اسرائیل در تلاش است تا قدس یا به تعبیر صهیونیست ها، اورشلیم را به عنوان میراث فرهنگی یهود معرفی کند و پرونده ای را در یونسکو برای همین مسأله طرح کردند که در نهایت یونسکو اعلام کرد که این منطقه یعنی قدس شرقی میراث فرهنگی مسلمانان است.
ساعدنیوز: با آغاز ماه رمضان ما شاهد درگیری های شدید میان صهیونیست ها و نمازگزاران فلسطینی در قدس شرقی بودیم. خصوصاً در دو هفته اخیر موج عجیبی از خشونت ها در مسجد الاقصی شکل گرفته است و صهیونیست ها بدون هیچ واهمه ای به فلسطینیان حمله می کنند؛ شکستن دوربین و تعرض به خبرنگاران شبکه های مختلف داخلی و خارجی باعث شکل گیری اعتراضات حتی خارج از فلسطین اشغالی شده است. به نظر حضرتعالی، این خشونت ها ریشه در چه مسائلی دارد؟
دکتر منصور براتی: این خشونت ها در واقع در بخش قدیمی قدس، یا همان قدس شرقی رخ داده است و قدس شرقی جزو معدود مناطق جهان است که برای ادیان مختلف وحیانی اعم از اسلام، مسیحیت و یهودیت اهمیت تاریخی فرآوانی دارد. دیوار ندبه یا دیوار غربی که محل عبادت یهودیان است در این قسمت از قدس قرار دارد؛ یا حتی ما چندین کلیسا را در این منطقه داریم. اما واقعیت این است که قدس شرقی و بخش بزرگی از آن برای مسلمانان اهمیت ویژه تری دارد چرا که علاوه بر مسجدالاقصی که قبله اول مسلمانان است، دو مسجد مهم دیگر نیز در این منطقه قرار دارد.
اسرائیل در تلاش است تا قدس یا به تعبیر صهیونیست ها، اورشلیم را به عنوان میراث فرهنگی یهود معرفی کند و پرونده ای را در یونسکو برای همین مسأله طرح کردند که در نهایت یونسکو اعلام کرد که این منطقه یعنی قدس شرقی میراث فرهنگی مسلمانان است. بعد از اعلام این تصمیم، رژیم صهیونیستی از یونسکو خارج شد و پیرو آن، دولت ترامپ هم در اعتراض به این تصمیم یونسکو، تصمیم به خارج شدن از یونسکو گرفت.
اما گذشته از این مسائل، عموماً در ماه رمضان ما شاهد درگیری هایی گسترده تر میان صهیونیست ها و مسلمانان هستیم و این منطقه یعنی قدس شرقی کانون اصلی درگیری ها و خشونت ها است.
چرخشی بودن تقویم قمری است که باعث می شود گاهی ماه رمضان با مراسم مذهبی یا ملی صهیونیست ها از جمله مراسم پیروزی اسرائیل در جنگ 1948 تلاقی پیدا کند و به همین دلیل تعداد زیادی از مسلمانان و یهودیان در قدس شرقی به صورت همزمان حضور داشته باشند.
ساعدنیوز: چرا در ماه رمضان این خشونت ها افزایش پیدا می کند؟
دکتر منصور براتی: این مسأله چند بُعد دارد. یک بُعد آن، شاید تلاقی برخی مناسبت ها در تقویم قمری و تقویم عبرانی است. به این معنا که حضور همزمان یهودیان و مسلمانان در این منطقه تنش آفرین می شود و درگیری ها افزایش پیدا می کند. اصولاً یهودیانی که در این مناسبت های ویژه تقویم عبرانی در قدس شرقی حضور پیدا می کنند، افراطی تر هستند. به طور مثال، ما همین اواخر، عید پسح را داشتیم که تعداد زیادی از یهودیان برای انجام مراسم به قدس شرقی و کنار دیوار ندبه آمده بودند. در ماه رمضان هم تعداد زیادی از مسلمانان برای نماز به مسجد الاقصی می آیند و طبیعتاً درگیری ها بالا می گیرد. چون صهیونیست ها قدس شرقی را از آنِ خودشان می دانند و مسلمانان نیز مسجدالاقصی را قبله اول خود می دانند.
نکته دیگر، چرخشی بودن تقویم قمری است که باعث می شود گاهی ماه رمضان با مراسم مذهبی یا ملی صهیونیست ها از جمله مراسم پیروزی اسرائیل در جنگ 1948 تلاقی پیدا کند و به همین دلیل تعداد زیادی از مسلمانان و یهودیان در قدس شرقی به صورت همزمان حضور داشته باشند. خصوصاً در ماه رمضان، حرکت های اعتراضی مسلمانان به اشغال فلسطین افزایش می یابد. دولت رژیم صهیونیستی برای حفظ آرامش در این منطقه تدابیر امنیتی شدیدی اتخاذ می کند و خشونت ها بالا می گیرد. به همین دلیل شاهد دستگیری 400 تن از فلسطینیان در یک شب بودیم. 150 نفر مجروح شدند. نیروهای اسرائیلی در مسجدالاقصی حضور یافتند و مسلمانان را از این مسجد بیرون کردند. مسلمانان نیز سنگ هایی را با خود به مسجد الاقصی آورده بودند تا با سربازان صهیونیست درگیر شوند که توسط صهیونیست ها کشف شد.
این اعتراضات و عملکرد خشن دولت آقای بنت با اعتراضاتی در درون دولت اسرائیل همراه بود. اپوزیسیون و نمایندگان عرب به این خشونت ها اعتراض داشتند و به نوعی فشارها بر روی دولت رژیم صهیونیستی افزایش پیدا کرد.
واقعیت این است که دست آقای بنت در این خصوص بسته است. دولت یک دست نیست. بنابراین، تصمیم بر اعمال خشونت شدید و ادامه دار میسر نیست. همین اواخر، آقای لاپید در مصاحبه ای اعلام کرد که ما همچنان به وضع موجود پایبند هستیم.
ساعدنیوز: برخی تحلیلگران معتقدند که خشونت های اخیر، به نوعی پاسخ آقای بنت به انتقاداتی است که از سوی اپوزیسیون خصوصاً آقای نتانیاهو بر علیه دولت آقای بنت و ناکارآمدی این دولت در تأمین امنیت شهروندان صهیونیست مطرح می شود. نظر حضرتعالی چیست؟
دکتر منصور براتی: دولت آقای بنت یک دولت یکپارچه نیست. در این دولت هم راست افراطی وجود دارد و هم طیف های دیگر. بنابراین، این طور نیست که آقای بنت به راحتی بخواهد در مسیر خشونت حرکت کند. اگر به رسانه های اسرائیلی مراجعه کنیم، با مفهومی مواجه می شویم با عنوان "وضع موجود". وضع موجود در واقع به توافقی میان اسرائیلی ها و مسلمانان اشاره دارد که طبق آن، مسلمانان می توانند برای عبادت به قدس شرقی مراجعه کنند چرا که به جز مسجدالاقصی، دو مسجد دیگر هم در این منطقه وجود دارد. بعد از عبادت نیز باید از این منطقه خارج شوند. اما یهودیان فقط حق دارند که از این منطقه عبور کرده و به سمت دیوار ندبه بروند. بنابراین، صهیونیست ها نمی توانند در قدس شرقی بمانند. بلکه این منطقه محل عبور آنها است.
البته برخی از صهیونیست های افراطی این توافق را نقض می کنند و در این منطقه باقی می مانند و همین مسأله باعث افزایش تنش ها می شود؛ البته با دخالت نیروهای اسرائیلی، این افراد مجبور به خروج از این منطقه و قرار دادن آنجا در اختیار مسلمانان هستند. آن چیزی که در رسانه های اسرائیلی منعکس می شود حاکی از آن است که دولت آقای بنت، قصدی برای خروج از توافق "وضع موجود" ندارد و به آن پایبند است. حضور نیروهای صهیونیستی هم برای پایان دادن به درگیری ها است و بعد از برقراری آرامش، این منطقه را ترک می کنند.
واقعیت این است که دست آقای بنت در این خصوص بسته است. دولت یک دست نیست. بنابراین، تصمیم بر اعمال خشونت شدید و ادامه دار میسر نیست. همین اواخر، آقای لاپید در مصاحبه ای اعلام کرد که ما همچنان به وضع موجود پایبند هستیم. نیروهای اسرائیلی هم برای تأمین امنیت و آرامش قدس شرقی در انجا حضور دارند. این مسأله نیز باعث اعتراض صهیونیست های افراطی شد؛ آنها این موضوع را مطرح می کنند که دولت با این کار به مسلمانان باج می دهد. این در حالی است که دولت به حمایت نمایندگان عرب نیاز دارد و ادامه خشونت ها، موقعیت دولت بنت را شکننده تر از گذشته می تواند بکند.
در روزهای اخیر، ما شاهد تعلیق همکاری حزب متحد عربی به رهبری منصور عباس با دولت بنت بودیم. این کار در اعتراض به اعمال خشونت علیه نمازگزاران فلسطینی صورت گرفت. منصور عباس اعلام کرد که به مدت دو هفته، همکاری حزب متحد عربی با دولت به حالت تعلیق درخواهد آمد. همین اقدام آقای عباس مورد اعتراض نمایندگان عرب بود که با توجه به تعطیلی دو هفته ای کنست پارلمان اسرائیل عملاً این اقدام به معنای این است که آقای عباس، "روغن ریخته را نذر امامزاده می کند"!
ولی واقعیت این است که موقعیت دولت آقای بنت به گونه ای است که اگر تعلیق همکاری حزب متحد عربی با دولت ادامه پیدا کند عملاً چالش های فرآوانی پیش روی دولت بنت خواهد بود چرا که پیشتر یکی از حامیان و اعضای ائتلاف استعفا داده و در حال حاضر، آقای بنت با یک اختلاف یعنی 61 کرسی در برابر 60 کرسی اپوزیسیون در کنست دولت را سرپا نگه داشته است و اگر تعلیق همکاری حزب متحد عربی ادامه پیدا کند؛ شاید ما شاهد انتخابات زودهنگام در اسرائیل باشیم. هرچند توافق مجدد منصور عباس با بنت میتواند شرایط را برای دولت بهبود ببخشد.
بررسی تحولات قدس شریف و سرزمین های اشغالی در گفتگو با دکتر سید جعفر قنادباشی
