رونگورونگو؛ سنگ نوشته‌های مرموزی که هیچ دانشمندی نتوانست آنها را رمزگشایی کند!
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز به نقل از رازبقا، این جزیره بیشتر به خاطر مجسمه‌های غول‌پیکر سنگی‌اش به نام «موآی» مشهور است که توسط مردم «راپا نویی» در سال‌های 1100 و 1650 میلادی حک شده‌اند.
جزیره «راپا نویی» در حدود 3600 کیلومتری سواحل شیلی در شرق پلی‌نزی قرار دارد و یکی از دورافتاده‌ترین جزایر غیرمسکونی جهان است.
این جزیره بیشتر به خاطر مجسمه‌های غول‌پیکر سنگی‌اش به نام «موآی» مشهور است که توسط مردم «راپا نویی» در سال‌های 1100 و 1650 میلادی حک شده‌اند.
اروپایی‌ها که در قرن 18 وارد جزیره شدند، با خود مشکلات زیادی از جمله بیماری، قتل به همراه بردند و به تجارت بومیان این جزیره تحت عنوان برده پرداختند.
این وضعیت در قرن نوزدهم بدتر شد و در دهه 1860 میلادی ضربه مهلکی به تمدن و جمعیت این جزیره وارد شد؛ یعنی زمانی که حدود 1500 نفر از ساکنان این جزیره برای کار به عنوان برده ربوده شدند که باعث محو همیشگی جمعیت این جزیره شدند.
در پایان قرن 19 دیگر بخش قابل توجهی از فرهنگ سنتی این جزیره بطور جبران ناپذیری از بین رفته بود؛ از جمله اساس استفاده از یک سیستم سازمان‌یافته از نماد‌های گلیف به نام «رونگورونگو» (Rongorongo) که به طرز پیچیده‌ای روی لوح‌های چوبی حک شده بود.
پیش از آن در سال 1864 میلادی یعنی در بحبوحه قتل عام مردم جزیره بود که خارجی‌ها متوجه این سیستم نوشتاری شدند و مبلغان مذهبی شروع به ارسال قطعات آن با کشتی کردند.
امروزه تنها 27 شیء چوبی که با «رونگورونگو» نوشته شده، وجود دارد و دیگر هیچ اثری از چنین نوشته‌هایی در جزیره «راپا نوی» دیده نمی‌شود.
برخی از این قطعات نیز به اروپا فرستاده شدند و محققان تلاش کردند که کد‌های نوشتاری جزیره ایستر را رمزگشایی کنند؛ با این وجود تاکنون همه این تلاش‌ها بی‌نتیجه بوده است.
یکی از معتبرترین تلاش‌ها در این زمینه، در دهه 1950 میلادی توسط توماس بارتل، قوم شناس دانشگاه توبینگن در آلمان انجام شد که 599 شکل نشانه را شناسایی کرد. با این وجود بسیاری از محققان معاصر معتقدند که نمی‌توان نتایج تحقیقات او را با قطعیت تایید کرد.
آنچه روشن است اینکه سیستم نوشتاری «رونگورونگو» هیچ رابطه آشکاری با هیچ سیستم نوشتاری شناخته شده دیگری ندارد و احتمالا در انزوای کامل از فرهنگ‌های دیگر توسعه یافته است.
در تحقیقی که در سال 2022 میلادی توسط تیمی از زبان شناسان ایتالیایی انجام شد نیز آمده است: «اشکال و نشانه‌ها به هیچ خط شناخته شده‌ای شباهت ندارند، بنابراین به نظر می‌رسد که از صفر اختراع شده‌اند».
شکل‌ها در سیستم نوشتاری «رونگورونگو» هم شامل شکل چیز‌های واقعی می‌شود و هم تخیلی؛ از جمله تصاویر انسان و اعضای بدن، حیوانات، گیاهان، ابزار، اجرام آسمانی و غیره.
اگرچه «رونگورونگو» هنوز رمزگشایی نشده، اما تلاش‌ها برای درک آن همچنان ادامه دارد. بطور مثال در فوریه 2024 میلادی محققان نتیجه مطالعه‌ای به کمک بررسی رادیوکربن‌های چهار لوح چوبی که نوشتار‌های «رونگورونگو» روی آن حک‌شده بود، منتشر کردند.
یکی از این لوح‌های چوبی، از درختی ساخته شده بود که بین سال‌های 1493 و 1509 میلادی قطع شده بود یعنی دست‌کم 200 سال قبل از ورود خارجی‌ها به این جزیره.
پژوهشگران همچنین دریافتند که این لوح قدیمی، از گونه‌ای درخت ساخته شده که در جزیره ایستر رشد نمی‌کند؛ یعنی درخت Podocarpus latifolia که درواقع بومی جنوب‌شرق اقیانوس آرام است.
به این ترتیب سوال این بود که چگونه این چوب نیمی از جهان را طی کرده تا به این جزیره برسد؟
«پودوکارپوس» چوبی با ارزش است که از دوران قرون وسطی بطور گسترده برای کشتی سازی در اروپا استفاده می‌شد. به همین دلیل محققان نتیجه گرفتند که شاید این لوح چوبی نیز بطور مثال از دکل یک کشتی اروپایی ساخته شده باشد.
شاید کشتی غرق شده و چوب‌های آن پس از دهه‌ها یا قرن‌ها سفر در اقیانوس‌های جهان، به ساحل «راپا نویی» رسیدند.
در آن زمان بومیان این جزیره از پایان تلخ سرنوشتشان خبر نداشتند؛ اینکه اروپایی‌ها بعدا شخصا به این جزیره می‌آیند و چوب‌هایشان را پیدا و البته خط و فرهنگ آنها را برای همیشه نابود می‌کنند.