قارنه روستایی تاریخی است که در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اصفهان واقع در پناه گاه حیات وحش پارک ملی کلاه قاضی قرار دارد. این روستا در بخش جرقویه در شهرستان اصفهان واقع شده است. قدمت این روستا به حدود ۳۵۰۰تا ۷۰۰۰ سال تقریب زده می شود. کنار این روستا و سمت کوه قارنه قبرستانی وجود دارد.به دلیل قرار گرفتن کوه قارنه در غرب روستا آب و هوای این روستا خنک تر و مرطوب تر از روستاهای مجاور خود می باشد. آخرین روستای براآن جنوبی و دروازه ورودی منطقه جرقویه است .این منطقه از جمله مناطق ساحلی دریای مرکزی ایران است که یازده هزار سال قبل خشک شده است. ابزارهای مفرغی که در کنار غارهای این منطقه یافت شده حکایت از دوران غارنشینی دارد. روستای قارنه به دست قارن پسر کاوه آهنگر بنا شده است. اگرچه هنوز دربارهٔ پیشینهٔ تاریخی این روستا پژوهشی منسجم و دقیق صورت نگرفته است، اما با توجه به گورستان کهنسال قرار گرفته در مجاورت آتشکده ای که بر فراز کوه است و برخی از دیگر شواهد معماری و باستان شناسی، قدمت اش را می توان بین دو تا پنج هزار سال قبل از اسلام برآورد کرد.در سال های اخیر اقدامات مرمتی بر دیوارها و نماهای ظاهری روستا انجام شده و قرار است به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری مورد توجه قرار گیرد .در سال هایی نه چندان دور روستای قارنه از روستاهای پر رونق بوده است. بناها و عمارت های این روستا خشتی و گلی بوده و علی رغم گذشت سال های بسیار پرمخاطره همچنان پا برجا هستند.. شغل اکثر اهالی در حال حاضر کشاورزی، دامداری و کارمند در واحدهای اداری و صنعتی اطراف است.
معماری روستای قارنه
روستای قارنه به عنوان یک روستای خان نشین، چند سرای اربابی دارد. در اطراف بافت کلی روستا نیز دیواره ای بلند و چند برج از خشت و گل هستند و در بعضی قسمت ها شواهدی از لاشه چینی های سنگین به چشم می خورد. این قلعه روستا چند خانهٔ اربابی با تزیینات بسیار پرکار نقاشی دیواری، تزیینات مقرنس، کاشی کاری هفت رنگ، گچ بری، آیینه کاری و نماسازی های آجری دارد. هم چنین دارای چهار حیاط و هشتی های مرتبط با آن است و هر حیاط به جز فضای سبز، دارای چاه های آب، حوض و فواره است. هستهٔ مرکزی روستا که چند عمارت خان نشین، منازل روستایی و رعیتی، کوچه ها، گذرها، ساباط های متعدد، مسجدی شبستانی و بدون تزئین و حمامی کوچک اما کامل و خوش ترکیب و حسینیه ای که توسط بارویی بلند و برج هایی چهار گوش و سه طبقه احاطه شده، این گمان را به باوری دلنشین تبدیل می کند که این روستا در صورت رسیدگی، آینده ای زیباتر از گذشته اش را می تواند در پیش داشته باشد. برج و باروی روستا از جنس خشت و گل و پوشش کاهگل است و در بخش هایی از پی ها از لاچینی سنگی برای استحکام بیشتر آن استفاده شده است، دیواره کنگره دار قلعه در بخش خان نشین مرتفع تر از منازل روستایی همجوار است و این ایده را به ذهن متبادر می کند که توجه بیشتری از نظر امنیت در برابر هجوم راهزنان و سارقان به آن می شده است، حتا در ساخت دیواره و برای سبک سازی کاهش بار در بالادست از تکنیک های کمیاب و هنرمندانه ای در کار با خشت و گل استفاده شده است. آب انبار بزرگ این روستا که بیشتر شبیه یک دریاچهٔ فصلی است در زمان قدیم در طول سال پر آب بوده است، آبی که از طریق سیلاب ها و قنات ها تأمین می شده است. در هر حیاط به جز فضای سبزی که حالا دیگر تقریباً خشک شده اند، دارای چاه های آب، دستک، حوض و فواره است. همچنین در گوشه کنار و بر حسب نیاز طویله، مطبخ، اتاق های مهمان (گوشواره) و حتا مخفیگاه هایی برای درامان ماندن در برابر راهزنان در گذشته به چشم می خورد. با وجود آنکه زمان احداثش به دو تا پنج هزار سال قبل از اسلام باز می گردد، به آن موزهٔ معماری - روستایی کویری ایران می گویند، آن قدر که خشت و گل و کاهگل اش را در ساخت ابنیه اش، با ظرافت و زیبائی به کار برده اند. آثار ساسانی روستا : بقایای قلعه ، خندق بزرگ دریاچه ای ، بنایی به نام دژکوه ، قنات های کهنمهمترین اثر این روستا خانه بزرگ اربابی متشکل از چند حیاط و ساختمان های مربوطه که قدمتی صفوی ، زندی ، قاجاری دارد . این خانه متعلق به خاندان فرخانی بوده و هم اکنون متروکه شده ولی آثاری چون : « شاهنشین آیینه کاری ، حیاط باغ انگوری ، حیاط باغ اناری ، اتاق پنج دری ، مطبخ ، بارو و برج ، دروازه ورودی ، هشتی و سابات ، حوض سنگی و ... » در آن باقی مانده است .دیگر آثار روستا نیز غالباً صفوی و قاجاری می باشد . بقایای سه آسیاب آبی ، یک آسیاب مال کش ، یک یخچال زیر زمینی ، حسینیه ، مسجد ، حمام ، کوره زغال پزی ، چندین خانه و برج و سنگر و قبرستان
جاذبه های گردشگری روستای قارنه
در سال هایی نه چندان دور روستای قارنه از روستاهای پر رونق بوده است و گردشگران زیادی را بر خود جذب کرده است.
معبد و نیایشگاه “آناهیتا”
در اطراف روستای “قارنه” رشته كوهی زیبا وجود دارد. قله ای به ارتفاع 2000 متر از سطح دریا در كنار روستا نظر همه را به خود جلب می كنند.در قله این كوه كه كوه “قارنه” نام دارد بقایای نیایشگاهی زیبا به نام “آناهیتا” برجای مانده است. “آناهیتا” در ایران باستان به الهه و فرشته و نگهبان باروری، باران و فراوانی نزد ایرانیان شناخته می شده و از مقام بالایی نزد مردمان آن زمان برخوردار بوده است.در اطراف این نیایشگاه مصالح برجای مانده ای از جنس سنگ و گچ به چشم می خورد. متاسفانه از این بنای زیبا فقط قسمتی از صحن آن باقیمانده است.
آب انبار روستای قارنه
همان طور كه در همه مناطق كشور خشكسالی در سال های اخیر خود را نشان داده است، در این روستای باستانی نیز به دلیل برداشت آب به صورت غیر صحیح در سال های گذشته، خشكی و كم آبی به چشم می خورد.با وجود این خشكسالی همچنین نیز عده كمی از روستاییان كه در این روستا سكونت دارند به كشاورزی مشغول هستند. آب انباری زیبا كه شبیه به یك بركه می باشد در دل این روستا قرار دارد.آب انباری بزرگ كه روزگاری دریایی از آب شرب بوده است و آب آن از قنات ها و سیلاب های فصلی تامین می شده. ولی پس از خشكسالی های پیاپی، بی آبی گریبان این آب انبار را هم گرفته است.آب انبار بزرگ این روستا که بیشتر شبیه یک دریاچهٔ فصلی است در زمان قدیم در طول سال پر آب بوده است، آبی که از طریق سیلاب ها و قنات ها تأمین می شده است. در هر حیاط به جز فضای سبزی که حالا دیگر تقریباً خشک شده اند، دارای چاه های آب، دستک، حوض و فواره است. همچنین در گوشه کنار و بر حسب نیاز طویله، مطبخ، اتاق های مهمان (گوشواره) و حتی مخفیگاه هایی برای درامان ماندن در برابر راهزنان در گذشته به چشم می خورد. با وجود آنکه زمان احداثش به دو تا پنج هزار سال قبل از اسلام باز می گردد، به آن موزهٔ معماری – روستایی کویری ایران می گویند، آن قدر که خشت و گل و کاه گلش را در ساخت ابنیه اش، باظرافت و زیبایی به کار برده اند.
خانه اربابی
خانه های اربابی این روستا كه از زیباترین و چشم نواز ترین بناها در زمان خود بوده اند، نشان دهنده وجود روستایی خان نشین و اربابی است. خانه اربابی با معماری خاص و نقش و نگارهای دیواره ها و سقف ها، هنر اصیل ایرانی را به رخ جهانیان می كشد. همچنین گچ بری ها، آئینه كاری ها و كاشی كاری های هنرمندانه و هفت رنگ این بناها چشم نواز دیده هر گردشگری به ویژه دوست داران تاریخ و باستان شناسان است. خانه های اربابی در معماری خود، قسمتی را به فضای سبز و قسمتی را به فواره ها و حوض ها تخصیص داده اند. همه این زیبایی ها بازمانده خانه هایی بزرگ و زیبا در زمان خود بوده اند.
خانه خان نشین
در كنار خانه های اربابی و رعیتی خانه های "خان نشین" از معماری متفاوتی بهره برده اند. ساختمان هایی بلند تر از دیگر خانه ها که در مركز روستا و در كنار مسجد و حسینیه بنا شده و توسط برج و باروهایی احاطه شده اند؛ شاید دلیل آن جلوگیری از هجوم راهزنان به این خانه ها بوده است. آب انبار در نزدیكی این خانه ها داشته و ازجمله قسمت های مختلف آن می توان گوشواره، مطبخ، اتاق مهمان، طویله و غیره را نام برد.
خانه اربابی فرخانی
از مهم ترین بناهای روستای قارنه می توان به خانه اربابی مربوط به خاندان "فرخانی" كه از زمان صفویه، زندیه و قاجاریه به جای مانده است اشاره كرد. خانه ای قدیمی و مخروبه كه خوشبختانه بعضی قسمت های آن همچنان پابرجا می باشد و نشان از زندگی در سال های دور دارد. قسمت های زیبایی از قبیل حیاط باغ انگوری، شاه نشین، حیاط باغ اناری، پنج دری، مطبخ، بارو و برج، ورودیه، هشتی و سابات، حوض سنگی و برخی دیگر از قسمت ها همچنان باعظمت پا برجا هستند.
پارك ملی كلاه قاضی
پارك ملی كلاه قاضی در جنوب شرقی استان اصفهان و در نزدیكی روستای قارنه واقع شده است. این پارک ملی در زمان صفویه و قاجاریه شكارگاه سلطنتی بوده و برای شكار كردن خاندان پادشاهی مورد استفاده قرار می گرفته است. منطقه یاد شده كه نزدیک به 50000 هكتار است از دیگر مناطق دیدنی در نزدیكی روستای قارنه محسوب می شود. تنوع گیاهی و گونه های جانوری بسیاری در این پارک ملی دیده می شود. پلنگ كلاه قاضی و آهوی ایرانی از بیشترین و كم یاب ترین گونه های موجود در این پارک ملی هستند.
کوه روستای قارنه
و در پایان...
هر زمان از شهر یا استان اصفهان صحبت می شود، بی گمان تصویری از زیبایی و فرهنگ و تاریخ به یاد ما می آید. استانی با قدمت بالا و مهد فرهنگ و تمدن از دیرباز تا كنون كه در دل كشور ایران قرار گرفته است. برخی استان ها از جمله استان كم نظیر اصفهان از جمله استان هایی می باشد كه در هر فصلی پذیرای گردشگران و دوستداران خود می باشد. استان و شهرستان های استان اصفهان نیز همانند شهر اصفهان از هنر و تاریخ بی بهره نمانده اند و در برخی مناطق از شهر تاریخی اصفهان نیز پیشی گرفته اند. شهر و استان اصفهان از همه لحاظ جمعی از بهترین ها را در خود جای داده است. از نظر تاریخ و بناهای تاریخی كه زبانزد می باشد تا جایی كه سال ها پایتخت فرهنگ و هنر جهان اسلام بوده است. از نظر صنعت هتلداری و گردشگری نیز مهد بهترین هتل های ایران و زیباترین اقامتگاه های مدرن و سنتی می باشداگر از تاریخ این روستا سخن به میان بیاوریم، باید از هزاران سال پیش سخن گفت. به هر سمت این روستا نگاه كنیم نشانه ای از قدمت دیده می شود. بیش از ده هزار سال قبل در فلات ایران كنونی دریایی وجود داشته است كه با خشك شدن آن منطقه ای سرسبز و جنگل هایی زیبا در روستای "قارنه" كنونی بوجود آمده كه البته به دلیل خشك سالی در سال های اخیر این جنگل ها روبه خشكی رفته اند. در اغلب شنیده ها به این موضوع كه این روستا به دست پسر "كاوه آهنگر" به نام "قارن" ساخته شده است اشاره می شود. البته با قدمت بالایی كه این منطقه دارد این موضوع دور از واقعیت نخواهد بود. از طرفی نیزیافته هایی در اطراف غار های این منطقه مانند ابزار های مفرغی نشان دهنده تاریخ این سرزمین از زمان غارنشینی می باشد.