادگی در خانه درست می شود و چاشنی فوق العاده ای در کنار غذا، به خصوص در فصل پاییز و زمستان به شمار می آید. این ترشی معمولا با گل کلم یا کلم سفید، هویج، انواع فلفل، خیار، بادمجان، سیر، سبزی معطر (مرزه، ترخون، گشنیز، تره، ریحان و جعفری)، ادویه ترشی (نعنا خشک، زیره سیاه و سبز، کاری، زردچوبه، تخم گشنیز، سیاه دانه و گلپر)، نمک و سرکه درست می شود. البته این ترکیبات در نقاط مختلف کشور متفاوت هستند و ترشی های لیته متنوعی از جمله ترشی لیته شمالی و ترشی لیته بندری در شهرهای ایران درست می شوند.
مواد لازم برای ترشی لیته رب گوجه ای تند
- کلم پیچ چند برش
- هویج ۴ عدد
- بادمجان ۳ عدد
- خیار سبز ۳ عدد
- سیر ۳ حبه
- موسیر به تعداد لازم
- نعنا خشک وترخون(ازهرکدام) ۱ قاشق غذا خوری
- نمک به مقدار لازم
- رب گوجه فرنگی به مقدار لازم
- تخم گشنیز وپودر سیاه دانه(از هرکدام) ۱ قاشق چای خوری
- سرکه قرمز به مقدار لازم
- فلفل قلمی تند ۳-۴ عدد
طرز تهیه ترشی لیته رب گوجه ای تند
ابتدا مواد ترشی را پوست گرفته ،شسته ،داخل صافی گذاشته تا کامل آب آن ریخته شود . مقداری آب گرم را روی موسیرها ریخته وکنار بگذارید .مواد را به قطعات کوچکتر خرد کرده ،سپس مواد وسیر وموسیر وکلم پیج،فلفل قلمی را داخل غذا ساز ریخته تا کمی خرد ریز شود ، سپس مواد را داخل ظرفی ریخته ،پودر سیاه دانه ،وپودر تخم گشنیز ، ترخون /نعنا خشک ،نمک را اضافه کرده وهم میزنیم ،سرکه قرمز را با رب گوجه به میزان دلخواه ،مخلوط کرده وبه مواد اضافه میکنیم ،ترشی را هم میزنیم ،وسپس داخل ظرف در بسته ریخته ودر یخچال نگهداری کنید .